Tο κακό με τους δολοφόνους, τους βιαστές, τους ληστές, τους εμπόρους ναρκωτικών, τους μικροκλέφτες, τους απατεώνες, τους μαστροπούς κτλ. έχει παραγίνει. Στη χώρα μας, κατά το 2021 έγιναν 8561 κακουργήματα και 194.599 πλημμελήματα. Αυτά σύμφωνα με το Υπουργείο Εσωτερικών. Σε αυτά προσθέστε εγκλήματα τα οποία δεν καταγράφονται διότι δεν καταγγέλλονται, π.χ. βιασμοί νεαρών γυναικών. Τα στοιχεία αυτά είναι τρομακτικά. Μας πληροφορούν ότι αντιστοιχεί ένα κακούργημα σε κάθε 820 ενήλικες και ένα πλημμέλημα σε κάθε 36 ενήλικες. Επίσης, μεταξύ των κακουργημάτων ήταν 245 δολοφονίες με δόλο, 353 βιασμοί και 3.471 ληστείες.    

Ασφαλώς, υπάρχουν αιτίες για το έγκλημα: συμφέρον, πάθη, φτώχεια, ανωμαλίες κ.α. Είμαι βέβαιος ότι οι σχετικοί επιστήμονες, κοινωνιολόγοι, ψυχολόγοι, ψυχίατροι, εγκληματολόγοι θα έχουν μια λίστα από τις αιτίες που στρέφουν τους ανθρώπους στην παρανομία και στο έγκλημα. Ας δούμε, όμως, τι λένε οι οικονομολόγοι, με ένα παράδειγμα

Μία βασική παραδοχή της οικονομικής θεωρίας είναι ότι οι άνθρωποι αντιδρούν στα κίνητρα, θετικά ή αρνητικά. Το ίδιο ισχύει και για τους παρανόμους ή εν δυνάμει παρανόμους, από τους απλούς κλέφτες μέχρις εκείνους που ενδέχεται να διαπράξουν φόνους.

Εστω ότι ένας  διαρρήκτης, δηλαδή ένα άτομο που δεν αισθάνεται ότι υπάρχει κάποιος ηθικός κανόνας που του επιβάλλει να σέβεται την ιδιοκτησία των άλλων, έχει εντοπίσει μια μονοκατοικία της οποίας οι ένοικοι λείπουν και σκέφτεται να τη διαρρήξει. Τα στοιχεία, που θα λάβει υπ’ όψιν του προκειμένου να αποφασίσει αν θα προβεί στη διάρρηξη ή όχι είναι τα εξής: (α) η πιθανότητα να μη συλληφθεί, (β) το αναμενόμενο όφελος από τη διάρρηξη, π.χ. χρήματα και διάφορα αντικείμενα αξίας, (γ) η πιθανότητα να συλληφθεί και (δ) το κόστος που θα υποστεί αν συλληφθεί, π.χ. αν θα καταδικαστεί, ποια θα είναι η ποινή του, τι θα χάσει όσο είναι κρατούμενος ή φυλακισμένος κτλ. Θα κάνει μια υποκειμενική εκτίμηση της πιθανότητας να μη συλληφθεί και να έχει όφελος (μικρό ή μεγάλο) από τη διάρρηξη και θα τη συγκρίνει με την πιθανότητα να συλληφθεί και να υποστεί το κόστος της τιμωρίας. Με άλλα λόγια, ο διαρρήκτης θα συγκρίνει το αναμενόμενο όφελος με το αναμενόμενο κόστος.

Αν το αναμενόμενο όφελος είναι μεγαλύτερο από το αναμενόμενο κόστος, ο διαρρήκτης θα διαρρήξει τη μονοκατοικία. Αν το αναμενόμενο κόστος είναι μεγαλύτερο από το αναμενόμενο όφελος, δεν θα προχωρήσει στη διάρρηξη. Η εξήγηση της ανησυχητικής εγκληματικότητας στη χώρα μας βρίσκεται στο χαμηλό κόστος με το οποίο απειλείται ο παράνομος. Οι ποινές που επιβάλλονται στους ενόχους δεν είναι αρκετά αυστηρές ώστε να έχουν αποτρεπτικό αποτέλεσμα. Ο δολοφόνος, αν και όταν συλληφθεί, θα πέσει στα μαλακά.

Η μέγιστη τιμωρία για έναν ειδεχθή δολοφόνο είναι ισόβια κάθειρξη, αλλά αυτό σημαίνει ότι ο εγκληματίας  θα αποφυλακιστεί σε 16 ή και λιγότερα χρόνια. Τιμωρία με φυλάκιση τριών ετών σημαίνει ότι δεν φυλακίζεται ο ένοχος, διότι παίρνει αναστολή. Απίστευτα και απαράδεκτα πράγματα. Ετσι, δημιουργείται η εντύπωση ότι ο ποινικός κώδικας της χώρας μας έχει δημιουργηθεί για να προστατεύει τον εγκληματία μάλλον, παρά τον αθώο και ανυποψίαστο πολίτη.

Αναρωτιέμαι, όπως και πολλοί άλλοι, αν ο δολοφόνος  ήξερε ότι, αν και όταν συλληφθεί, θα καθίσει στην ηλεκτρική καρέκλα, θα σκότωνε; Η θανατική ποινή έχει καταργηθεί στην Ευρώπη, αλλά από σχετικές μελέτες στις Ηνωμένες Πολιτείες προκύπτει το συμπέρασμα ότι η θανατική ποινή έχει αποτρεπτικό αποτέλεσμα. Η Ευρώπη και η Ελλάδα πρέπει να το ξανασκεφθούν.

Μεγάλοι σοφοί του κόσμου –Πλάτωνας, Αριστοτέλης, Καντ, Χέγκελ, Τζον Λοκ, Ρουσώ, Τζον Σ. Μιλ–, άνθρωποι της χριστιανικής θρησκείας –Απόστολος Παύλος, Αγιος Αυγουστίνος, Αγιος Θωμάς κ.ά.– και ο ίδιος ο Ιησούς Χριστός ήταν υπέρ της θανατικής ποινής. Τι περισσότερο ξέρουν οι καλοπληρωμένοι αξιωματούχοι και υπάλληλοι  της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των κρατών που την αποτελούν, των οποίων η ζωή και η περιουσία προστατεύεται αποτελεσματικά;   

Οι Ελληνες είναι χωρισμένοι, περίπου 50% υπέρ της θανατικής ποινής και 50% κατά. Δεδομένου ότι η θανατική ποινή έχει καταργηθεί στην Ευρωπαϊκή Ενωση, δεν υπάρχει θέμα επαναφοράς της αυτή τη στιγμή. Υπάρχει, όμως,  σοβαρό θέμα με την απαράδεκτα μεγάλη επιείκεια του ποινικού κώδικα.

* Ο  Θεόδωρος Π. Λιανός είναι  ομότιμος καθηγητής Πολιτικής Οικονομίας στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το βιβλίο του «Θανατική ποινή, τα υπέρ και τα κατά», από τις εκδόσεις Παπαζήση.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News