To «Imagine» ηχογραφήθηκε μέσα σε 12 ημέρες, από τις 23 Ιουνίου έως τις 5 Ιουλίου 1971, στο προσωπικό στούντιο του Τζον Λένον στο Ασκοτ, με παραγωγούς τον ίδιο, τη Γιόκο Ονο και τον σπουδαίο Φιλ Σπέκτορ. Ως προς τη θεματολογία του δεν διαφέρει και πολύ από το πρώτο άλμπουμ του μετά τη διάλυση των Beatles, το προκλητικό και αγχωτικό «John Lennon Plastic Ono Band», που είχε κυκλοφορήσει λίγους μήνες νωρίτερα (11 Δεκεμβρίου 1970).

Είναι μια συλλογή τραγουδιών με πιο γλυκές μελωδίες, «με κουβερτούρα σοκολάτας για λαϊκή κατανάλωση», όπως έχει πει χαρακτηριστικά ο Λένον. Αυτό ΌΜΩς σε τίποτα δεν αναιρεί την ποιότητα των τραγουδιών, που όμοιά τους δεν θα ξαναγράψει ο δημιουργός τους στα δέκα χρόνια ζωής που του απέμεναν.

Το τραγούδι που κυριαρχεί στο άλμπουμ είναι, φυσικά, το ομώνυμο («Imagine»), μια διαχρονική έκκληση για την παγκόσμια ειρήνη, για έναν κόσμο χωρίς θεούς, κράτη, ιδιοκτησία και κοινωνικές τάξεις. «Είναι το δικό μου “Κομμουνιστικό Μανιφέστο”» είχε δηλώσει κάποτε ο Λένον. Στο ίδιο μήκος κύματος το «Ι Don’t Want to Be a Soldier», ένα αντιπολεμικό κομμάτι, σε μια εποχή που μαινόταν ο πόλεμος στο Βιετνάμ.

Το «Jealous Guy» είναι ένα από τα δημοφιλέστερα τραγούδια του Λένον, με περίπου 100 διασκευές. Γράφτηκε κατά την παραμονή των Beatles στην Ινδία, το 1968, και στις συναντήσεις τους με τον γκουρού Μαχαρίσι Μαχές. Τα «Oh My Love» και «How?» αναφέρονται στις εμπειρίες του ζευγαριού από την ψυχανάλυση, ενώ το «Oh Yoko!» είναι ένας ύμνος του Λένον προς τη γυναίκα του.

Η αγάπη του Λένον για το ροκ-εν-ρολ εκδηλώνεται στα τραγούδια «Cripple Inside», «It’s So Ηard» και στο προκλητικό «Gimme Some Truth». Το «How Do You Sleep?» είναι μια ενδομπιτλική κόντρα, με τη συμμετοχή του Τζορτζ Χάρισον: μια ευθεία απάντηση του Λένον στον Πολ ΜακΚάρτνεϊ, ο οποίος του είχε επιτεθεί συγκεκαλυμμένα μέσα από το δικό του άλμπουμ «Ram» (28 Μαΐου 1971).

To «Imagine» έλαβε θερμή υποδοχή από το κοινό, ανεβαίνοντας στο Νο 1 του αμερικανικού και βρετανικού πίνακα επιτυχιών. Το ομώνυμο τραγούδι ανέβηκε και πάλι στην κορυφή μετά τη δολοφονία του Λένον, τον Δεκέμβριο του 1981. Το 2003 το μουσικό περιοδικό Rolling Stone τοποθέτησε το «Imagine» στην 76η θέση του καταλόγου με τα 500 καλύτερα άλμπουμ της ποπ/ροκ μουσικής.

Πρόκειται για τον απόλυτο ύμνο προς την ειρήνη: μια ωδή στον ιδεαλισμό. Αλλά το «Imagine» είναι επίσης ένα τραγούδι για την αγάπη. Οταν γράφτηκε, το 1971, ο Τζον Λένον και η Γιόκο Ονο ήταν  ήδη τρία χρόνια μαζί. Eκείνη χαρακτηρίστηκε από πολλούς ως η «δράκαινα» που διέλυσε το γάμο του Λένον με τη Σίνθια, και στη συνέχεια τους Beatles.

Ομως, σύμφωνα με το βιβλίο που μόλις κυκλοφόρησε, με τίτλο «Imagine John Yoko» (εκδόσεις Thames & Hudson), η Ονο δεν πήρε αυτό που της άξιζε – ακόμα και όταν θα έπρεπε να λάβει εύσημα για τη δημιουργία ενός τραγουδιού.

Σε συνέντευξή που έδωσε το 1980 και η οποία συμπεριλαμβάνεται στο νέο βιβλίο, ο Λένον παραδέχεται ότι η Ονο ήταν ουσιαστικά συνδημιουργός του «Imagine». Το 2017 αναγνωρίστηκε και επίσημα ως συν-δημιουργός του θρυλικού τραγουδιού.

Μέσα από μια συλλογή σπάνιων φωτογραφιών και συνεντεύξεων, μαζί με άγνωστες μέχρι σήμερα πληροφορίες για τις λεπτομέρειες της δημιουργίας του άλμπουμ, φαίνεται ότι ο Λένον και η Ονο ενέπνευσαν ο ένας τον άλλον από την πρώτη κιόλας συνάντησή τους.

Το 1966 ο Λένον πήγε στην ανεπίσημη παρουσίαση μιας έκθεσης της Ονο στην γκαλερί Indica στο Λονδίνο και θέλησε να αγοράσει ένα έργο της με τίτλο «Hammer a Nail in». H Ονο, όμως, δίστασε να του το επιτρέψει, όπως θυμάται σε μια παλαιότερη συνέντευξη που υπάρχει στο βιβλίο. «Είπα “εντάξει, αν όμως πληρώσεις πέντε σελίνια, γιατί πιστεύω ότι ο πίνακάς μου έτσι και αλλιώς δεν θα πουληθεί”».

Ο Λένον είχε μια άλλη ιδέα: «Της είπα: “Ακου. Θα σου δώσω πέντε ψεύτικα, φανταστικά σελίνια, και θα καρφώσω ένα ψεύτικο, πλασματικό καρφί στον πίνακα, εντάξει;”». Η Ονο τότε απάντησε: «Να κι ένας άνδρας που παίζει το ίδιο παιχνίδι με μένα… Ξέρετε, σοκαρίστηκα, και διερωτήθηκα ποιος να είναι αυτός».

Δεν είχε αναγνωρίσει τον Λένον. «Είχα ακουστά τους Beatles και ήξερα το όνομα Ρίνγκο. Αν και κανείς δεν θα με πιστέψει, αυτό ήταν όλο. Και ήξερα το Ρίνγκο επειδή στα ιαπωνικά σημαίνει “μήλο”. Ναι, γνώριζα του Beatles ως ένα κοινωνικό φαινόμενο, αλλά το ροκ-εν-ρολ μού ήταν αδιάφορο».

Το νόημα πίσω από το τραγούδι

Το «Imagine» κατατάχθηκε στην 30ή θέση στον κατάλογο της Αμερικανικής Ενωσης Δισκογραφικών Εταιρειών με τα καλύτερα 365 τραγούδια του 20ού αιώνα, εκείνα με την μεγαλύτερη ιστορική σημασία. Το 2002 ψηφίστηκε ως το δεύτερο αγαπημένο single όλων των εποχών στο Ηνωμένο Βασίλειο, μετά το «Bohemian Rapsody» των Queen. Τέλος, το μουσικό περιοδικό Rolling Stone τοποθέτησε το τραγούδι τρίτο στη λίστα των 500 καλύτερων τραγουδιών όλων των εποχών.

Το τραγούδι οραματιζόταν ένα μέλλον όπου η Αμερική θα έβαζε τέλος στον πόλεμο του Βιετνάμ και ο κόσμος θα είχε ειρήνη. Το βιβλίο της Γιόκο Ονο «Grapefruit» και ένα βιβλίο προσευχής που δόθηκε σε αυτόν και την Ονο από τον κοινωνικό ακτιβιστή Ντικ Γκρέγκορι ενέπνευσαν τον Λένον να γράψει τους στίχους για το «Imagine». Ο Λένον είχε δηλώσει πολλές φορές ότι το τραγούδι έχει την έννοια μιας θετικής προσευχής, αλλά χωρίς θρησκευτικές προεκτάσεις. Μπορεί να προσαρμοστεί σε πολλά πολιτικά και κοινωνικά πλαίσια και να εξακολουθεί να είναι εξαιρετικά επίκαιρο σήμερα.

Εμπνευση για τη δημιουργία του «Imagine» αποτέλεσε ένα από τα έργα της Ονο που παρουσιάστηκαν το 1964. Το βιβλίο της με τίτλο «Grapefruit» περιλαμβάνει πολλές καλλιτεχνικές δημιουργίες της που επηρέασαν τον Λένον. «Το “Imagine” δεν θα μπορούσε να γραφτεί χωρίς εκείνη. Και ξέρω ότι βοήθησε πολύ με τους στίχους, αλλά δεν είχα το θάρρος να της δώσω τα εύσημα. Οπότε αυτό το τραγούδι γράφτηκε ουσιαστικά από τον Τζον και τη Γιόκο, αλλά ήμουν ακόμα εγωιστής και δεν γνώριζα πολλά ώστε να αποδεχτώ τη συνεισφορά της και να της την αναγνωρίσω», είχε πει ο ίδιος.

Είχε δηλώσει επίσης ότι «το ίδιο το τραγούδι εκφράζει όσα είχα μάθει από τη σχέση μου με τη Γιόκο και το πως ένιωθα για εκείνη». Στο βιβλίο της η Ονο αποκαλύπτει ότι οι δυο τους είχαν να αντιμετωπίσουν μια αρνητική αντίδραση, παρότι η κουλτούρα στο Λονδίνο φαινόταν ριζοσπαστική και υπήρχε ελευθερία σκέψης. «Ανέδιδε μια νέα ενέργεια, με μια συγκεκριμένη λεπτότητα… Αυτοδημιούργητοι άνθρωποι που θα άλλαζαν την ταξική δομή της Αγγλίας και θα συνέχιζαν μέχρι να αλλάξουν ριζικά τον κόσμο» γράφει.

«Ο Τζον και εγώ μπήκαμε μαζί σε αυτό το κλίμα. Μας προκάλεσε μεγάλη έκπληξη λοιπόν που η λεγόμενη κοινωνία των χίπις της εποχής, στην οποία ανήκαμε και οι δύο, στράφηκε εναντίον μας μόλις ανακοινώσαμε τη σχέση μας. Δεν συνειδητοποιούσαμε ότι υπήρχε τόσος ρατσισμός. Δεν θα έλεγα ότι ήταν εύκολο, αλλά έγινε ένα μάθημα για εμάς. Μια καλή εμπειρία. Ο Τζον και εγώ προσπαθούσαμε πάντα να αντιμετωπίσουμε πολλές δύσκολες καταστάσεις διασκεδάζοντας με αυτές».

Οι στίχοι του τραγουδιού, κατά κάποιο τρόπο, μιλούν για το πώς θα φάνταζε ένας άλλος κόσμος στο επίπεδο δύο ανθρώπων – αλλά και γενικότερα. «Ο Τζορτζ Οργουελ και όλοι αυτοί οι τύποι έχουν προβάλει πολύ αρνητικές προοπτικές για το μέλλον. Το να φαντάζεσαι μια προοπτική είναι μια πολύ ισχυρή και μαγική δύναμη» λέει η Oνο. «Το εννοώ. Αυτός είναι ο τρόπος που δημιουργήθηκε η κοινωνία. Πρόβαλλαν όλες αυτές τις αρνητικές εικόνες, οπότε έτσι θα ήταν και η κοινωνία. Προσπαθούσαμε λοιπόν να προβάλουμε μια πιο θετική εικόνα, η οποία, φυσικά, θα δημιουργούσε ένα άλλο είδος κοινωνίας».

Ο Λένον είχε αναφερθεί στην επιθυμία του ανθρώπου να πετάξει – «που θα μας έπαιρνε πολύ καιρό, αλλά χρειάστηκε κάποιος να το φανταστεί πρώτος». Εξήγησε τoν συλλογισμό του. «Οι άνθρωποι είπαν: “Είσαι αφελής, είσαι χαζός”. Μπορεί να μας έβλαψε σε προσωπικό επίπεδο και να μας χαρακτήρισαν με διάφορους τρόπους, αλλά αυτό που δημιουργήσαμε μπορείτε να το ονομάσετε μαγεία, διαλογισμό, προβολή του στόχου – κάτι που κάνουν οι επιχειρηματίες, υπάρχουν μαθήματα σχετικά με αυτό. Οι ποδοσφαιριστές το κάνουν. Προσεύχονται, διαλογίζονται πριν από το παιχνίδι. Οι άνθρωποι προβάλλουν το δικό τους μέλλον. Ετσι, αυτό που θέλαμε να πούμε ήταν, ”Φανταστείτε ένα ωραίο μέλλον”».

Από τότε που κυκλοφόρησε, ενταγμένο στο εμβληματικό ομώνυμο άλμπουμ, το «Imagine», ο ύμνος του Τζον Λένον και της Γιόκο Oνο για την ειρήνη, έχει γίνει ένα από τα πιο διάσημα και αγαπημένα τραγούδια στην ιστορία της ποπ μουσικής.

Επί πέντε δεκαετίες λειτουργεί ως ένας διαχρονικός, παγκόσμιος ύμνος, μια συλλογική προσευχή που ενώνει τον κόσμο μέσα από τις νότες και τη φαντασία, προσφέροντας παρηγοριά σε δύσκολους καιρούς, και ενότητα, ελπίδα και ευτυχία στους υπόλοιπους.

Αυτό υπήρξε ιδιαίτερα εμφανές στην τελετή έναρξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2021 στο Τόκιο, Το τραγούδι, διασκευασμένο από τον διάσημο συνθέτη Χανς Ζίμερ, ακούστηκε από ένα παγκόσμιο ακροατήριο εκατοντάδων εκατομμυρίων ανθρώπων, δρομολογώντας την έναρξη των εορτασμών, τόσο των Ολυμπιακών Αγώνων όσο και της Χρυσής Επετείου του «Imagine».

Η Γιόκο Ονο δηλώνει σχετικά με την προέλευση του «Imagine»: «Ο Τζον και εγώ ήμασταν και οι δύο καλλιτέχνες και ζούσαμε μαζί, οπότε εμπνεύσαμε ο ένας τον άλλον. Το τραγούδι “Imagine” ενσάρκωνε αυτό που πιστεύαμε και οι δύο εκείνη την εποχή […] Ο Τζον προέρχεται από τη Δύση και εγώ από την Ανατολή. Γνωριστήκαμε και εξακολουθούμε να είμαστε μαζί. Εχουμε αυτή την ενότητα και πιστεύουμε ότι “όλος ο κόσμος θα γίνει τελικά ένα” και θα είμαστε όλοι μαζί πολύ ευτυχισμένοι».

Στις 10 Σεπτεμβρίου θα κυκλοφορήσει μια περιορισμένη συλλεκτική έκδοση του άλμπουμ «Imagine» σε διπλό λευκό βινύλιο. Στον πρώτο δίσκο περιλαμβάνεται το περίφημο «Ultimate Mix» του 2018, σε μίξη του τεχνικού Paul Hicks, υπό την επίβλεψη της Γιόκο Ονο, ενώ ο δεύτερος δίσκος περιέχει μια σειρά από outtakes.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News