Θυμάστε την εποχή που μαθαίνατε πως λειτουργεί ο κόσμος; Αναπολείτε την στιγμή που ακούσατε για πρώτη φορά την λύση σε μια ερώτηση που είχατε για τον κόσμο; Τώρα σκεφτείτε το μικρό σας βλαστάρι να σας κάνει μερικές απλές ερωτήσεις για τον κόσμο που ζούμε. Τι θα απαντούσατε στις παρακάτω ερωτήσεις;

Ποιος φτιάχνει τα ουράνια τόξα;

Γιατί είναι ο ουρανός μπλε;

Γιατί οι λέξεις εμφανίζονται ανάποδα στον καθρέπτη;

Γιατί αλλάζει η ώρα ανά χώρα;

Αν ο ήλιος είναι την ημέρα και το φεγγάρι την νύχτα, γιατί μερικές φορές το βλέπουμε και την μέρα;

Γιατί η βροχή πέφτει σε σταγόνες;

Η αλήθεια είναι ότι μπορεί να έχει περάσει καιρός από τότε που τα μάθατε αλλά η γνώση μένει πάντα κάπου καταχωνιασμένη στο μυαλό μας. Πόσες από τις παραπάνω ερωτήσεις μπορείτε να απαντήσετε; Δεν σας βάζουμε στην γωνία. Σε μερικές δυσκολευτήκαμε αρκετά και εμείς. Δείτε τις δικές μας απαντήσεις.

Μια όμορφη απάντηση για το ουράνιο τόξο αλλά εντελώς λάθος είναι ότι νεράιδες μετά από μια βροχή θέλουν να κάνουν χαρούμενους τους ανθρώπους και πιάνουν τα πινέλα (κέλτικός μύθος). Αρκετά ρομαντική απάντηση αλλά δεν ισχύει… Στην ουσία είναι μονάχα το φως του ήλιου που περνάει μέσα από τις σταγόνες νερού (σωματίδια) στον αέρα και «χωρίζεται» σε όλα τα χρώματα. Οι σταγόνες έχουν το ρόλο ενός πρίσματος. Αν και αυτήν την εποχή δεν θα μας χάλαγε να υπήρχε και ένα τσουκάλι γεμάτο χρυσά νομίσματα στην άκρη του, και ας το φυλάνε ξωτικά.

Πώς εξηγούμε στα παιδιά μας το χρώμα του ουρανού; Δεν τον έβαψε ο Θεός. Αρχικά, ο ουρανός είναι μαύρος (κι όχι μπλε) και ο ήλιος παράγει άσπρο φως (κι όχι κίτρινο). Όμως το άσπρο φως του ήλιου αποτελείται από όλα τα χρώματα του φάσματος, τα χρώματα και τις αποχρώσεις που συναντάμε για παράδειγμα σε ένα ουράνιο τόξο. Το απέδειξε ο Ισαάκ Νεύτων και για τους πιο παλιούς, θυμηθείτε το πείραμα με το πρίσμα που κάναμε στο σχολείο. Λόγω όμως της ατμόσφαιρας που περιβάλει την Γη, και που σε γενικές γραμμές αποτελείται από αέριο άζωτο (78%) και οξυγόνο (21%), το φως του ήλιου όταν φτάνει κοντά της, έχει όλα τα χρώματα. Όμως, το φως χτυπάει σωματίδια στον αέρα με αποτέλεσμα αυτά να λάμπουν μπλε. Και αυτό γιατί το φως έχει την τάση να σκεδάζει (διασκορπίζεται) όταν συναντά σωματίδια (μόρια ύλης) μικρότερα από το μήκος κύματός του. Στην ατμόσφαιρά μας τα μόρια του αζώτου και του οξυγόνου, έχουν μικρότερο μήκος κύματος από το ορατό φως. Επίσης το μπλε φως, που έχει μικρότερο μήκος κύματος από το πράσινο και το κόκκινο, διασκορπίζεται πολύ περισσότερο από αυτά. Έτσι, την ημέρα ο ουρανός φαίνεται μπλε, γιατί το μπλε φως του ήλιου σκεδάζεται έντονα με αποτέλεσμα να φαίνεται ότι έρχεται από κάθε σημείο του ουρανού. Βέβαια αυτό θα άλλαζε, αν το μπλε δεν ήταν ένα από τα τρία βασικά χρώματα που αντιλαμβάνονται τα μάτια μας. Σκεφτείτε πόσο αλλιώτικος θα ήταν ο κόσμος μας σε διαφορετική περίπτωση.

Οι λέξεις εμφανίζονται ανάποδα στον καθρέπτη εξαιτίας του Alice Cooper και λοιπών μεταλοσυγκροτημάτων που υμνούν τον σατανά και… Δεν ισχύει. Ισχύει όμως, ότι ένας καθρέπτης αντανακλά το φως που αναπηδά από οτιδήποτε τοποθετήσουμε μπροστά του σε ευθείες γραμμές. Έτσι η αριστερή μεριά του προσώπου σας εμφανίζεται στην αριστερή πλευρά του καθρέπτη, και το ίδιο συμβαίνει και με την δεξιά πλευρά. Είτε είναι μια εφημερίδα, είτε το πρόσωπο μας. Και εδώ μια μικρή αποκάλυψη. Το πρόσωπο που βλέπετε στον καθρέπτη σας δεν είναι αυτό που βλέπουν οι άλλοι. Αν θέλετε πραγματικά να δείτε τι βλέπουν όσοι σας κοιτάζουν, χρησιμοποιήστε δύο καθρέπτες. Τοποθετήστε τους σε δεξιά ορθή γωνία σαν να ενώνονται δύο τοίχοι ενός δωματίου. Όταν κοιτάξετε το πρόσωπο σας στην γωνία, θα δείτε για πρώτη φορά από κοντά, τι βλέπουν οι άλλοι.

Η ώρα αλλάζει ανά περιοχή του κόσμου μας για τον λόγο ότι αποφασίσαμε να έχουμε ζώνες ώρας, έτσι ώστε να υπάρχει φως κατά στην διάρκεια της ημέρας παντού στην Γη. Αν δεν παίρναμε αυτήν την απόφαση, κάποιοι από εμάς θα είχαν μεσημέρι κατά την διάρκεια της νύχτας. Και αυτό θα συνέβαινε επειδή διαφορετικές περιοχές της Γης θα έμπαιναν στην περιοχή της μέρας ή της νύχτας καθώς γυρίζει η ίδια σε διαφορετικές χρονικές στιγμές.

Το φεγγάρι εμφανίζεται στον ουρανό κατά την διάρκεια της ημέρας επειδή παίρνει την λάμψη του από τον ήλιο. Στην ουσία αντανακλά τις ακτίνες φωτός του ήλιου και έτσι, ανάλογα με την γωνία του προς την Γη, μπορεί να εμφανιστεί «πριν την ώρα του».

Τα σύννεφα είναι νερό σε μορφή υδρατμών στον αέρα που περιβάλλει τη Γη. Όταν σχηματίζεται ένα σύννεφο, το νερό εμφανίζεται. Δηλαδή ο συγκεντρωμένος ατμός συμπυκνώνεται σε σταγονίδια ή παγώνει και γίνεται κρύσταλλοι πάγου και στην συνέχεια ταξιδεύει προς το έδαφος. Η βροχή δεν είναι κάτι μέσα σε ένα σύννεφο αλλά στην ουσία είναι ένα σύννεφο που διαλύεται, χάνοντας ένα κομμάτι του. Αυτό συμβαίνει όταν τα σταγονίδια βαραίνουν. Τα σταγονίδια που πέφτουν είναι μικροσκοπικές σφαίρες, όπως ακριβώς ήταν και «μέσα» στο σύννεφο. Όμως, γιατί παίρνουν αυτή την μορφή; Η απάντηση είναι εξαιτίας της βαρύτητας. Για αυτόν τον λόγο το υγρό νερό μπορεί να πάρει το σχήμα του δοχείου που χύνεται μέσα, σε αντίθεση με το αν είχε παγώσει.

Οι απαντήσεις σας σίγουρα θα είναι ποικίλες, και φυσικά παίζει ρόλο και η ηλικία των παιδιών που κάνουν τις ερωτήσεις. Όμως μια απλή απάντηση μπορεί να είναι γεμάτη πληροφορίες ανεξάρτητα από την ηλικία του παιδιού σας. Και σύμφωνα με τον βρετανό καθηγητή σωματιδιακής φυσικής στο Τμήμα Φυσικής και Αστρονομίας στο Πανεπιστήμιο του Μάντσεστερ, Brian Edward Cox, το καλύτερο πράγμα που μπορούν να κάνουν οι γονείς είναι να μάθουν μαζί με τα παιδιά τους.

Εσείς τι ερωτήσεις έχετε δεχθεί ως γονείς, θείοι και θείες, νονοί και νονές; Μοιραστείτε τες μαζί μας.

Προηγούμενα άρθρα του Αίαντα Αρτεμάκη 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News