Με τεράστιο ενδιαφέρον αναμένει -από εβδομάδα σε εβδομάδα- ο νομικός και δικαστικός κόσμος τα δύο βασικά νομοθετήματα της Θέμιδος, τον Ποινικό Κώδικα και τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας, στην τελική τους μορφή, μετά και τον θόρυβο που προκάλεσαν το τελευταίο διάστημα βασικές διατάξεις. Το υπουργείο Δικαιοσύνης έχει δεσμευθεί ότι εντός του Μαΐου θα κατατεθούν προς ψήφιση στη Βουλή, με τη δημόσια διαβούλευση να έχει ολοκληρωθεί από τα μέσα Απριλίου.

Οι κατεξοχήν αρμόδιες νομοπαρασκευαστικές επιτροπές έχουν προχωρήσει, σύμφωνα με πληροφορίες, σε σημαντικές μεταβολές σε ρυθμίσεις, πολλές από τις οποίες είχαν σφόδρα επικριθεί. Σε κάθε περίπτωση ο χρόνος της ψήφισης των νέων Κωδίκων θεωρείται κομβικός για τη Δικαιοσύνη, καθώς ήδη πλείστες όσες ακροαματικές διαδικασίες κινούνται με εξαιρετικά αργούς ρυθμούς ενόψει της νομοθετικής  μεταβολής, και ανακριτές σε σοβαρές υποθέσεις φρενάρουν τις έρευνες εν αναμονή των νέων διατάξεων.

Ο ίδιος ο Χριστόφορος Αργυρόπουλος, επιφανής ποινικολόγος, πρόεδρος της νομοπαρασκευαστικής επιτροπής για τον Ποινικό Κώδικα, είχε πάντως υπεραμυνθεί των αλλαγών, τον Μάρτιο, σε συνέντευξή του στο Protagon, τονίζοντας ότι «ήταν επιβεβλημένη μια σύγχρονη αντίληψη για το έγκλημα και την τιμωρία, ο εξορθολογισμός των ποινών, ένα επιεικέστερο σύστημα ώστε να πάψουν οι υπερβολές. Αυτό που πρέπει να γίνει σαφές είναι ότι οι Κώδικες διέπονται από συστηματικότητα, έχουν εσωτερική λογική, δεν είναι άθροισμα διατάξεων».

Τη δημοσιοποίηση των επικείμενων αλλαγών αναμένει μεταξύ άλλων ο καθηγητής της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, Χρίστος Μυλωνόπουλος, ο οποίος όχι μόνον έχει αρθρογραφήσει σχετικά, αλλά και έχει αποστείλει στο υπουργείο Δικαιοσύνης εκτενείς παρατηρήσεις επί των σχεδίων (μαζί με επισημάνσεις των Χαραλαμπάκη, Κωστάρα, Σοφού), χωρίς ουδέποτε να λάβει απάντηση – στο πλαίσιο της δημόσιας διαβούλευσης, έχει επίσης καταθέσει σύντομα σχόλιά του στη «Διαύγεια».

Ο κ. Μυλωνόπουλος δηλώνει επιφυλακτικός, έως ότου αρθούν οι αστοχίες και αντιφάσεις που διατυπώθηκαν στο πλαίσιο εκδηλώσεων για τα δυο νομοθετήματα.

«Εχει σημασία να δούμε ποιες υποδείξεις έχουν υιοθετηθεί», υπογραμμίζει ο καθηγητής. «Εχουν επισημανθεί τραγικές αντιφάσεις, που πρέπει να εξαλειφθούν. Όταν για παράδειγμα στην περίπτωση της κλοπής, η Ποινική Δικονομία προβλέπει τη δυνατότητα διαπραγμάτευσης με επιστροφή των κλεμμένων, ο Ποινικός Κώδικας προβλέπει απαλλαγή από κάθε ποινή αν ο κατηγορούμενος το κάνει έως το τέλος της ακροαματικής διαδικασίας. Σε άλλες περιπτώσεις, δε, το σχέδιο Ποινικής Δικονομίας παραπέμπει σε άρθρα του Ποινικού Κώδικα, που έχουν καταργηθεί – ενδεικτική είναι η παραπομπή στο άρθρο 256 του Π.Κ., αναφορικά με την απιστία σε βάρος υπηρεσίας».

»Σε κάθε περίπτωση, θεωρώ σημαντικό να μην καταργηθεί το αξιόποινο της απρόσφορης απόπειρας, προκειμένου να μην υπάρχει εμμονή σε συγκεκριμένες θεωρίες. Να μην καταργηθεί η δυνατότητα βαρύτερης τιμώρησης της πολλαπλής ανθρωποκτονίας από αμέλεια · η φθορά πληροφοριακών – ηλεκτρονικών δεδομένων. Υπάρχουν, ξέρετε, πολλά ζητήματα που μπορεί να μην είναι προσιτά στον πολίτη καθώς είναι τεχνικής φύσεως, έχουν ωστόσο τεράστια βαρύτητα για τις ατομικές ελευθερίες και την ποινική μεταχείριση των κατηγορουμένων».

Αντιφατική η κριτική για τον Ποινικό Κώδικα

Αντιδραστικές πολιτικές δυνάµεις εκμεταλλεύονται φοβικά σύνδρομα πολιτών

Τη θετική χροιά των αλλαγών εξαίρει από την πλευρά του ο Γιάννης Μαντζουράνης, δικηγόρος, μέλος της εκλογικής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ – Προοδευτική Συμμαχία.

«Ο αποκλεισµός της δυνατότητας εξαγοράς της ποινής για πληµµελήµατα µε πλαίσιο ποινής από 3 έως 5 έτη, καθώς και η εισαγωγή του θεσµού της κοινωφελούς εργασίας αποτελούν σοβαρές τοµές στο υπάρχον σύστηµα ποινών, οι οποίες σχεδόν οµοφώνως επιδοκιμάζονται από τον νοµικό κόσµο. Οι επικρίσεις για το ύψος της απειλούµενης ποινής σε εγκλήματα, όπως είναι η κατοχή εκρηκτικών υλών και η διεύθυνση εγκληµατικής οργάνωσης, καθώς και οι διαφωνίες για τη µη αυτεπάγγελτη ποινική δίωξη ορισμένων εγκλημάτων, όπως η κλοπή, αλλά και για άλλες επιµέρους ρυθµίσεις, που προκαλούν προβληµατισµούς, έτυχαν της προσοχής του υπουργού ∆ικαιοσύνης και πρόκειται να ληφθούν υπόψη κατά την κατάρτιση του τελικού σχεδίου Ποινικού Κώδικα, που θα κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή».

Ο κ. Μαντζουράνης αποδομεί τις μομφές εναντίον της κυβέρνησης για «δήθεν ευνοϊκές ρυθµίσεις, είτε υπέρ της Χρυσής Αυγής λόγω μείωσης της ποινής για την πράξη της διεύθυνσης εγκληματικής οργάνωσης, είτε υπέρ αναρχικών, µπαχαλάκηδων και άλλων δραστών παρόµοιων εγκλημάτων, εξαιτίας της µείωσης του ορίου των προβλεπόμενων ποινών για τη διεύθυνση εγκληματικής οργάνωσης και της μετατροπής της κατοχής εκρηκτικών υλών σε πλημμέλημα».

Το επιχείρημα του είναι διττό: κατ’ αρχάς ενέχουν σοβαρή αντίφαση, «δεν είναι λογικά αναμενόμενο να ευνοούνται ταυτόχρονα τα δύο άκρα του πολιτικού φάσµατος χωρίς αφανή ή εµφανή ιδιοτελή αιτία, πολιτική σκοπιμότητα και κομµατικό συμφέρον» εξηγεί.

Κατά δεύτερον, δεν ανταποκρίνονται στην πραγματικότητα, «αφού πρόκειται για προϊόν µακρόχρονης εργασίας επιτροπής ειδικών επιστημόνων εγνωσμένου κύρους, που εκπροσωπούν θεσµικούς φορείς, και όχι για έργο της κυβέρνησης που θα φέρει την αποκλειστική ευθύνη για το τελικό νομοσχέδιο, το οποίο θα κατατεθεί στη Βουλή».

Αναφορικά με το νέο ποινολόγιο, κάνει λόγο για «ειλικρίνεια των ποινών» µε την πραγματική έκτιση των επιβαλλόμενων ποινών και όχι την επιβολή ονοµαστικά αυστηρών ποινών, όπως συμβαίνει μέχρι σήμερα · «για αυτό προβλέπεται ότι ποινές φυλάκισης από 3 έως 5 έτη για πλημμελήματα, ούτε αναστέλλονται ούτε μετατρέπονται, αλλά εκτίονται στις φυλακές» σημειώνει χαρακτηριστικά. Προσθέτει, πάντως, ότι «η λελογισμένη μείωση των ποινών είναι θεµιτή, και δικαιοπολιτικά και από τη σκοπιά της αντεγκληµατικής πολιτικής, πλην όµως πρέπει να συνοδευτεί από αναπροσαρμογή των όρων και προϋποθέσεων εφαρμογής της υφ’ όρον απόλυσης για να διασφαλίζεται η ουσιαστική έκτιση της επιβαλλόμενης ποινής και η πραγμάτωση των σκοπών της γενικής και ειδικής πρόληψης των εγκλημάτων».

(Ο κ. Αργυρόπουλος είχε εξάλλου εξαρχής μιλήσει για κλιμάκωση των ποινών. «Η συζήτηση γίνεται εν κενώ. Δεν έγινε ηπιότερος ο νόμος. Κλιμακώνει την ευθύνη» είχε αναφέρει χαρακτηριστικά, τόσο για τη διάταξη περί εγκληματικής οργάνωσης όσο και για τις σχετικές με τον βιασμό.)

O κ. Μαντζουράνης, συμπυκνώνοντας την άποψή του, εκτιμά ότι «σε όλες τις κοινωνίες οι ριζικές αλλαγές προκαλούν ανησυχίες και προβληματισμό, και φοβικά σύνδρομα σε ορισμένους πολίτες, που αντιδραστικές πολιτικές δυνάµεις εκμεταλλεύονται · πλην όμως, στα δημοκρατικά κράτη το ανέφικτο της οµοφωνίας αντιμετωπίζεται µε την καθιέρωση της αρχής της πλειοψηφίας, η οποία στα κοινοβουλευτικά πολιτεύματα ορίζει την κυβέρνηση, που έχει και την τελική ευθύνη της επιλογής και της απόφασης».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News