Ενα μεγάλο κομμάτι της ευρωπαϊκής κοινής γνώμης ξύπνησε την Παρασκευή νομίζοντας ότι η Βρετανία δεν είναι πλέον μέλος της Ενωσης. Αυτό είναι ως και χαριτωμένο, όταν κάνεις πλάκα με το θέμα, αλλά γίνεται εξόχως σοβαρό όταν συνειδητοποιείς τι ακριβώς χρειάζεται να γίνει μέχρι να φτάσουμε σε υποστολή της Union Jack έξω από το κτίριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Ασφαλώς μεγαλύτερη σύγχυση επικρατεί στη Βρετανία όπου, όπως διαπιστώνεται, δεν είναι λίγοι οι ψηφοφόροι που δηλώνουν πως δεν είχαν συνειδητοποιήσει που ακριβώς οδηγεί η ψήφος τους. Και αυτό δεν είναι διόλου περίεργο, το είδαμε και στην Ελλάδα όταν άνθρωποι που ψήφισαν «Οχι» πίστευαν απλώς πώς θα στείλουν ένα μήνυμα διαμαρτυρίας ή θα παρακολουθήσουν τον Τσίπρα να σκίζει μνημόνια.

Ολοι οι Βρετανοί αναλυτές συμφωνούν: οι λόγοι που έδωσαν τη νίκη στο Leave ήταν κυρίως ο φόβος για αύξηση των μεταναστευτικών ροών, οι υποσχέσεις για χρηματοδότηση του συστήματος υγείας, η αναξιοπιστία του Κάμερον και η «απόσταση» που, ούτως ή άλλως, διατηρεί η Βρετανία από την Ευρώπη. Επίσης οι πολίτες αντέδρασαν στην εκστρατεία «φόβου». Από τον Ομπάμα μέχρι τον Μπέκαμ, δεν υπήρξε «συστημικός» παράγοντας που να μην απευθύνει προειδοποίηση προς τους ψηφοφόρους. Και εκείνοι αψήφισαν τις συστάσεις –τα εξηγεί ωραία ο Νίκος Ζαχαριάδης.

Τώρα όμως ο κόμπος σφίγγει περισσότερο. Διότι από τη μία υπάρχει η βούληση του βρετανικού λαού που, φυσικά, θα γίνει σεβαστή από την πολιτική ηγεσία. Ναι, ο διάδοχος του Κάμερον (κατά πάσα πιθανότητα ο Μπόρις Τζόνσον) θα πάει και θα υποβάλλει την αίτηση αποχώρησης από την Ευρωπαϊκή Ενωση. Ταυτοχρόνως, όμως, η Βρετανία θα αρχίσει να υφίσταται τις συνέπειες. Και, εκτός των άλλων, ίσως στο δρόμο διαπιστώσει ότι δεν μπορεί να πάει πουθενά.

Εχουμε και λέμε, λοιπόν.

Παρά τα όσα υποσχέθηκαν οι εκπρόσωποι του Leave, οι οικονομικές συνέπειες θα φανούν σχετικά γρήγορα. Ενδεχόμενη αποχώρηση ευρωπαϊκών εταιριών θα δημιουργούσε απώλεια εκατοντάδων χιλιάδων θέσεων εργασίας. Μα, θα πουν οι Βρετανοί, σίγουρα θα υπάρξει αυτή η ειδική, προνομιακή σχέση. Δεν είναι τόσο απλό, απαντούν οι Βρυξέλλες. Οσο σημαντική και αν είναι μία χώρα, δεν θεωρείται σοφό, για την Ενωση, να συνάπτει σχέσεις με τρίτους που αποκτούν προνόμια, χωρίς να εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις ενός μέλους. Αν η Βρετανία αποκτήσει την ειδική σχέση της Νορβηγίας θα της κοστίζει πιο ακριβά σε σχέση με το κόστος συμμετοχής της στην Ενωση, θα επιτρέψει την ελεύθερη διακίνηση πολιτών, θα δέχεται αποφάσεις, αλλά δεν θα έχει λόγο στη λήψη τους.

Τι μένει, λοιπόν; Και, κυρίως, τι θα συνέβαινε αν ο χρόνος γύριζε 48 ώρες πίσω; Θα έβγαινε το ίδιο αποτέλεσμα ή το Remain θα κρατούσε τη λογική στη θέση της;

Δεν υπάρχει εμπειρία και ιστορικό προηγούμενο στην αποχώρηση χώρας από την Ε.Ε. Είχε γίνει μία στοιχειώδης προεργασία για την περίπτωση της Ελλάδας, αλλά τώρα τα πράγματα θα είναι στα αλήθεια σοβαρά. Οι διαπραγματεύσεις θα πρέπει να ξεκινήσουν το πολύ σε δύο χρόνια. Πόσο θα διαρκέσουν; Αγνωστο. Αλλωστε το διαζύγιο πρέπει να είναι συναινετικό. Επίσης η Βρετανία οφείλει να αναπροσαρμόσει το δίκαιο της και να υπογράψει νέες εμπορικές συμφωνίες με τρίτες χώρες. Σήμερα η πρόσβαση της σε δεκάδες αγορές γίνεται μέσω της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Είναι στα αλήθεια εφικτή αυτή η νομική και γραφειοκρατική επανάσταση; Και πόσο θα τους κοστίσει;

Τα οφέλη που υποσχέθηκαν οι εκπρόσωπο του Leave δεν θα αποτυπωθούν στην καθημερινότητα. Ηδη η βασική υπόσχεση για χρηματοδότηση του Εθνικού Συστήματος Υγείας με 350 εκατ. λίρες την εβδομάδα άρχισε να μαζεύεται ως «δεν είναι ακριβώς έτσι».

Η υποτίμηση της λίρας οδηγεί σε μείωση του πραγματικού εισοδήματος για τους πολίτες εντός και εκτός Βρετανίας. Παράλληλα βασικές αγορές, όπως εκείνη των ακινήτων, θα χάσουν μεγάλο μέρος των αξιών τους. Επίσης αναγκαστικά θα πρέπει να αυξηθούν φόροι ώστε να καλυφθεί το δημοσιονομικό κενό.

Το Κοινοβούλιο είναι υποχρεωμένο να συζητήσει αιτήματα πολιτών που συγκεντρώνουν περισσότερες από 100.000 υπογραφές. Μέχρι το βράδυ της Παρασκευής 520.000 Βρετανοί είχαν υπογράψει αίτημα για δεύτερο δημοψήφισμα. (Αφου το Leave έχει λάβει ποσοστό κάτω του 60% με συμμετοχή μικρότερη του 75%.) To Σάββατο ξεπέρασαν το εκατομμύριο. Επίσης πάνω από 100.000 πολίτες έχουν υπογράψει αίτημα για… απόσχιση του Λονδίνου και παραμονή της πόλης στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Και είναι γνωστή η βούληση Σκωτσέζων και Ιρλανδών.

Τι μένει, λοιπόν; Και, κυρίως, τι θα συνέβαινε αν ο χρόνος γύριζε 48 ώρες πίσω; Θα έβγαινε το ίδιο αποτέλεσμα ή το Remain θα κρατούσε τη λογική στη θέση της; Τις επόμενες εβδομάδες θα μάθουμε αν έχει σημειωθεί σημαντική μεταστροφή της κοινής γνώμης. Και στην πραγματικότητα αυτό θα καθορίσει τις εξελίξεις. Με τα σημερινά δεδομένα, ο διάδοχος του Κάμερον πρέπει να πάρει υπό μάλης την εντολή 12 εκατ. συμπατριωτών του και να πάει στις Βρυξέλλες κάνοντας αίτηση διαζυγίου. Kαι εδώ βέβαια πολλά θα εξαρτηθούν από το πρόσωπο. Θα καταφέρει ο Κάμερον να κρατήσει τον Μπόριζ Τζόνσον μακριά; Ομως αν οι δημοσκοπήσεις δείξουν μεγάλο αριθμό ψηφοφόρων του Leave να έχει αλλάξει γνώμη και ταυτόχρονα υπάρξουν εκατομμύρια υπογραφές για δεύτερο δημοψήφισμα, τότε υπάρχει περίπτωση να εκδηλωθεί πρωτοβουλία στο Κοινοβούλιο; Δύσκολο. Θα καθιστούσε ευτελή τη διαδικασία. Μπορεί πάντα βέβαια να μπει ένα άλλο ερώτημα επί μίας νέας σχέσης.  Από την άλλη, όμως, αν είναι να μείνει η Βρετανία στην Ενωση, πόσο διατεθειμένοι σε νέες υποχωρήσεις είναι οι εταίροι; Μήπως, τελικά, η Βρετανία θα φύγει, αλλά θα είναι σαν να μένει; Ο Παϊσιος θα το έλεγε έτσι…

Οι Times του Λονδίνου έγραψαν την ημέρα του δημοψηφίσματος ότι η Βρετανία οφείλει να ψηφίσει αποχώρηση από την Ε.Ε προκειμένου να επιστρέψει με καλύτερους όρους. Πολιτικά αυτό μπορεί να μεταφραστεί σε κάτι αντίστοιχο των «δεκαεπτά ωρών διαπραγμάτευσης» με σοβαρότερους παίκτες στο τραπέζι. Και ο Τζόνσον, όπως γράφει ο Guardian, δείχνει μουδιασμένος μπροστά στη νίκη του. Ομως ακόμα είναι νωρίς.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News