Ηταν μια ιστορική συνάντηση, ναι. Ο Ντόναλντ Τραμπ έβαλε στο ίδιο τραπέζι, στο «East Room» του Λευκού Οίκου, τον Βολοντίμιρ Ζελένσκι και μια σειρά ευρωπαίους ηγέτες και συζήτησαν την κατάσταση που έχει διαμορφωθεί στην Ουκρανία ύστερα από 42 μήνες καταστροφικού και αδιέξοδου πολέμου και 72 ώρες έπειτα από τη συνάντηση που είχε με τον ρώσο εισβολέα τον Βλαντίμιρ Πούτιν.

Ηταν παράλληλα –και φυσικά– ένα προσωπικό σόου του Τραμπ. Ο οποίος θέλησε να εμφανιστεί στους ψηφοφόρους του ως ο μεγάλος ειρηνοποιός –«Peacemaker in chief»– και έφτασε στο σημείο να ισχυριστεί ότι έχει τερματίσει έξι (!) πολέμους από τότε που ανέλαβε πρόεδρος των ΗΠΑ, τον περασμένο Ιανουάριο. Ενώ την ίδια ώρα κόμπασε για το πόσο καλά όπλα κατασκευάζονται στη χώρα του –άλλωστε οι «εγγυήσεις ασφαλείας» που τόσο απελπισμένα αναζητά η μικρή Ουκρανία απέναντι στην πανίσχυρη Ρωσία έτσι μάλλον θα εξασφαλιστούν, αν εξασφαλιστούν: με δαπάνες κοντά 100 δισ. δολαρίων από το Κίεβο σε αμερικανικά οπλικά συστήματα.

Μετά τη συνάντηση, όμως, της Δευτέρας, ακόμα και μετά την υπόσχεση του Τραμπ για προγραμματισμό μιας διμερούς μεταξύ Ζελένσκι και Πούτιν, το ερώτημα όπως το έθεσαν οι New York Times, είναι ένα και αμείλικτο: Μπορεί ο Ζελένσκι να εμπιστευτεί τον Ντόναλντ Τραμπ; Διότι ο πρόεδρος των ΗΠΑ προσέφερε, όπως σημείωσε το νεοϋορκέζικο φύλλο, μόνο ασαφείς εγγυήσεις και το ιστορικό του δεν περιγράφει έναν άνθρωπο εμπιστοσύνης.

Παρά τις αισιόδοξες εκτιμήσεις από τους Ευρωπαίους και κάποια πρόοδο για το ενδεχόμενο συνάντησης Ζελένσκι –  Πούτιν «το ερώτημα αν μπορεί να εμπιστευθεί κανείς τον κ. Τραμπ ότι θα τηρήσει τον λόγο του, είναι προφανές, δεδομένης της ιστορίας του με τις συνεχώς μεταβαλλόμενες θέσεις και τα ευμετάβλητα συναισθήματά του για την Ουκρανία και άλλες διπλωματικές κρίσεις, ειδικά όταν πρόκειται για διαπραγματεύσεις υψηλού κινδύνου» σημείωσαν οι ΝΥΤ.

Κατ’ αρχάς ο Τραμπ αυτή τη φορά δεν ήταν καθόλου ζεστός στο θέμα της κατάπαυσης του πυρός –κάτι που σε κάνει να απορείς, για το πώς θα συνεχίζουν να πέφτουν βόμβες ενώ την ίδια στιγμή θα προετοιμάζεται μια διμερής συνάντηση Πούτιν – Ζελένσκι, όπως ανακοίνωσε ο ίδιος ο πρόεδρος των ΗΠΑ.

Μόλις πριν από λίγες ημέρες, ο Τραμπ απειλούσε με «σοβαρές συνέπειες» αν ο Πούτιν δεν συμφωνούσε σε άμεση κατάπαυση του πυρός, κάτι που η Ουκρανία έχει ζητήσει πριν από την έναρξη οποιωνδήποτε διαπραγματεύσεων για μόνιμη ειρήνη. «(Ο κ. Τραμπ) Αλλαξε στάση μετά τη συνάντησή του την περασμένη Παρασκευή στην Αλάσκα με τον κ. Πούτιν, οπότε υιοθέτησε την προτίμηση του κ. Πούτιν για μια πιο ριζοσπαστική ειρηνευτική συμφωνία, χωρίς να είναι απαραίτητη η άμεση κατάπαυση του πυρός» παρατήρησαν οι New York Times.

Από την άλλη, ο Τραμπ όντως δημιούργησε κάποιες ελπίδες για αμερικανικό ρόλο στο θέμα της ασφάλειας της Ουκρανίας στην επόμενη ημέρα: αφού καλωσόρισε τον ουκρανό πρόεδρο στον Λευκό Οίκο το μεσημέρι της Δευτέρας (τοπική ώρα), ο Τραμπ είπε, με τη γνωστή ελλειπτική του φρασεολογία, ότι «για την ασφάλεια, θα υπάρξει πολλή βοήθεια», προσθέτοντας ωστόσο ότι οι Ευρωπαίοι θα πρέπει να είναι «μια πρώτη γραμμή άμυνας». Αργότερα ο ίδιος ανέφερε, σε ανάρτησή του, ότι οι εγγυήσεις θα συντονιστούν από τις ΗΠΑ.

Ηταν ξεκάθαρο ότι ο Τραμπ είχε δικούς του σκοπούς σε αυτό το καλωσόρισμα των Ευρωπαίων στον Λευκό Οίκο. Οπως σημείωσε το Politico, o Τραμπ που έσπευσε να εμφανίσει τη συνάντηση με τον Ζελένσκι ως επιτυχημένη, θέλει να υπάρξει μια ταχύτατη πορεία προς την ειρήνη, ενώ την ίδια ώρα η Ουκρανία ακόμα ψάχνει να βρει τις εγγυήσεις ασφαλείας για το τι θα σημαίνει αυτή η ειρήνη.

Αναλυτές υπογράμμισαν ότι ο Τραμπ διεμήνυσε μεν στον Ζελένσκι ότι οι ΗΠΑ θα βοηθήσουν στην κατεύθυνση των εγγυήσεων ασφαλείας για την Ουκρανία, αλλά δεν υπάρχει καθαρό τοπίο για τον τρόπο και το μέγεθος της αμερικανικής βοήθειας. Εξάλλου, ο πρόεδρος των ΗΠΑ επέμεινε ότι η ειρήνευση θα απαιτήσει «ανταλλαγή εδαφών» και ότι δεν προϋποθέτει άμεση κατάπαυση του πυρός, όπως μέχρι πρόσφατα τόνιζε, θέσεις που ευνοούν τη διαπραγματευτική τακτική του Πούτιν.

Από την πλευρά του, ο Ζελένσκι, έδειξε να έχει συμβιβαστεί με την προοπτική ότι θα υποχρεωθεί να αναγνωρίσει κάποια de facto ρωσική κυριαρχία σε ουκρανικά εδάφη και είπε πως στη συνάντησή του με τον Τραμπ συζήτησαν την πραγματικότητα πάνω στον χάρτη της Ουκρανίας. Οσο αφορά τις εγγυήσεις ασφαλείας, έκανε λόγο για «σημαντικό βήμα μπροστά», προσθέτοντας πως πιθανώς το τοπίο θα γίνει πιο ξεκάθαρο μέσα στις επόμενες δέκα ημέρες.

Οντως χρειάζονται κι άλλες μέρες. Οι διαβουλεύσεις της Δευτέρας στην Ουάσινγκτον ήταν, όπως παρατήρησαν αναλυτές, βιαστικά οργανωμένες καθώς έγιναν στον απόηχο της συνάντησης του Ντόναλντ Τραμπ με τον Βλαντιμίρ Πούτιν στην Αλάσκα, όπου ο ρώσος πρόεδρος –ο επιτιθέμενος στον πόλεμο, ας μην το ξεχνάμε– αναγνωρίστηκε και αναβαθμίστηκε ως αξιόπιστος και ομότιμος συνομιλητής της Δύσης.

Οι New York Times, σε άλλο τους άρθρο, επεσήμαναν ότι σε πρώτη φάση οι ευρωπαίοι επισκέπτες είχαν περισσότερο στο νου τους να κολακέψουν τον Τραμπ, ώστε έπειτα να μπορέσουν να του αποσπάσουν κάποιες διαβεβαιώσεις, αν όχι δεσμεύσεις. Ολοι εκθείασαν τις προσπάθειες του προέδρου των ΗΠΑ για να επιτευχθεί η ειρήνη, μολονότι κανείς τους δεν ενστερνίζεται τις θέσεις του περί ανταλλαγής εδαφών, ή την άρνησή του να δεχτεί ως προϋπόθεση συνομιλιών την κατάπαυση του πυρός.

♦ Διαβάστε: Το κρίσιμο κομμάτι γης που ποθεί ο Πούτιν

Ο ίδιος ο Ζελένσκι φρόντισε να προσέλθει στον Λευκό Οίκο φορώντας σκούρο κοστούμι και όχι στρατιωτική περιβολή –όπως είχε… τολμήσει να κάνει τον περασμένο Φεβρουάριο, με τα γνωστά αποτελέσματα, όταν είχε υποστεί ένα τρομακτικό bullying, σε παγκόσμια μετάδοση, από τον Τραμπ και τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ Τζέι Ντι Βανς. Φρόντισε επίσης ο ουκρανός πρόεδρος να εξυμνήσει την πρόσφατη πρωτοβουλία της Μελάνια Τραμπ, η οποία έστειλε επιστολή στον Πούτιν για τα παιδιά της Ουκρανίας.

Στις σύντομες δηλώσεις του στους δημοσιογράφους, ο Ζελένσκι εμφανίστηκε ανοιχτός τόσο σε διμερή όσο και σε μια τριμερή συνάντηση με τον Πούτιν, ενώ υποσχέθηκε ότι θα οργανώσει εκλογές στη χώρα του μόλις υπάρξει ειρήνευση.

Από την πλευρά του, ο Τραμπ επιβεβαίωσε ότι ευνοεί την παροχή ισχυρών εγγυήσεων ασφαλείας στην Ουκρανία, όπως επίμονα ζητεί ο Ζελένσκι, υποσχόμενος μάλιστα ότι θα εμπλακούν και οι ΗΠΑ, αν και την κύρια ευθύνη θα έχουν οι Ευρωπαίοι. Δεν έδωσε όμως συγκεκριμένη απάντηση σε ερώτημα δημοσιογράφου σχετικά με το αν οι ΗΠΑ θα στείλουν στρατιώτες τους στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής δύναμης. Οι Financial Times ανέφεραν ότι οι Ουκρανοί προσφέρθηκαν να αγοράσουν από τις ΗΠΑ οπλικά συστήματα αξίας 100 δισ. δολαρίων για να τον δεσμεύσουν στο θέμα των εγγυήσεων ασφαλείας.

Μετά την κατ’ ιδίαν συνάντηση των δύο ηγετών ακολούθησε η πολυμερής διάσκεψη με τη συμμετοχή των ηγετών της Γαλλίας Εμανουέλ Μακρόν, της Γερμανίας Φρίντριχ Μερτς, της Βρετανίας Κιρ Στάρμερ, της Ιταλίας Τζόρτζια Μελόνι και της Φινλανδίας Αλεξάντερ Στουμπ, του γενικού γραμματέα του ΝΑΤΟ Μαρκ Ρούτε και της προέδρου της Κομισιόν Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν.

Προτού αρχίσουν οι διαβουλεύσεις, ο Τραμπ δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι ο Πούτιν δέχθηκε στην Αλάσκα την παροχή εγγυήσεων ασφαλείας στην Ουκρανία, αν και δεν διευκρίνισε τι είδους εγγυήσεις θα ήταν διατεθειμένος να δεχθεί ο Ρώσος. Νωρίτερα, το ρωσικό υπουργείο Εξωτερικών είχε απορρίψει κατηγορηματικά κάθε ενδεχόμενο εγκατάστασης στρατιωτών χωρών-μελών του ΝΑΤΟ στην Ουκρανία στο πλαίσιο μιας ειρηνευτικής συμφωνίας.

Σε μια αρνητική για την Ουκρανία εξέλιξη, ο Τραμπ δεν έθεσε την κατάπαυση του πυρός ως προϋπόθεση για την έναρξη ειρηνευτικών διαπραγματεύσεων. Παρότι ο Μακρόν και ο Μερτς επέμειναν στο θέμα της εκεχειρίας, δεν φάνηκε να μεταπείθουν τον πρόεδρο των ΗΠΑ.

Επιπλέον, ο Τραμπ τόνισε ότι θα πρέπει να συζητηθεί το ακανθώδες θέμα της ανταλλαγής εδαφών μεταξύ των εμπόλεμων πλευρών. Εσπευσε ωστόσο να προσθέσει ότι η τελική απόφαση για αυτά τα ζητήματα θα πρέπει να ληφθεί από τους Πούτιν και Ζελένσκι και εκτίμησε ότι «σε μία ή δύο εβδομάδες θα γνωρίζουμε αν θα υπάρξει ειρήνη».

Ο Μακρόν διαβεβαίωσε πως το ακανθώδες θέμα αυτό δεν συζητήθηκε «καθόλου» χθες. Απαίτησε εξάλλου να επιβληθούν ακόμα πιο σκληρές κυρώσεις στη Ρωσία αν αποτύχει «η διπλωματία», μερικές ώρες μετά τις πολυμερείς συνομιλίες. Ενώ ο Μερτς επέμεινε στο ότι η Ουκρανία δεν μπορεί να εξαναγκαστεί να κάνει εδαφικές παραχωρήσεις στη Ρωσία.

Τουλάχιστον ο Τραμπ είχε και μια στιγμή ειλικρίνειας τη Δευτέρα: αναγνώρισε ότι ο πόλεμος στην Ουκρανία — τον οποίο όταν διεκδικούσε την προεδρία των ΗΠΑ υποσχόταν ότι θα τερματίσει σε 24 ώρες — ήταν πιο δύσκολος από ό,τι είχε αρχικά προβλέψει. «Νόμιζα ότι θα ήταν ένας από τους ευκολότερους», είπε ο Τραμπ, περιγράφοντας τις προσπάθειες της κυβέρνησής του να τερματίσει τις παγκόσμιες συγκρούσεις. «Στην πραγματικότητα, είναι ένας από τους πιο δύσκολους και πολύ περίπλοκους»…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News