Το Πολιτειακό υπήρξε ένα ζήτημα που παρουσίασε ενδιαφέρουσες, θα μπορούσε να τις χαρακτηρίσει κανείς, ιδιαιτερότητες στη χώρα μας. Από το 1833, που πάτησε το πόδι του στην Ελλάδα ο πρώτος βασιλιάς, πέρασε σχεδόν ένας αιώνας για να αμφισβητηθεί σοβαρά ο θεσμός της βασιλείας στη χώρα μας. Και θα περνούσαν ακόμα έξι δεκαετίες μέχρι να λήξει οριστικά το ζήτημα, μόλις το 1974, με δημοψήφισμα. 

Το δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974 ήταν το τελευταίο μιας σειράς δημοψηφισμάτων που αφορούσαν το ζήτημα της βασιλείας στην Ελλάδα. Εκείνος που έζησε τα περισσότερα δημοψηφίσματα για το Πολιτειακό ήταν ο Γεώργιος Β’. Ούτε ένα ούτε δύο, αλλά τρία που τον αφορούσαν έζησε (κι ένα που φορούσε τον μπαμπά του, τέσσερα. Δεν τα λες και λίγα…).

Το πρώτο δημοψήφισμα το κάναμε λίγο μετά την έξωση του Οθωνα και της Αμαλίας, στα τέλη του 1862, για να εκλέξουμε βασιλιά. Λες και μας ρωτούσε κανείς ποιον θέλουμε… Τελοσπάντων… Εκλέξαμε που λέτε τον Αλφρέδο, τον δευτερότοκο γιο της βασίλισσας Βικτωρίας με 95%! 

Ελα μου, όμως, που το Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας απαγόρευε να ανέβει στον ελληνικό θρόνο μέλος βασιλικής οικογένειας μιας εκ των τριών Προστάτιδων Δυνάμεων (Μεγάλης Βρετανίας, Γαλλίας και Ρωσίας). Οπότε βασιλιάς μας έγινε ο δευτερότοκος γιος του διαδόχου του θρόνου της Δανίας, τον οποίο ειρήσθω εν παρόδω, είχαν βρεθεί έξι άνθρωποι και τον είχαν ψηφίσει στο δημοψήφισμα (σε σύνολο 241.202 που ψήφισαν). 

Ο βασιλιάς αυτός θα γινόταν ο Γεώργιος Α’, και κατά τη διάρκεια του μισού αιώνα που βασίλεψε επέδειξε σύνεση και προσαρμοστικότητα. Οταν αυτός δολοφονήθηκε τον Μάρτιο του 1913, ο θεσμός της βασιλείας απολάμβανε σχεδόν καθολικής αποδοχής από τον ελληνικό λαό. Ο γιος και διάδοχός του, όμως, ο Κωνσταντίνος Α’, όπως φάνηκε δεν είχε τα προτερήματα του πατέρα του. Παρότι λατρεύτηκε από μεγάλο μέρος του λαού, ο Κωνσταντίνος κατάφερε κατά τη διάρκεια της βασιλείας του (έξι χρόνια όλα κι όλα: 1913-1917 και 1920-1922) να κλονίσει ανεπανόρθωτα όσα με κόπο έχτιζε ο πατέρας του επί πενήντα χρόνια. 

Οντας ένας εκ των δύο πρωταγωνιστών του Εθνικού Διχασμού, ο Κωνσταντίνος Α’ ήταν και ο πρώτος βασιλιάς που έζησε δημοψήφισμα για το Πολιτειακό. Στις 22 Νοεμβρίου 1920 (π.η.) έγινε δημοψήφισμα το οποίο επανέφερε τον Κωνσταντίνο στο θρόνο μετά τον θάνατο του γιου του, Αλέξανδρου. 

Το επόμενο δημοψήφισμα έγινε μόλις 3,5 χρόνια αργότερα, στις 13 Απριλίου 1924, και ενέκρινε το ψήφισμα της Βουλής (25 Μαρτίου 1924) «περί εκπτώσεως της Δυναστείας και ανακηρύξεως της Δημοκρατίας». Ετσι, ο γιος του Κωνσταντίνου Α’, Γεώργιος Β’, εξέπεσε του θρόνου, που καταργήθηκε. Θα επανερχόταν όμως 11 χρόνια αργότερα, πάλι με δημοψήφισμα. 

Υστερα από πραξικοπηματική ανατροπή της κυβέρνησης Παναγή Τσαλδάρη από τους αρχηγούς των τριών κλάδων (Στρατού, Ναυτικού και Αεροπορίας) στις 10 Οκτωβρίου 1935, ο νέος πρωθυπουργός Γεώργιος Κονδύλης προκήρυξε δημοψήφισμα για τις 3 Νοεμβρίου 1935 «περί εγκρίσεως της διά του από 10 Οκτωβρίου ε.ε. ψηφίσματος της Ε’ Εθνικής Συνελεύσεως των Ελλήνων επελθούσης μεταβολής του Πολιτεύματος εις Βασιλευομένην Κοινοβουλευτικήν Δημοκρατίαν». Με ποσοστό 97,87% υπέρ της Παλινόρθωσης, το οποίο ήταν εξόφθαλμα νοθευμένο, ο Γεώργιος Β’ επανήλθε στην Ελλάδα και στον θρόνο στις 25 Νοεμβρίου 1935.

Λίγα χρόνια αργότερα όμως ήρθαν ο Πόλεμος, η Κατοχή και στη συνέχεια η Απελευθέρωση. Μετά τις πρώτες μεταπολεμικές εκλογές της 31ης Μαρτίου 1946 η κυβέρνηση προανήγγειλε τη διενέργεια δημοψηφίσματος για την επάνοδο ή μη του Γεωργίου Β’, ο οποίος βρισκόταν εκτός Ελλάδας στη διάρκεια της Κατοχής. Το δημοψήφισμα έγινε την 1η Σεπτεμβρίου 1946 και το 68,4% ψήφισε υπέρ της επιστροφής του Γεωργίου Β’, όπερ και εγένετο στις 28 Σεπτεμβρίου 1946.

Είκοσι επτά χρόνια αργότερα, η χούντα αποφάσισε την κατάργηση της βασιλείας, την εγκαθίδρυση Προεδρικής Δημοκρατίας και την τροποποίηση του Συντάγματος του 1968. Το δημοψήφισμα της 29ης Ιουλίου 1973 που αφορούσε το τροποποιημένο Σύνταγμα, χαρακτηρίστηκε νόθο και το αποτέλεσμά του ήταν 78,4% υπέρ των τροποποιήσεων του Συντάγματος και της κατάργησης της βασιλείας. 

Το τελευταίο –και «φαρμακερό» για τη βασιλεία– δημοψήφισμα που αφορούσε το Πολιτειακό έγινε στις 8 Δεκεμβρίου 1974, 3 εβδομάδες ακριβώς μετά τις πρώτες εκλογές της Μεταπολίτευσης. Με ποσοστό 69,2% υπέρ της Αβασίλευτης Δημοκρατίας, σε ένα δημοψήφισμα του οποίου η εγκυρότητα δεν αμφισβητήθηκε από καμία μεριά, σε αντίθεση με ό,τι συνέβαινε στα προηγούμενα αντίστοιχα δημοψηφίσματα, τεσσερισήμισι μόλις μήνες μετά την πτώση της χούντας λύθηκε οριστικά ένα ζήτημα που ταλάνιζε τη χώρα επί πολλές δεκαετίες. 

Ετσι λοιπόν έκλεισε, επί Κωνσταντίνου Β’, ο κύκλος που είχε ανοίξει επί βασιλείας του συνονόματου παππού του και αφορούσε τη μορφή του πολιτεύματος. Μπορεί λοιπόν ο Κωνσταντίνος Α’ να κλόνισε τον θεσμό της βασιλείας στην Ελλάδα, αλλά ο Κωνσταντίνος Β’ ήταν εκείνος που του έδωσε τη χαριστική βολή. 

Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί ότι σε κανένα από τα δημοψηφίσματα για το Πολιτειακό δεν βρισκόταν στην Ελλάδα ο βασιλιάς. Σε ΚΑΝΕΝΑ. Και αυτό δεν αποτέλεσε ποτέ ζήτημα προς συζήτηση, παρά μόνο το 1974. Τότε, δεν ήταν λίγοι οι οπαδοί της βασιλείας που, μπερδεύοντας τον βασιλιά με κομματάρχη, διαμαρτυρήθηκαν ότι στερήθηκε το δικαίωμα να επιστρέψει πριν το δημοψήφισμα στην Ελλάδα. Την ίδια άποψη μάλιστα είχε εκφράσει και ο ίδιος. 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News