Η υπόθεση παραλία δεν είναι ένα ζήτημα ύψιστης σημασίας μόνο στην Ελλάδα κατά τους θερινούς μήνες. Οι διακοπές και το κόστος μιας θέσης μπροστά στη θάλασσα απασχολεί κάθε χρόνο τον δημόσιο διάλογο και στην Ιταλία, η οποία διαθέτει περίπου 7.300 οργανωμένες παραλίες, με μεγάλη συγκέντρωση λουομένων να παρατηρείται σε περιοχές όπως η Λιγουρία, η Τοσκάνη και η Εμίλια-Ρομάνια.

Οπως επισημαίνουν οι Financial Times, λιγότερο από το 30% των ακτών σε αυτές τις περιοχές παραμένει ελεύθερα προσβάσιμο στο κοινό, ενώ τα υπόλοιπα κομμάτια βρίσκονται στα χέρια ιδιωτικών επιχειρήσεων που εκμεταλλεύονται τις παραλίες μέσω πολυετών συμβάσεων.

Εφέτος, πάντως, η παραδοσιακή εικόνα των γεμάτων ξαπλωστρών μεταβλήθηκε αισθητά. Σύμφωνα με τη βρετανική εφημερίδα, ακόμη και τον Δεκαπενταύγουστο –στην κορύφωση της θερινής σεζόν– οι ταξιδιώτες ήταν μειωμένοι κατά περίπου ένα εκατομμύριο σε σύγκριση με πέρυσι.

Η αιτία, όπως εξηγεί ο πρόεδρος της ένωσης Assobalneari (εκπροσωπεί τα beach clubs) Φαμπρίτσιο Λικόρνταρι, είναι η «πολύ δύσκολη οικονομική κατάσταση». Οι αυξημένες τιμές της ενέργειας, των τροφίμων και των καυσίμων πιέζουν τα ιταλικά νοικοκυριά, την ώρα που τα πραγματικά εισοδήματα έχουν μειωθεί κατά 7,5% από το 2021, σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ. Ετσι, για πολλές οικογένειες, η πολυτέλεια μιας οργανωμένης παραλίας γίνεται ολοένα και πιο δυσπρόσιτη.

Οπως τονίζουν οι Financial Times, το Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικής της Ιταλίας υπολόγισε ότι μια μέρα στην παραλία είναι σήμερα κατά 32% ακριβότερη σε σχέση με το 2019. Το εβδομαδιαίο κόστος μιας απλής ομπρέλας φτάνει τα 212 ευρώ, ενώ σε κλαμπ που απευθύνονται στην ελίτ το ποσό μπορεί να δεκαπλασιαστεί. Ως αποτέλεσμα, αρκετοί Ιταλοί στράφηκαν σε φθηνότερους προορισμούς στο εξωτερικό, σε χώρες όπως η Αλβανία και η Κύπρος, ή προτίμησαν διακοπές στο βουνό, εξαιτίας και των υψηλών θερμοκρασιών.

Η πτώση της ζήτησης πλήττει, έτσι, έναν από τους σημαντικότερους κλάδους της χώρας, τον τουρισμό. Οπως υπογραμμίζει το έγκυρο φύλλο, η μείωση της κίνησης στις παραλίες προκαλεί αλυσιδωτές συνέπειες στις τοπικές κοινωνίες που εξαρτώνται από τη θερινή σεζόν για το μεγαλύτερο μέρος του εισοδήματός τους.

Παράλληλα, το ζήτημα επαναφέρει στο προσκήνιο μια μακροχρόνια αντιπαράθεση μεταξύ Ρώμης και Βρυξελλών: το καθεστώς παραχώρησης των ακτών. Σύμφωνα με τους Financial Times, οι παραλίες αποτελούν δημόσιο αγαθό, αλλά η εκμετάλλευσή τους γίνεται από ιδιώτες μέσα από πολυετείς συμβάσεις που συχνά περνούν από γενιά σε γενιά. Παρά την ευρωπαϊκή οδηγία που επιβάλλει τη διενέργεια διαγωνισμών, οι ιταλικές κυβερνήσεις προτιμούν να εφαρμόζουν έναν νόμο του 1992, παρατείνοντας ουσιαστικά τις άδειες σε εξευτελιστικά χαμηλά κόστη.

Σήμερα το μέσο συμβόλαιο παραχώρησης κοστίζει μόλις 270 ευρώ τον μήνα, δηλαδή λίγο περισσότερο από το εβδομαδιαίο ενοίκιο μιας ομπρέλας. Οπως παρατηρούν οι FT, ακόμη και πολυτελή θέρετρα επωφελούνται από αυτά τα συμβολικά ποσά, τη στιγμή που τα συνολικά έσοδα του κράτους από τις παραχωρήσεις δεν ξεπερνούν τα 100 εκατ. ευρώ ετησίως.

Το σχέδιο Μελόνι

Η κυβέρνηση Μελόνι έχει προτείνει ένα σύστημα αποζημίωσης των υφιστάμενων επιχειρηματιών από τους νέους μισθωτές που θα τους διαδεχτούν. Ωστόσο, σύμφωνα με το ρεπορτάζ των Financial Times, η πρόταση αυτή έχει συναντήσει αντιδράσεις τόσο από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή όσο και από τα ιταλικά διοικητικά δικαστήρια. Το πρόβλημα είναι ότι οι επενδύσεις στις εγκαταστάσεις δεν έχουν καταγραφεί επαρκώς, ενώ μεγάλο μέρος των εσόδων κινείται ακόμη σε μετρητά, αφήνοντας εκτός φορολογικής βάσης σημαντικά ποσά.

Ο Αριστείδης Πόλιτσε, κοσμήτορας της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Luiss, εξήγησε στους Financial Times ότι η ιταλική και η ευρωπαϊκή νομοθεσία απαιτούν ανοιχτούς διαγωνισμούς, ώστε να υπάρχει ισότιμη πρόσβαση σε όλους. «Αντί γι’ αυτό», σχολίασε, «έχουμε ένα εδραιωμένο σύστημα, με τις άδειες εκμετάλλευσης μιας παραλίας να παραδίδονται από γενιά σε γενιά από τις ίδιες τις οικογένειες εδώ και εξήντα χρόνια».

Το βέβαιο είναι ότι οι παραλίες βρίσκονται σήμερα στο επίκεντρο μιας τριπλής κρίσης: οικονομικής, κοινωνικής και θεσμικής. Οι οικογένειες πιέζονται από το αυξανόμενο κόστος, οι τοπικές κοινωνίες ανησυχούν για τη μείωση των επισκεπτών και η κυβέρνηση βρίσκεται αντιμέτωπη με τις απαιτήσεις των Βρυξελλών για περισσότερη διαφάνεια και ανταγωνισμό.

Οπως τονίζουν κλείνοντας οι Financial Times, η μάχη για τις ιταλικές παραλίες είναι κάτι πολύ ευρύτερο από μια διαμάχη για ομπρέλες και ξαπλώστρες. Είναι ένας καθρέφτης των ανισοτήτων στην ιταλική κοινωνία, των αδυναμιών του τουριστικού μοντέλου της χώρας και των δυσκολιών μιας κυβέρνησης που προσπαθεί να ισορροπήσει ανάμεσα στην παράδοση και τις δεσμεύσεις της προς την Ευρώπη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News