Πέρασε ήδη μία τριετία από τότε που η Τζόρτζια Μελόνι ανέλαβε την πρωθυπουργία της Ιταλίας – στις 22 Οκτωβρίου του 2022 – και πολλά διεθνή Μέσα αξιοποίησαν την επέτειο για να κάνουν έναν απολογισμό του έργου της κυβέρνησής της, ο οποίος σε γενικές γραμμές είναι θετικός. Σε δημοσίευμά της, η ιταλική Corriere della Sera εστιάζει σε όλα όσα έγραψαν τρία κορυφαία διεθνή media – ο Economist, η Frankfurter Allgemeine Zeitung και το Reuters – καθώς εκφράζουν παρόμοια κρίση, όσον αφορά τα καλά αλλά και τα κακά της ιταλίδας πρωθυπουργού και της διακυβέρνησής της.

Καταρχάς και τα τρία Μέσα επαινούν τη Μελόνι για τη σταθερότητα που έφερε στην ιταλική πολιτική καθώς και για το ότι κατάφερε να βάλει σε τάξη τα οικονομικά της πατρίδας της, μειώνοντας το έλλειμμα και επιτρέποντας στη Ρώμη να εξυπηρετεί το χρέος της με χαμηλότερα επιτόκια. Εξαίρουν επίσης τον δυναμισμό που επιδεικνύει η ιταλίδα ηγέτιδα στη διεθνή σκηνή.

«Τον Οκτώβριο του 2022, σχεδόν κανείς δεν θα στοιχημάτιζε σε μια μακρά θητεία για την πρώην υπουργό Αθλητισμού και Νεολαίας του δεξιού εθνικιστικού κόμματος Αδέλφια της Ιταλίας. Σε σύγκριση με άλλες ευρωπαϊκές χώρες, η Ιταλία φαίνεται τώρα ως μια όαση σταθερότητας», διαβάζουμε στη συντηρητική Frankfurter Allgemeine Zeitung (FAZ).

«Τα υπόλοιπα μεγάλα ευρωπαϊκά κράτη βιώσαν πολιτική αστάθεια, εάν όχι ακόμη και αναταραχή, κατά τα τελευταία χρόνια. Η Ιταλία κάποτε χλευαζόταν για τον ιλιγγιώδη ρυθμό με τον οποίο άλλαζε κυβερνήσεις: από τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και έπειτα άλλαζε κυβέρνηση κατά μέσο όρο μία φορά το χρόνο. Τώρα έχει μετατραπεί σε νησίδα σχετικής ηρεμίας και συνέχειας. Μόνο ένας πρωθυπουργός έχει υπηρετήσει μια πλήρη πενταετή θητεία κατά τη μεταπολεμική περίοδο, αλλά η Μελόνι φαίνεται να βρίσκεται σε καλό δρόμο για να γίνει η δεύτερη», συμφωνεί ο Economist.

«Πρόσφατες δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι τόσο το κόμμα της, τα Αδέλφια της Ιταλίας, όσο και ο ευρύτερος συντηρητικός συνασπισμός, χαίρουν, πλέον, ευρύτερης υποστήριξης σε σχέση με την περίοδο της εκλογικής τους επικράτησης το 2022, το οποίο είναι σπάνιο (…) για μια εν ενεργεία κυβέρνηση. Το ποσοστό αποδοχής της Μελόνι κυμαίνεται γύρω στο 42%, ποσοστό που την κατατάσσει πολύ πάνω από πολλούς από τους ευρωπαίους ομολόγους της, περιλαμβανομένων του γερμανού καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς και του γάλλου προέδρου Εμανουέλ Μακρόν. Αυτή η διαρκής δημοτικότητα (…) υποστηρίζεται από μια ισχυρή παρουσία στη διεθνή σκηνή καθώς και από μια συνετή διαχείριση των δημόσιων δαπανών που έχει καθησυχάσει τους επενδυτές», προσθέτει το Reuters. «Η διαφορά απόδοσης σε σχέση με τα γερμανικά κρατικά ομόλογα λιώνει σαν παγωτό κάτω από τον ήλιο της Ρώμης», αναγνωρίζει και η FAZ.

Ο Economist εξηγεί πως η σταθερότητα της κυβέρνησης Μελόνι οφείλεται καταρχάς στη μεγάλη πλειοψηφία που κέρδισε ο δεξιός συνασπισμός στις εκλογές καθώς και στην ικανότητά της να συμβιβάζεται με τους εταίρους της. Σημαντικό ρόλο, όμως, έπαιξε σύμφωνα με το βρετανικό έντυπο και η «άφθονη τύχη», καθώς την τελευταία τριετία η ιταλική οικονομία ενισχύθηκε σημαντικά από έναν πακτωλό χρημάτων, χάρη, σε πολύ μεγάλο βαθμό, στο χρηματοδοτικό πρόγραμμα της ΕΕ για την ανάκαμψη μετά από την πανδημία. Και δεν έχει μεγάλη σημασία ότι η Μελόνι και το κόμμα της, όταν αντιπολιτεύονταν τις κυβερνήσεις Κόντε και Ντράγκι (δηλαδή, όταν αποφασίστηκε και καταρτίστηκε το εθνικό σχέδιο ανάκαμψης και ανθεκτικότητας) επέκριναν έντονα την Ευρωπαϊκή Ενωση και τα όποια προγράμματά της.

Ωστόσο Economist, Frankfurter Allgemeine Zeitung και Reuters συμφωνούν επίσης ότι αρκετές από τις επιτυχίες της κυβέρνησης Μελόνι είναι απόρροια της θεμελιώδους αδράνειάς της. «Ενα ιδιαίτερο χαρακτηριστικό της κυβέρνησης Μελόνι», γράφει ο Economist, «είναι ότι δεν κάνει —ή μάλλον, δεν αλλάζει— πολλά. Αντί να προβεί σε μια ολική επαναφορά του φασισμού, όπως φοβούνταν πολλοί, προσφέρει ένα είδος προσωρινού συντηρητισμού, ο οποίος είναι ισχυρός από την άποψη της σταθερότητας αλλά αδύναμος από την άποψη των μεταρρυθμίσεων».

«Βασιλεύει η αδράνεια. Το μειονέκτημα της τρέχουσας σταθερότητας είναι ότι η κυβέρνηση Μελόνι συμβιβάζεται, εγκαταλείποντας τις μεταρρυθμιστικές της φιλοδοξίες», κρίνει και η FAZ, φέρνοντας ως παράδειγμα την απόφαση της κυβέρνησης να αμβλύνει την πρόταση της για αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης.

Επιπλέον, όπως σημειώνεται στο γερμανικό δημοσίευμα, οι τιμές της ενέργειας είναι από τις υψηλότερες στην Ευρώπη, η παραγωγικότητα παραμένει ισχνή, οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις επενδύουν ελάχιστα στην έρευνα και την καινοτομία ενώ οι δασμοί του Τραμπ και το ισχυρό ευρώ επιβαρύνουν ήδη την (προσανατολισμένη προς τις εξαγωγές) ιταλική οικονομία. Η Ιταλία υστερεί επίσης σημαντικά (όπως προειδοποίησε το ΔΝΤ) στη χρήση της ΤΝ, ενώ πολλοί νέοι με σημαντικά προσόντα εξακολουθούν να μεταναστεύουν στο εξωτερικό, κυρίως επειδή οι μισθοί στην πατρίδα τους είναι χαμηλοί, το οποίο οφείλεται εν μέρει σε ένα δυσλειτουργικό σύστημα συλλογικών συμβάσεων που η κυβέρνηση Μελόνι επιλέγει να μην τροποποιεί.

«H Μελόνι διαχειρίστηκε τους δημοσιονομικούς περιορισμούς της Ιταλίας, αλλά δεν βλέπουμε καμία διαρθρωτική αλλαγή», είπε στην FAZ ο Βολφάνγκο Πίκολι της λονδρέζικης εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών Teneo Intelligence. «Ακόμα και με μια ισχυρή κοινοβουλευτική πλειοψηφία και μια πολύ αδύναμη αντιπολίτευση, παρατηρούμε μια πλήρη έλλειψη φιλοδοξίας», πρόσθεσε.

Η ανάλυση του Reuters είναι παρόμοια: «Ενώ η άτολμη διακυβέρνησή της έχει περιορίσει το έλλειμμα, συνέβαλε ελάχιστα στην απελευθέρωση της οικονομίας, η οποία μαστίζεται από τη γραφειοκρατία, το υψηλό κόστος της ενέργειας, τη δημογραφική παρακμή, τη συνεχή διαρροή εγκεφάλων, την υψηλή φορολογία και τους χαμηλούς μισθούς. Ομως η Μελόνι ενίσχυσε τη δεξιά βάση της, υποστηρίζοντας την εθνική ταυτότητα και τις παραδοσιακές οικογενειακές αξίες. Εχει επίσης επικεντρωθεί σημαντικά στη δημόσια τάξη, επιδιώκοντας την αναμόρφωση της δικαστικής εξουσίας και την αύξηση των αστυνομικών εξουσιών. Αυτά συνέβαλαν ελάχιστα στην υποστήριξη της οικονομίας, με την ιταλική βιομηχανική παραγωγή να μειώνεται κατά περίπου 7,5% τα τελευταία τρία χρόνια, σύμφωνα με την ιταλική στατιστική υπηρεσία. Σύμφωνα με τις προβλέψεις του ΔΝΤ, το ιταλικό ΑΕΠ θα αυξηθεί μόνο κατά 0,5% το 2025 και 0,8% το 2026 ενώ τα αντίστοιχα ποσοστά για την ευρωζώνη στο σύνολό της είναι 1,2% και 1,1%».

Η σύγκριση με την Ισπανία, την τέταρτη μεγαλύτερη οικονομία της ΕΕ πίσω από την οικονομία της Ιταλίας, είναι τουλάχιστον αποκαρδιωτική για τη Ρώμη, δεδομένου ότι η ισπανική οικονομία θα αναπτυχθεί κατά 2,9% φέτος και 2,0% το επόμενο έτος (σύμφωνα με το ΔΝΤ) και αυτό θα μπορούσε κάλλιστα να σκιάσει το αστέρι της Τζόρτζια Μελόνι.

«Χωρίς τα κεφάλαια της ΕΕ, η Ιταλία πιθανότατα θα βρισκόταν σε βαθιά ύφεση», δήλωσε στον Economist ο Φραντσέσκο Γκρίλο, διευθυντής της ιταλικής δεξαμενής σκέψης Vision. «Το πιο ανησυχητικό ερώτημα που κρέμεται τώρα πάνω από την κυβέρνησή της αφορά την πορεία της, όταν η ροή χρημάτων περιοριστεί. Υπάρχουν ανησυχητικά σημάδια. Πέρα από τη Γερμανία, η οποία βρίσκεται σε στασιμότητα, η Ιταλία είναι η μόνη μεγάλη χώρα της ΕΕ η οικονομία της οποίας στο δεύτερο τρίμηνο συρρικνώθηκε σε σχέση με το προηγούμενο», αναφέρουν σχετικά οι αναλυτές του Economist.

«Το πρόβλημα με την κυβέρνηση Μελόνι είναι ότι επικεντρώνεται στη σταθερότητα, αλλά παραμελεί την ολική ανανέωση που χρειάζεται η Ιταλία. Με αυτόν τον τρόπο η σταθερότητα μπορεί επίσης να οδηγήσει στην οπισθοδρόμηση», γράφει η Frankfurter Allgemeine Zeitung.

Εν ολίγοις η Τζόρτζια Μελόνι κινδυνεύει να πέσει θύμα αυτού που θα μπορούσε να οριστεί ως Σύνδρομο Μέρκελ: η ικανότητά της να διαχειρίζεται αποτελεσματικά την κυβέρνηση και τους εταίρους της θα μπορούσε να καταλήξει να καλύπτει την αδυναμία της να μεταμορφώσει τη χώρα, ώστε να συμβαδίζει με την εποχή και τις ανάγκες μιας ταχέως μεταβαλλόμενης παγκόσμιας οικονομίας, ακριβώς όπως συνέβη στη Γερμανία υπό την ηγεσία της μακροβιότερης καγκελαρίου (επί 16 χρόνια) στην Ιστορία της χώρας.

«Απλώς επειδή η Μελόνι κατάφερε να διαχειριστεί τα πρώτα τρία χρόνια της με σχετική ευκολία, δεν σημαίνει ότι η ζωή της θα είναι εύκολη κατά τα δύο χρόνια που απομένουν έως τις επόμενες εθνικές εκλογές το 2027», προειδοποιεί το Reuters. «Τα ευρωπαϊκά κεφάλαια πρόκειται να εξαντληθούν κατά το 2026 και οι δασμοί των ΗΠΑ θα ασκήσουν περαιτέρω πίεση στην οικονομία της Ιταλίας που βασίζεται στις εξαγωγές».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News