Είναι ένα μικρό θαύμα. Η Λοκομοτίβ Κουμπάν, του Γιώργου Μπαρτζώκα, χτυπάει την πόρτα του Final Four της Euroleague. Επειτα από το «μπρέικ» στη Βαρκελώνη, την περασμένη Πέμπτη (νίκησε την Μπαρτσελόνα 92-80 στην παράταση), τα πάντα θα κριθούν στον πέμπτο αγώνα της σειράς, την προσεχή Τρίτη (20:00). Το παιχνίδι -στο Κρασνοντάρ της νότιας Ρωσίας- έγινε sold out μέσα σε δέκα ώρες. Αναμενόμενο. Ολόκληρη η μπασκετική Ευρώπη το περιμένει με αγωνία.

Η «Σταχτοπούτα» της φετινής διοργάνωσης απειλεί την Μπαρτσελόνα -ένα από τα φαβορί- να της αρπάξει το τελευταίο εισιτήριο για το Βερολίνο, όπου έχουν ήδη φτάσει η ΤΣΣΚΑ, η Φενέρμπαχτσε και η Λαμποράλ. Αλλά, ακόμα και αν οι Ρώσοι αποτύχουν να εξασφαλίσουν την πρώτη τους συμμετοχή στο τελικό στάδιο της διοργάνωσης -επειδή η σειρά των αγώνων έφτασε πολύ μακριά και το βάθος του ρόστερ ευνοεί τους Καταλανούς-, ο Μπαρτζώκας πάει για «κόουτς της χρονιάς». Εχει χτίσει μία ομάδα θεαματική και συχρόνως αποτελεσματική, με τον ιδιαίτερο τρόπο που παίζει, και αυτό το επίτευγμά του ξεπερνά ακόμη και το πιο μεγάλο του παράσημο στην προπονητική: όταν -τον Μάιο του 2013- έγινε ο πρώτος (και μοναδικός μέχρι στιγμής) Ελληνας τεχνικός που σήκωσε το μεγάλο τρόπαιο.

Αυτή τη φορά δεν καθοδηγεί ένα μεγάλο ευρωπαϊκό μέγεθος όπως ο Ολυμπιακός, αλλά μια ομάδα με αγωνιστικό μπάτζετ 5.500.000 ευρώ (το συνολικό είναι 13.000.000, επειδή επενδύει πολλά στις ακαδημίες της), η οποία φέτος ζει μόλις τη δεύτερη παρουσία της στην Euroleague. Οι Ρώσοι έκαναν το ντεμπούτο τους σε ευρωπαϊκή διοργάνωση τη σεζόν 1998-1999 (στο Κύπελλο Κόρατς) και, προτού συναντήσουν τον Μπαρτζώκα, είχαν να καμαρώνουν μόνο την κατάκτηση του Eurocup -το 2013- με πρωταγωνιστή έναν άλλον Ελληνα: τον Νικ Καλάθη. Ο ίδιος ο Μπαρτζώκας παρομοιάζει το Κρασνοντάρ με τη Λάρισα, όπου δούλεψε για πρώτη φορά ως πρώτος προπονητής της Α1 Κατηγορίας. Οπως λέει, μοιάζουν και οι πόλεις: στις καιρικές συνθήκες και στη μορφολογία του εδάφους.

Ο Αντρέι Βεντίσεφ, παραδεχόταν: «Είμαστε έτοιμοι να μπούμε στα play-offs, κάτι που πριν έρθει ο Μπαρτζώκας έμοιαζε με όνειρο»

Η δουλειά του, λοιπόν, δεν μπορεί να συγκριθεί με εκείνη του Ομπράντοβιτς στη Φενέρμπαχτσε με το πάμπλουτο ρόστερ, του Ιτούδη στην πολύπειρη ΤΣΣΚΑ των 15 παρουσιών σε Final Four ή του Πασκουάλ στην Μπαρτσελόνα με τη βαριά φανέλα. Ακόμη και η Λαμποράλ Κούτσα βρισκόταν σε πολύ υψηλότερο επίπεδο από τη Λοκομοτίβ, προτού την παραλάβει ο Περάσοβιτς. Ο Μπαρτζώκας δημιούργησε από το μηδέν. Την τρίτη πιο διασκεδαστική ομάδα -σύμφωνα με τους γενικούς διευθυντές των ομάδων, οι οποίοι τον περασμένο Ιανουάριο συμμετείχαν σε ψηφοφορία της Ευρωλίγκας- πίσω από την ΤΣΣΚΑ Μόσχας και τη Ρεάλ Μαδρίτης. Με τέταρτη, τη Φενέρ του πολυνίκη Ομπράντοβιτς.

Ο Μπαρτζώκας ανέλαβε τη Λοκομοτίβ τον περασμένο Ιούλιο, στη θέση του Σεργκέι Μπαζάρεβιτς. Τον επέλεξαν για την εμπειρία του και την τεχνογνωσία του στην Euroleague. Μόλις οκτώ μήνες αργότερα, στα τέλη Μαρτίου, η ρωσική ομάδα -η οποία εντυπωσιάζει φέτος- εξασφάλισε, για πρώτη φορά, την παρουσία τις στις οκτώ καλύτερες ομάδες της Ευρώπης. Οι οπαδοί της, αναγνωρίζοντας ότι επρόκειτο για έργο του έλληνα τεχνικού, τον ευχαρίστησαν με ένα πανό στα ελληνικά (στη διάρκεια της αναμέτρησης με την Κράσνι για το εγχώριο πρωτάθλημα), που έγραφε: «Ευχαριστώ για τα πλέι-οφ». Μερικές ημέρες νωρίτερα, ο πρόεδρος του κλαμπ, Αντρέι Βεντίσεφ, παραδεχόταν: «Είμαστε έτοιμοι να μπούμε στα play-offs, κάτι που πριν έρθει ο Μπαρτζώκας έμοιαζε με όνειρο».

Πώς τα κατάφερε; Τρία είναι τα «μυστικά» του. Πρώτον, το εύστοχο σκάουτινγκ. Ο προπονητής που στον Ολυμπιακό είχε κατηγορηθεί οτι δεν ξέρει να διαλέγει παίκτες, στη Λοκομοτίβ έβγαλε λαβράκια. Τα κριτήρια των επιλογών του δεν ήταν μόνο αγωνιστικά. Εψαξε και βρήκε καλούς χαρακτήρες, παιδιά με μόρφωση, προσωπικότητες ομαδικές – που να μη νοιάζονται μόνο για τα στατιστικά τους. Δεύτερον, γέμισε την ομάδα με καλούς σουτέρ. Πιστεύει οτι, έτσι όπως πάει το μπάσκετ διεθνώς, το έλλειμμα στο σουτ είναι πρόβλημα αξεπέραστο. Τρίτον, μάζεψε αθλητικά κορμιά και τους έμαθε άμυνα. Αυτή ήταν και η μεγαλύτερη δυσκολία του, επειδή στη Λίγκα τους παίζουν… όσα βάλουμε κι όσα φάμε.

Ακόμη ένα καθοριστικό προσόν του έλληνα προπονητή είναι το ταλέντο του να διαχειρίζεται τις προσωπικότητες της ομάδας του και να κρατά το ρόστερ του ικανοποιημένο. Το δείχνει και ο τρόπος με τον οποίο εκφράζονται για ‘κείνον οι παίκτες του. Ο ηγέτης της ομάδας, ο Μάλκολμ Ντιλέινι, αποθεώνει -σε συνεντεύξεις και social media- τον προπονητή του, ενώ ο Τζάνινγκ δεν κουράζεται να επαναλαμβάνει, πόσο απολαμβάνει το παιχνίδι υπό τις οδηγίες του Μπαρτζώκα και πόσο πολύ θα ήθελε να συνεργαστεί μαζί του και την επόμενη σεζόν.

Δεν θα το παραδεχθεί ποτέ, επειδή είναι… γαύρος από κούνια, όμως στην αγαπημένη του ομάδα έζησε πολύ άσχημες στιγμές. Η αμφισβήτησή του είχε αρχίσει ενώ κρατούσε ακόμη στα χέρια του την κούπα της Euroleague

Το αποτέλεσμα ήταν, μια θεαματική ομάδα που κόβει τα περισσότερα εισιτήρια στην VTB League. Και, παραλλήλως, νικάει. Η Λοκομοτίβ είναι η ομάδα που εκτελεί -ποσοστιαία- τα περισσότερα τρίποντα από κάθε άλλη, ενώ παράγει το 67,3% των επιθέσεών της από ασίστ. Η άμυνά της πιέζει ασφυκτικά και υποχρεώνει τους αντιπάλους της σε λάθη, στο 21,7% των επιθέσεών τους (το μεγαλύτερο ποσοστό από κάθε άλλη ομάδα), ενώ είναι πρώτη και στα «κλεψίματα». Στο Top-16 είχε την καλύτερη άμυνα και δέχτηκε τα λιγότερα δίποντα και τρίποντα.

Προτού ξαναβάλει την καριέρα του στις ράγες, ο Μπαρτζώκας χρειάστηκε να τα βρει με τον εαυτό του. Διότι είχε φτάσει στο σημείο να γυρίσει την πλάτη του στο μπάσκετ. Οπως έχει παραδεχτεί σε συνεντεύξεις του, πέρυσι δεν είδε τον Τελικό της Euroleague, ούτε του Πρωταθλήματος. Ηταν συνειδητή επιλογή του. Θέλησε να αποτοξινωθεί, έπειτα από την τραυματική λύση της συνεργασίας του με τον Ολυμπιακό, από τον οποίο παραιτήθηκε τον Οκτώβριο του 2014. Εμεινε εκτός δουλειάς, για σχεδόν μια ολόκληρη σεζόν. Στο διάστημα αυτών των οκτώ μηνών, ταξίδεψε στις ΗΠΑ, παρακολούθησε αγώνες του ΝΒΑ και βελτίωσε τα αγγλικά του. Ηθελε να μείνει όσο γίνεται πιο μακριά από το ελληνικό μπάσκετ. Να ηρεμήσει και να ξεχάσει.

Τι να ξεχάσει; Δεν θα το παραδεχθεί ποτέ, επειδή είναι… γαύρος από κούνια, όμως στην αγαπημένη του ομάδα έζησε πολύ άσχημες στιγμές. Η αμφισβήτησή του είχε αρχίσει ενώ κρατούσε ακόμη στα χέρια του την κούπα της Euroleague. Ολοι έλεγαν οτι εκείνη η επιτυχία οφειλόταν στον προκάτοχό του, τον Ντούσαν Ιβκοβιτς. Οτι ο Ολυμπιακός έγινε η πρώτη ελληνική ομάδα που κατέκτησε το Πρωτάθλημα Ευρώπης δυο διαδοχικές φορές… από κεκτημένη ταχύτητα. Για τον Μπαρτζώκα πίστευαν οτι είναι ηττοπαθής, άσχετος, οτι δεν ξέρει να επιλέγει παίκτες.

Τον Οκτωβριο του 2014, μετά την ήττα από τον Παναθηναϊκό, στο άδειο ΟΑΚΑ, που σήμανε τον αποκλεισμό του Ολυμπιακού από το Κύπελλο Ελλάδος, δεν άντεξε άλλο. Αν και «έδειξε» ως υπεύθυνους για την αποχώρησή του μερικούς θερμόαιμους οπαδούς που περίμεναν την ομάδα στο ΣΕΦ με άγριες διαθέσεις, η αλήθεια είναι οτι το κλίμα είχε βαρύνει -για τον κόουτς- και στα υψηλά κλιμάκια της ΠΑΕ. «Οφείλεις να γίνεσαι η αλλαγή που θέλεις να έρθει», είχε πει -με νόημα- ο Μπαρτζώκας προτού παραιτηθεί.

Τον αγαπούσε πολύ, τον Ολυμπιακό. Ελεγε, ξανά και ξανά, πως η πρόσληψή του σε αυτή την ομάδα ήταν η ευτυχέστερη στιγμή της ζωής του. Περισσότερο και από την κατάκτηση της Ευρωλίγκας. Το καλοκαίρι του 2014, αν και ήδη αντιμετώπιζε μεγάλη αμφισβήτηση, αρνήθηκε πρόταση της Φενέρ, αν και οι Τούρκοι τού είχαν προσφέρει πενταπλάσια χρήματα από όσα έπαιρνε στον Ολυμπιακό (τη σεζόν που κατέκτησε την Euroleague). Η απάντησή του ήταν, ότι προέχει η ομάδα του, η οποία είχε το δικαίωμα να ενεργοποιήσει τον δεύτερο χρόνο του συμβολαίου του. Οπως κι έγινε. Μερικούς μήνες αργότερα, αποχωρώντας από τον Ολυμπιακό, πληρώθηκε μόνο τους μήνες που δούλεψε. Τα υπόλοιπα, δεν τα διεκδίκησε ποτέ.

Στο Κρασνοντάρ -λέγεται και Κουμπάν- των 800.000 κατοίκων, ο 50χρονος κόουτς βρήκε την Ιθάκη του. Ηρέμησε. Αρπαξε την ευκαιρία που του προσέφερε η Λοκομοτίβ, να δουλέψει ξανά στην Ευρωλίγκα αλλά και να δείξει σε όσους τον απαξίωσαν, ποιος πραγματικά είναι. Φτάσει – δεν φτάσει στο Final Four, πλέον κανείς δεν αμφιβάλλει.

Στην πορεία του προς την καταξίωση, τίποτε δεν του χαρίστηκε. Ολα ήρθαν με πολύ κόπο, μέσα από ατυχίες και εμπόδια. Το 1987, τη χρονιά – ορόσημο για το ελληνικό μπάσκετ που έγινε η απαρχή για δεκάδες καριέρες, η δική του θα τελείωνε άδοξα. Στα 22 του, ενώ έπαιζε στο Μαρούσι, οι γιατροί είπαν στον Μπαρτζώκα πως τα τραυματισμένα γόνατά του δεν μπορούσαν, πλέον, να στηρίξουν το ψιλόλιγνο σώμα του. Χωρίς τη σημερινή επιστημονική υποστήριξη, εναλλακτικές δεν υπήρχαν. Τέλος!

Δεν πειράζει. Ο ρόλος του προπονητή φαινόταν να του ταιριάζει καλύτερα. Βριλήσσια, Πεύκη, Ηράκλειο, γυναικείο μπάσκετ, παιδικό, εφηβικό, τέταρτος βοηθός, τρίτος βοηθός, δεύτερος βοηθός, πρώτος βοηθός… Ανέβηκε σκαλί, σκαλί. Επειτα από 20 χρόνια ως προπονητής, παρέμενε άγνωστος μεταξύ αγνώστων. Ωσπου ο Παναγιώτης Γιαννάκης, που είχε αναλάβει το Μαρούσι, του εμπιστεύτηκε μια θέση στο τεχνικό τιμ. Το ημερολόγιο έγραφε 20 Ιουνίου του 2003, όταν το όνομά του εμφανίστηκε για πρώτη φορά στο ρεπορτάζ των «μεγάλων» του μπάσκετ.

Η επόμενη μεγάλη πρόκληση ήρθε από τη Λάρισα. Εκεί, στην Ολύμπια, πήρε προαγωγή ως πρώτος προπονητής της Α1. Στην τριετία του, η ομάδα πέτυχε δύο διαδοχικές συμμετοχές στα play-offs του Πρωταθλήματος και μια ευρωπαϊκή συμμετοχή στο EuroCup, όπου έφτασε έως τους «16». Το επόμενο βήμα του, το 2009, θα ήταν το πιο μεγάλο. Το Μαρούσι διάλεξε ένα «δικό του παιδί» να διαδεχτεί τον Σούλη Μαρκόπουλο στην τεχνική ηγεσία και ο Γιώργος Μπαρτζώκας κατάφερε να το οδηγήσει -για πρώτη φορά στην ιστορία του- στην Ευρωλίγκα. Με παίκτες που συχνά είχαν έτοιμες τις βαλίτσες τους για να φύγουν, ακόμα και 15 λεπτά πριν από την έναρξη κάποιων αγώνων, λόγω οικονομικών δυσχερειών, η ομάδα κατόρθωσε να προκριθεί στους «16». Εχασε την πρόκριση στους «8», στο τελευταίο σουτ. Ο ίδιος ο  Μπαρτζώκας πληρώθηκε μόνο δυόμισι μισθούς εκείνη τη σεζόν, κι έναν ακόμα μετά το τέλος της. Ακολούθησε ο Πανιώνιος, για δυο χρόνια, πριν έρθει η ευτυχέστερη στιγμή της καριέρας του: η πρόσληψή του στον Ολυμπιακό.

Αλλά και στο Κρασνοντάρ, τα πράγματα δεν είναι εύκολα. Το ρωσικό πρωτάθλημα είναι -στην ουσία- μια διεθνής Λίγκα της βορειοανατολικής Ευρώπης, στην οποία, εκτός από τις ρωσικές, συμμετέχουν οι ισχυρότερες ομάδες από την Ουκρανία, τη Λιθουανία, τη Λετονία, την Εσθονία, τη Λευκορωσία, τη Φινλανδία, την Πολωνία, την Τσεχία και το Καζακστάν. Που σημαίνει, αμέτρητα μακρινά ταξίδια. Διαφορές θερμοκρασίας και ώρας, τζετ λαγκ, ατελείωτες αναμονές στα αεροδρόμια. Κι έπειτα, κι άλλες εξοντωτικές μετακινήσεις για τα ματς της Euroleague. Πάντα με ενδιάμεσο σταθμό τη Μόσχα.

Πόσα χρόνια μπορεί να αντέξει -ο Μπαρτζώκας- να ζει μέσα σε ένα αεροπλάνο, μακριά από την οικογένειά του (επειδή δεν υπάρχει διεθνές σχολείο για την κόρη του); Το συμβόλαιό του εκπνέει το 2017, και τουλάχιστον δυο ομάδες (η τουρκική Νταρουσάφακα και η Μακάμπι Τελ Αβίβ) έχουν εκφράσει το ενδιαφέρον τους να συνεργαστούν μαζί του. Αν πάει και στο Final Four…

Ενα είναι βέβαιο: αυτόν τον εξαιρετικό προπονητή, θα αργήσουμε πολύ να τον ξαναδούμε στα μέρη μας. Σιχάθηκε τις «δίκες» στα social media και τις αρρωστημένες καταστάσεις των ελληνικών γηπέδων. Προτιμά να αγαπάει την Ελλάδα από μακριά. Και να ζει στην εξορία του. Εκεί όπου οι φίλαθλοι χειροκροτούν την ομάδα τους, ακόμη κι όταν χάνει.

ΥΓ. Τη Μ. Τρίτη, η Λοκομοτίβ Κουμπάν του Γιώργου Μπαρτζώκα νίκησε στο πέμπτο ματς την Μπαρτσελόνα 81-67 και πήρε το εισιτήριο για το Φάιναλ Φορ. Ναι, ο «κόουτς Μπ.» είναι ο προπονητής της χρονιάς!

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News