Οι κάτοικοι του Λαυρίου το κατάλαβαν και το είδαν το απόγευμα του Σαββάτου. «Συναγερμός σήμανε στην Πυροσβεστική λίγο μετά τις 6.20 το απόγευμα του Σαββάτου για φωτιά που ξέσπασε στην ΕΒΟ Λαυρίου» έγραψε η τοπική ιστοσελίδα lavriaki.gr δημοσιεύοντας και μια φωτογραφία από ένα μικρό —ευτυχώς— σύννεφο καπνού στον ορίζοντα της πόλης, εκεί όπου βρίσκονται οι εγκαταστάσεις των ΕΑΣ.

Οπως ανεφερε στο Protagon πηγή με άριστη γνώση όσων συνέβησαν:

«Το Σάββατο 25/10 το απόγευμα έγινε προσπάθεια από τον εκτελούντα χρέη διευθυντή εργοστασίου Λαυρίου να εξουδετερώσει μερικώς με χρήση ασβέστη σημεία εδάφους ρυπασμένου με υψηλές συγκεντρώσεις ΤΝΤ πλησίον της μονάδας νιτροκυτταρίνης NC.

» Ως αποτέλεσμα της λανθασμένης αυτής και πέραν πάσης πρακτικής ασφαλούς εξουδετέρωσης ενέργειας προεκλήθη πυρκαγιά που δυνητικά θα μπορούσε να πυροδοτήσει – μέσω domino effect- έκρηξη στο σύνολο της συσσωρευμένης ποσότητας ΤΝΤ και πρωτογενών εκρηκτικών (περίπου 220 τόνων) που έχουν εντοπιστεί στην περιοχή από τις μελέτες του ΕΜΠ και έμπειρων μελετητών και φορέων διαπίστευσης».

⇒ Διαβάστε πώς δημιουργήθηκε το πρόβλημα — Λαύριο όπως Βηρυτός: στο έλεος 220 τόνων εκρηκτικών  

Στο Λαύριο, στην περιοχή των εγκαταστάσεων των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (ΕΑΣ) υπάρχουν πάνω από 220 τόνοι ισχυρών εκρηκτικών, τα περισσότερα σε ελεύθερη μορφή, μέσα στο έδαφος. Το αναφέρουν ρητά τα έγγραφα επίσημων φορέων και ειδικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Η έκθεση που ολοκλήρωσε τον Μάιο του 2022 το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο όπου αναφέρονται οι συγκεντρώσεις TNT άνω του ορίου: 

Τα εκρηκτικά βρίσκονται σε βάθος που ξεκινάει από τα 3 μόλις μέτρα και σε δεξαμενές γύρω από τη μολυσμένη ζώνη. Σε μια έκταση 3.000 τ.μ. τα έγγραφα εντοπίζουν συγκεντρώσεις που υπερβαίνουν κατά πολύ το όριο κινδύνου για έκρηξη.

Απόσπασμα από την έκθεση επιθεώρησης της TUV Austria το 2023:  

Τα έγγραφα προειδοποιούν ότι σε περίπτωση ατυχήματος η καταστροφή θα μπορούσε να επηρεάσει μια ακτίνα έως και 3,9 χιλιομέτρων γύρω από την εγκατάσταση των ΕΑΣ. Ενδεικτικά, το λιμάνι του Λαυρίου απέχει μόλις 1,5 χλμ. Eπισημαίνεται μεταξύ άλλων ο κίνδυνος για μια «ανεξέλεγκτα καταστροφική έκρηξη με ανεπανόρθωτες βλάβες σε ανθρώπους και υποδομές» η οποία θα μπορούσε να προκληθεί «ακόμη και από τυχαίο μη ανθρωπογενή παράγοντα» και να επηρεάσει πέρα από την εγκατάσταση και την «ευρύτερη περιοχή του Λαυρίου».

Μετά το συμβάν του Σαββάτου, φορείς και ειδικοί εξέφρασαν την αγωνία τους όπως ο καθηγητής στη Σχολή Μηχανικών Μεταλλείων – Μεταλλουργών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, Δημήτρης Καλιαμπάκος:

Μετά τον Ιούλιο του 2019, η νέα διοίκηση των ΕΑΣ, όταν ανέλαβε ο Κυριάκος Μητσοτάκης, ανέθεσε σε επίσημους φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό την καταγραφή της έκτασης και της βαρύτητας του προβλήματος και την εκτίμηση του κόστους για την απενεργοποίηση των υπολειμμάτων των 300.000 ναρκών. Ακολούθησε διεθνής διαγωνισμός με καταληκτική ημερομηνία την 16η Ιανουαρίου του 2025 και αντικείμενο την εξουδετέρωση 220 τόνων εκρηκτικών. Τι συνέβη όμως; Στις 3 Δεκεμβρίου του 2024 άλλαξε η διοίκηση των ΕΑΣ…

Σύμφωνα με απόλυτα διασταυρωμένες πληροφορίες του Protagon, η νέα διοίκηση των ΕΑΣ, μισή ώρα αφότου ανέλαβε τα καθήκοντά της, ακύρωσε τον διαγωνισμό χωρίς να έχει γνώση των λεπτομερειών του και δίχως το ζήτημα να περιλαμβάνεται στη ημερήσια διάταξη.

Κάτοικοι και φορείς της περιοχής επισημαίνουν ότι η περιοχή των ΕΑΣ θεωρείται έκταση «φιλέτο» για τουριστική αξιοποίηση, συνδέοντας την υποβάθμιση του προβλήματος με τυχόν άλλα σχέδια. Σύμφωνα με πληροφορίες του Protagon, τέτοιου είδους σκέψεις είχαν όντως γίνει τα πρώτα χρόνια της κυβέρνησης Μητσοτάκη, μετά το 2019, αλλά αρχικά απορρίφθηκαν.

Το πρόβλημα στο σημείο που βρισκόμαστε είναι ότι η κυβέρνηση, αφότου μελέτησε με τη βοήθεια επίσημων φορέων τον βαθμό επικινδυνότητας και δρομολόγησε την αντιμετώπισή του θέματος, «πάγωσε» μυστηριωδώς πριν από 10 μήνες τη διαδικασία. Και παρέπεμψε με αυτό τον τρόπο στις καλένδες την εξουδετέρωση μιας «ωρολογιακής» βόμβας, ενώ ερώτημα παραμένει ποια γραμμή έχουν επιλέξει οι δύο κεντρικοί υπουργοί του Μαξίμου, Ακης Σκέρτσος και Γιώργος Μυλωνάκης. Θα το εξηγήσουμε προχωρώντας.

Ο άμεσος κίνδυνος για μια έκρηξη με τεράστιες συνέπειες τεκμηριώνεται, λοιπόν γραπτώς σε εκθέσεις που εκπόνησαν (καθώς και στα στοιχεία που αξιολόγησαν και πιστοποίησαν) σειρά επίσημων φορέων όπως το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο, ο Δημόκριτος, η ΤUV Austria και η σχολή Χημικών Μηχανικών και Μηχανικών Περιβάλλοντος του Πολυτεχνείου Κρήτης.

Η προ 10 μηνών ξαφνική ακύρωση του διαγωνισμού για την άμεση αντιμετώπιση του προβλήματος —διαγωνισμού που βασίστηκε στα πορίσματα των παραπάνω, υψηλού κύρους φορέων— αλλά και η ανάθεση στη συνέχεια νέας μελέτης (από την αρχή) σε μη εξιδεικευμένο ιδιώτη περιβαλλοντολόγο πιστοποιεί την περίεργη υποβάθμιση του ζητήματος και από τους εν λόγω υπουργούς του Μαξίμου (κ.κ. Μυλωνάκη και Σκέρτσο) και εγείρει υπόνοιες μεταξύ των κατοίκων και των φορέων του Λαυρίου.

⇒ Διαβάστε — Λαύριο: Η επικίνδυνη σιωπή της κυβέρνησης 

Η βασική υπόνοια είναι το ενδεχόμενο μεθόδευσης για την παραχώρηση μιας έκτασης «φιλέτο» για τουριστική αξιοποίηση μέσω της υποβάθμισης και της πρόχειρης αντιμετώπισης ενός σοβαρού κινδύνου. Ωστόσο και για τα δύο αυτά ζητήματα, πρώτον, την απόφαση να παγώσει η απενεργοποίηση των εκρηκτικών που απειλούν ζωές και περιουσίες και, δεύτερον, το αν όντως σχεδιάζεται κάτι άλλο στην έκταση όπου βρίσκεται το Συγκρότημα Εργοστασίων Λαυρίου, η κυβέρνηση έχει επιλέξει τη σιωπή.

Κι επειδή κανένας από την κυβέρνηση ή τη νέα διοίκηση των ΕΑΣ δεν λέει τι ακριβώς συμβαίνει αυτό εντείνει την ανησυχία κατοίκων και φορέων πως «κάτι άλλο τρέχει». Και ότι αυτό το «κάτι άλλο» που δεν επιβεβαιώνεται αλλά ούτε και διαψεύδεται από την κυβέρνηση είναι που έθεσε σε δεύτερη μοίρα την ασφάλειά των ίδιων και των οικογενειών τους.

Παραιτήσεις 

Οπως έγραψε το Protagon στις 8 Οκτωβρίου οι δημοσιογραφικές αποκαλύψεις για την ύπαρξη 220 τόνων επικίνδυνων εκρηκτικών δίπλα στην πόλη του Λαυρίου οδήγησαν ήδη σε παραίτηση τριών μελών του ΔΣ των Ελληνικών Αμυντικών Συστημάτων (ΕΑΣ), στα οποία ανήκει η εγκατάσταση.

Η νέα διοίκηση των ΕΑΣ ανέλαβε, όπως είναι γνωστό, καθήκοντα στις 3 Δεκεμβρίου 2024, και η πρώτη της κίνηση ήταν να ακυρώσει τον διαγωνισμό που βασιζόταν στις μελέτες του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου, του Δημόκριτου, της TÜV Austria και του Πολυτεχνείου Κρήτης.

— Διαβάστε εδώ για τη μελέτη που παραγγέλθηκε στη θέση αυτής του Πολυτεχνείου

Τι έκανε η νέα διοίκηση των ΕΑΣ μόλις ακύρωσε τον διαγωνισμό; Καταρχάς προέβαλε, κατά τις πληροφορίες του Protagon, έωλα επιχειρήματα προς το Μέγαρο Μαξίμου, με στόχο ίσως να φτάσουν στα αυτιά του Πρωθυπουργού. Κομιστής των εν λόγω επιχειρημάτων ήταν, σύμφωνα με τις ίδιες πληροφορίες, ανώτερο στέλεχος του Μαξίμου, που ενδιαφέρεται ιδιαίτερα για την ανάθεση του έργου σε άλλον ενδιαφερόμενο, χωρίς ανοικτό διεθνή διαγωνισμό —και κυρίως, για να γίνει η ανάθεση πριν από τη λήξη της θητείας της παρούσας κυβέρνησης.

Τι έγινε σε Λίβανο και Κύπρο

Υπενθυμίζεται ότι στις 4 Αυγούστου 2020 σημειώθηκε τεράστια έκρηξη στο λιμάνι της Βηρυτού η οποία προήλθε από 2.750 τόνους αποθηκευμένου νιτρικού αμμωνίου. Σκοτώθηκαν 218 άνθρωποι και τραυματίστηκαν 6.500. Στις 11 Ιουλίου του 2011 σημειώθηκε έκρηξη σε εμπορευματοκιβώτια με πολεμικό υλικό στην ναυτική βάση «Ευάγγελος Φλωράκης» στο Μαρί της Κύπρου. Σκοτώθηκαν 13 άνθρωποι και 63 τραυματίστηκαν.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News