Ο Ντόναλντ Τραμπ έχει χάσει την αξιοπιστία του στη διεθνή σκηνή. Οι αυταρχικοί ηγέτες τον αντιμετωπίζουν ως έναν «αδύναμο κρίκο», ενώ ακόμη και οι σύμμαχοί του τον παρακάμπτουν. Η απουσία εκ μέρους του μιας συνεκτικής εξωτερικής πολιτικής αλλά και η έλλειψη μιας ικανής ηγετικής ομάδας συνθέτουν την εικόνα μιας Αμερικής που φαίνεται ακυβέρνητη και εκτεθειμένη.

Οι ηγέτες της Ρωσίας, της Κίνας και της Βόρειας Κορέας μόνο «καλοί άνθρωποι» δεν μπορούν να χαρακτηριστούν. Ηγούνται σκληρών αυταρχικών καθεστώτων με μυστικές αστυνομίες και στρατόπεδα φυλάκισης. Ωστόσο, σημειώνει ο Τομ Νίκολς στο Atlantic, είναι ηγέτες που παίρνουν στα σοβαρά τον εαυτό τους και ξέρουν να αναγνωρίζουν πότε κάποιος άλλος δεν είναι άξιος σεβασμού. Εδώ και σχεδόν μια δεκαετία, «μετρούν» τον Ντόναλντ Τραμπ και έχουν καταλήξει στο ίδιο συμπέρασμα: ο αμερικανός πρόεδρος δεν αξίζει την εκτίμησή τους.

Η πρόσφατη στρατιωτική παρέλαση στο Πεκίνο είναι το τελευταίο δείγμα ότι οι αυταρχικοί ηγέτες θεωρούν τον Τραμπ πολιτικά «ελαφρύ». Ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο Σι Τζινπίνγκ και ο Κιμ Γιονγκ Ουν συγκεντρώθηκαν για να τιμήσουν την 80ή επέτειο της συνθηκολόγησης της Ιαπωνίας στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρών ήταν και ο Λουκασένκο της Λευκορωσίας, πιστός ακόλουθος του Πούτιν. Ο Τραμπ δεν προσκλήθηκε και αυτό ήταν μια σιωπηρή υποτίμηση της συμβολής των ΗΠΑ στην ήττα της Ιαπωνίας και την απελευθέρωση της Ευρασίας. Ετσι, όπως και η ίδια η Αμερική, ο πρόεδρός της έμεινε στο περιθώριο.

Η απουσία του δεν ήταν απλώς προσβολή, γράφει το Atlantic. Η εικόνα των τριών δικτατόρων να επιθεωρούν τη στρατιωτική ισχύ της Κίνας ήρθε μόλις λίγες εβδομάδες μετά τη συνάντηση στην Αλάσκα, όπου ο Πούτιν αγνόησε τις εκκλήσεις του Τραμπ να σταματήσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ο Λευκός Οίκος προσπάθησε να παρουσιάσει το αποτέλεσμα της συνάντησης ως «ισόπαλο», όμως η πραγματικότητα ήταν ταπεινωτική για τις ΗΠΑ: ο Πούτιν μίλησε πρώτος στη συνέντευξη Τύπου, αρνήθηκε το προγραμματισμένο γεύμα και επέστρεψε στη Μόσχα χωρίς να μπει σε ουσιαστικές διαπραγματεύσεις.

Ούτε με τον Σι, όμως, πήγαν τα πράγματα καλύτερα. Ενώ ο Τραμπ προκαλεί μια μόνιμη διεθνή αναταραχή, ο κινέζος ηγέτης παρουσιάζει τη χώρα του ως τον νέο πυλώνα σταθερότητας και υπευθυνότητας. Πρόσφατα έτεινε χείρα φιλίας στην Ινδία, παραδοσιακό αντίπαλο της Κίνας, υποστηρίζοντάς την απέναντι στις «αμερικανικές απειλές», όταν ο Τραμπ επιχείρησε αιφνιδίως να επιβάλει δασμούς 50% στο Νέο Δελχί.

Η Βόρεια Κορέα, από την άλλη, αφού εκμεταλλεύτηκε τον εγωισμό και την αφέλεια του Τραμπ κατά την πρώτη θητεία του, συνεχίζει ακάθεκτη να ενισχύει το πυρηνικό της οπλοστάσιο, το οποίο σε λίγα χρόνια θα μπορούσε να ξεπεράσει ακόμη και εκείνο του Ηνωμένου Βασιλείου. Ο Τραμπ, σύμφωνα με το Atlantic, πίστευε ότι θα μπορούσε να «διαπραγματευτεί» με τον Κιμ, αλλά οι εποχές των «ερωτικών επιστολών» τους έχουν περάσει ανεπιστρεπτί. Στην Πιονγκγιάνγκ γνωρίζουν καλά ότι μπορούν να τον κολακεύουν ανέξοδα, αλλά οι σοβαρές συνομιλίες γίνονται μόνο με τους ηγέτες σοβαρών χωρών.

Η αντίδραση του Τραμπ στον αποκλεισμό του από το Πεκίνο ήταν χαρακτηριστική. Εγραψε στο προσωπικό του μέσο κοινωνικής δικτύωσης ένα ειρωνικό μήνυμα, που περισσότερο πρόδιδε πικρία: «Εύχομαι στον πρόεδρο Σι και στον υπέροχο κινεζικό λαό μια μεγάλη ημέρα εορτασμού. Στείλτε θερμούς χαιρετισμούς στον Βλαντίμιρ Πούτιν και τον Κιμ Γιονγκ Ουν, καθώς συνωμοτείτε εναντίον των Ηνωμένων Πολιτειών».

Το γεγονός ότι όντως Ρωσία, Κίνα και Βόρεια Κορέα κινούνται συντονισμένα εναντίον της Αμερικής δεν κάνει τον Τραμπ να φαίνεται πιο ισχυρός, επισημαίνει το Atlantic· αντίθετα, τον εμφανίζει ως αδύναμο και γεμάτο ανασφάλειες. Αντί να προβάλλει ψυχραιμία και αυτοπεποίθηση, κατέφυγε σε παράπονα, ζητώντας από την Κίνα να αναγνωρίσει τις θυσίες των αμερικανών στρατιωτών στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο. Ενας ηγέτης πιο σίγουρος για τον εαυτό του θα αγνοούσε την εκδήλωση ή, αν ερωτάτο, θα περιοριζόταν να υπενθυμίσει τον αμοιβαίο σεβασμό των συμμάχων. Ο Τραμπ, όμως, δήλωσε θυμωμένα ότι δεν θα είχε πάει ακόμη και αν τον είχαν καλέσει.

Δυστυχώς, οι αυταρχικοί ηγέτες δεν είναι οι μόνοι που αντιμετωπίζουν τον Τραμπ ως αναξιόπιστο. Ακόμη και οι σύμμαχοι της Αμερικής έχουν μάθει ότι μπορούν να συνεργαστούν μαζί του μόνο μέσω κολακείας και παρασκηνιακών κινήσεων. Οταν βγήκε από τη συνάντηση της Αλάσκας, επαναλαμβάνοντας ουσιαστικά τα επιχειρήματα του Κρεμλίνου, επτά κορυφαίοι ευρωπαίοι ηγέτες έσπευσαν στην Ουάσιγκτον για να τον διαβεβαιώσουν ότι «τα πήγε καλά»· στην πραγματικότητα, για να τον συγκρατήσουν από το να γίνει συνυπογράφων της ρωσικής ατζέντας.

Η ζημιά στην αμερικανική ισχύ θα ήταν μικρότερη αν υπήρχε μια συγκροτημένη εξωτερική πολιτική και μια ικανή ομάδα να την εφαρμόσει, συνεχίζει το Atlantic. Ο Τραμπ όμως δεν διαθέτει τίποτε από τα δύο. Η προεδρία του προέκυψε κυρίως από προσωπικά κίνητρα, μεταξύ των οποίων και να αποφύγει νομικές περιπέτειες. Η εξωτερική πολιτική του είναι συνέχεια των προσωπικών συμφερόντων του: συναντήσεις για φωτογραφίες, αναρτήσεις στο διαδίκτυο, κινήσεις εντυπωσιασμού για να διεκδικήσει ένα Νομπέλ ή να αποπροσανατολίσει τα ΜΜΕ όταν ανακύπτουν δυσάρεστα ζητήματα.

Το πρόβλημα εντείνεται από την απουσία ικανών συνεργατών. Στην πρώτη θητεία του είχε δίπλα του τον υπουργό Αμυνας Τζέιμς Μάτις, ο οποίος συνέταξε μια στρατηγική εθνικής άμυνας, προσφέροντας τουλάχιστον έναν άξονα προσανατολισμού. Σήμερα, το Πεντάγωνο διευθύνει ο Πιτ Χέγκσεθ, χωρίς εμπειρία ή διάθεση να ασχοληθεί με σύνθετα ζητήματα. Ο υπουργός Εξωτερικών, Μάρκο Ρούμπιο, αντί να λειτουργεί ως «ενήλικας στο δωμάτιο», έχει καταντήσει κομπάρσος, αναλαμβάνοντας ευθύνες χωρίς σαφείς οδηγίες. Κάθεται κατηφής δίπλα στον Τραμπ σε επίσημες συναντήσεις, ενώ ο πρόεδρος εκθέτει τον εαυτό του και τους καλεσμένους του. Την ίδια στιγμή, η διευθύντρια των μυστικών υπηρεσιών, Τούλσι Γκάμπαρντ, σπαταλά τον χρόνο της κυνηγώντας φανταστικούς «κατασκόπους» που, κατά τη γνώμη της, αντιπαθούν τον πρόεδρο. Σίγουρα αυτό προκαλεί χαμόγελα στον Σι και γέλια στον πρώην πράκτορα της KGB, τον Πούτιν.

Οι ΗΠΑ, καταλήγει το Atlantic, μοιάζουν ακυβέρνητες: χωρίς συνεκτική εξωτερική στρατηγική, χωρίς επαγγελματική ομάδα στα κέντρα άμυνας και διπλωματίας, με έναν πρόεδρο που βλέπει τον κόσμο αποκλειστικά μέσα από το πρίσμα του προσωπικού του συμφέροντος. Δεν είναι λοιπόν περίεργο που οι τρεις αυταρχικοί ηγέτες που βρέθηκαν στο Πεκίνο, με εκατοντάδες πυρηνικές κεφαλές στραμμένες προς την Αμερική, αισθάνονται άνετα να τον αγνοούν. Και μαζί του, δυστυχώς, και τη χώρα που εκπροσωπεί.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News