«Οι οραματιστές μπορούν να είναι τρομακτικοί, πολύ πιο τρομακτικοί από τους εγωιστές και τους φιλοχρήματους οι οποίοι είναι εύκολα προβλέψιμοι και κατανοητοί. Οι οραματιστές που έχουν τα μέσα να πραγματοποιούν τα οράματά τους είναι οι πιο τρομακτικοί από όλους. Είναι επίσης σπάνιοι: σε οποιαδήποτε δεδομένη ιστορική περίοδο υπάρχουν μόνο λίγοι άνδρες (είναι πάντα άνδρες) που προσαρμόζουν την πραγματικότητα προς τη θέλησή τους, αγνοώντας την κριτική και τη σύνεση», γράφει σε άρθρο γνώμης στους New York Times η Λουίζ Πέρι.

Η βρετανίδα δημοσιογράφος και συγγραφέας αναφέρεται, φυσικά, στον Ελον Μασκ, ο οποίος, «καλώς ή κακώς», είναι ο κατεξοχήν οραματιστής των καιρών μας. Το ότι είναι ασταθής και απερίσκεπτος δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση πως είναι απατεώνας ή ηλίθιος, όπως έχει υποστηριχθεί από ορισμένους. «Ναι, η περίοδος της ανάμειξής του στην ομοσπονδιακή κυβέρνηση έφτασε στο τέλος της. Και ναι, ενδεχομένως η ενασχόλησή του με την πολιτική να ήταν, εν μέρει, μια απογοήτευση για αυτόν. Αλλά το όραμα του Μασκ ξεπερνά κατά πολύ την Ουάσιγκτον», θυμίζει η Πέρι, η οποία τα έγραφε όλα αυτά λίγο προτού ξεσπάσει το ακριβότερο ξεκατίνιασμα της Ιστορίας με τις ανταλλαγές μειωτικών χαρακτηρισμών και προσβολών ανάμεσα στον Μασκ και τον Τραμπ.

«Τελικά όλη η ζωή στη Γη θα καταστραφεί από τον ήλιο», δήλωσε τον προηγούμενο μήνα στο Fox News ο Μασκ. «Ο ήλιος σταδιακά διαστέλλεται, και, ως εκ τούτου, κάποια στιγμή θα πρέπει να καταστούμε ένας πολυπλανητικός πολιτισμός, επειδή η Γη θα αποτεφρωθεί», πρόσθεσε, δείχοντας για πολλοστή φορά ότι ο στόχος του είναι ο Αρης. Ο μεγιστάνας της τεχνολογίας και του διαστήματος αποφάσισε να πάει στον Κόκκινο Πλανήτη πριν από τουλάχιστον είκοσι χρόνια, έχοντας στο μυαλό του το όλο εγχείρημα ως το πρώτο βήμα προς τον αποικισμό του Διαστήματος.

«Λέει ότι θέλει να πεθάνει εκεί (όχι απλώς κατά την πρόσκρουση). Λέει επίσης ότι η εξερεύνηση του Διαστήματος θα οδηγήσει σε μια διαδικασία μαζικής ψυχολογικής ανανέωσης. “Οι Ηνωμένες Πολιτείες”, λέει, “αποτελούν κυριολεκτικά απόσταγμα του ανθρώπινου πνεύματος της εξερεύνησης. [Η Αμερική] είναι μια γη τυχοδιωκτών”. Στόχος του είναι να σώσει την ανθρωπότητα όχι μόνο από τη μελλοντική απώλεια του πλανήτη μας, αλλά και από τον λήθαργο και τη δειλία. Εάν ευοδωθεί αυτό το σχέδιό του, τότε ο χρόνος που πέρασε ο Μασκ στην Ουάσιγκτον θα είναι απλώς μια μικρή λεπτομέρεια στις ιστορίες που θα γράφονται για αυτόν», σχολιάζει η Πέρι στο άρθρο της στους New York Times.

Στα επί Γης, παρ’ ότι η θητεία του στην πολιτική ολοκληρώθηκε μάλλον άδοξα, σε καμία περίπτωση δεν αποχωρεί ζημιωμένος. Οσοι εστιάζουν στη ζημιά που έπαθε η Tesla ή στην απώλεια της εύνοιας του Ντόναλντ Τραμπ, παραβλέπουν, ακούσια ή ηθελημένα, την επιτυχία του διαστημικού του προγράμματος.

Το πρώτο εξάμηνο του 2024 η SpaceX εκτόξευσε στο Διάστημα επταπλάσιο βάρος σε τόνους από όσο ο υπόλοιπος κόσμος μαζί, και ο Χρυσός Θόλος του Τραμπ θα μπορούσε κάλλιστα να κοστίσει στους αμερικανούς φορολογούμενους όσο το πρόγραμμα Apollo της NASA. Μεγάλο μέρος αυτών των χρημάτων θα δοθεί στην SpaceX, δεδομένης της ανάγκης για έναν τεράστιο αριθμό δορυφόρων, πράγμα που σημαίνει ότι η ήδη απίστευτα τεράστια περιουσία του Μασκ θα αυξηθεί περαιτέρω.

Μασκ όπως Ρόουντς;

«Η μανία του Μασκ με το Διάστημα δεν είναι μόνο ιδεολογική, αποφέρει επίσης χρήματα», συνοψίζει η βρετανίδα δημοσιογράφος, επικαλούμενη τον Σέσιλ Ρόουντς, ο οποίος είχε πει κάποτε πως «η αμιγής φιλανθρωπία είναι πολύ καλή αλλά η φιλανθρωπία συν 5% είναι πολύ καλύτερη».

Ποιος, ήταν αυτός ο κύριος Ρόουντς; «Ενας άλλος επιχειρηματίας, πολιτικός και οραματιστής που προσάρμοζε την πραγματικότητα προς τη θέλησή του, μια από εκείνες τις ιδιόρρυθμες και πολωτικές φιγούρες που εμφανίζονται στην ιστορία και -για να χρησιμοποιήσουμε ένα από τα αγαπημένα ρητά της Σίλικον Βάλεϊ- “απλώς κάνουν πράγματα”».

Ο (άγγλος) Ρόουντς ήταν πολύ καλός καταρχάς στο να βγάζει χρήματα, αρχικά μέσω του εμπορίου διαμαντιών, με το οποίο άρχισε να ασχολείται όταν ήταν ακόμη έφηβος, καταλήγοντας, τελικά, να ιδρύσει το 1888 την εταιρεία De Beers, η οποία έως τις αρχές του 21ου αιώνα είχε το μονοπώλιο των διαμαντιών στον κόσμο ενώ εξακολουθεί ακόμη να είναι ο κολοσσός της βιομηχανίας.

Υπήρξε επίσης πρωθυπουργός της Αποικίας του Ακρωτηρίου της Καλής Ελπίδας, ο ιδρυτής της Ροδεσίας (σημερινή Ζιμπάμπουε) και ο πιο ισχυρός πράκτορας του βρετανικού ιμπεριαλισμού στην Αφρική, με όλη τη βία που αυτό συνεπάγεται. Πέθανε το 1902 σε ηλικία 48 ετών ως ένας από τους πλουσιότερους ανθρώπους στον κόσμο.

Πάνω από όλα, όμως, συνεχίζει το άρθρο των New York Times, ο Ρόουντς υπήρξε ένας οραματιστής, το οποίο συχνά λησμονιέται, καθώς ακόμη και οι σύγχρονοί του τον θεωρούσαν μεγαλομανή και βάναυσο άνθρωπο, που ενδιαφερόταν μόνο για τον προσωπικό του πλουτισμό. Ωστόσο εκείνος είχε ένα όραμα, το οποίο, μάλιστα, το κοινοποίησε, γραπτώς, το 1877, όταν ήταν μόλις 24 χρόνων, γράφοντας πως επρόκειτο να αφιερώσει την περιουσία του και τη ζωή του στην «επέκταση της βρετανικής κυριαρχίας σε όλο τον κόσμο».

Εκείνην την περίοδο η βρετανική αυτοκρατορία βρισκόταν στο απόγειο της δύναμής της, ελέγχοντας περίπου το ένα τέταρτο της χερσαίας μάζας της Γης. Αλλά ο νεαρός Ρόουντς είχε το βλέμμα του αλλού στραμμένο, στην Κίνα, την Ιαπωνία, τη Νότια Αμερική, τους Αγίους Τόπους ενώ τασσόταν επίσης υπέρ της ανάκτησης της Αμερικής, έχοντας κατά νου, όμως, όχι τόσο αυτά καθαυτά τα συμφέροντα της Βρετανίας αλλά «τα συμφέροντα της ανθρωπότητας», σύμφωνα με τα δικά του λόγια, τα οποία πίστευε πως θα εξυπηρετούνταν καλύτερα μέσω της εγκαθίδρυσης  μιας Pax Britannica.

«Είναι δύσκολο για τους σύγχρονους ανθρώπους να κατανοήσουν την ειλικρίνεια του οράματος του Ρόουντς, δεδομένης της ιδεολογικής απόστασης μεταξύ της εποχής μας και της δικής του. Πίστευε πραγματικά ότι η εξάπλωση της βρετανικής επιρροής σε όλο τον κόσμο ήταν ένα ατόφιο αγαθό, όπως ακριβώς ο Μασκ πιστεύει πραγματικά στην εξάπλωση της ανθρωπότητας σε όλο το σύμπαν», γράφει στο άρθρο της η Πέρι.

Ωστόσο στο πλαίσιο των προσπαθειών του να πραγματώσει το όραμά του για τη Βρετανία και την ανθρωπότητα, ο Ρόουντς απέδειξε πως πέρα από οραματιστής ήταν επίσης τουλάχιστον απάνθρωπος: σύμφωνα με μία εκτίμηση έφερε την ευθύνη για τον θάνατο έως και 20.000 Αφρικανών κατά την κατάκτηση της επικράτειας της σημερινής Ζιμπάμπουε, με το γεγονός να κατακρίνεται τότε ακόμη και από εκείνους που υποστήριζαν το αυτοκρατορικό όραμα ευρύτερα. Σήμερα ορισμένοι του καταλογίζουν επίσης ότι έθεσε τα θεμέλια του απαρτχάιντ

«Οι υποστηρικτές του πίστευαν ότι έπρεπε να τιμάται. Οι επικριτές του πίστευαν ότι έπρεπε να απαγχονιστεί. Κάποιοι, όπως ο Μαρκ Τουέιν, υποστήριζαν και τις δύο απόψεις ταυτόχρονα: “Τον θαυμάζω, το ομολογώ ειλικρινά”, είπε το 1897 [ο συγγραφέας], “και όταν έρθει η ώρα του θα αγοράσω ένα κομμάτι του σχοινιού για ενθύμιο», αναφέρει σχετικά η βρετανίδα αρθρογράφος.

Μας πληροφορεί επίσης πως το μνημείο του Ρόουντς στο Κέιπ Τάουν κοσμείται από το άγαλμα ενός έφιππου με τον τίτλο «Φυσική Ενέργεια». Ο καλλιτέχνης, Τζορτζ Φρέντερικ Γουότς, είχε εξηγήσει πως το έργο συμβολίζει «αυτήν την ανήσυχη φυσική παρόρμηση να αναζητούμε το ακόμα ανεκπλήρωτο». «Φαντάζομαι ότι στον Μασκ θα άρεσε αυτή τη φράση, αφού ακριβώς είναι το σκεπτικό των διαστημικών του βλέψεων», σχολιάζει από την πλευρά της η Λουίζ Πέρι.

«Νόμιζες ότι θα ήμουν κι εγώ ένας χαλαρός, κανονικός τύπος»

Οσο για τις ομοιότητες μεταξύ των δύο οραματιστών ανδρών, όπως συνοψίζονται στο δημοσίευμα των New York Times, καταρχάς ο Σέσιλ Ρόουντς ήταν χαρακτήρας δύσκολος και περίπλοκος τουλάχιστον όσο είναι ο Ελον Μασκ. Και οι δύο επιδίωξαν και κατάφεραν να ξεφύγουν από καταδυναστευτικούς πατέρες, μεταναστεύοντας στην άλλη άκρη του κόσμου, μόνοι, σε νεαρή ηλικία, με τον Μασκ να μεταναστεύει από τη Νότια Αφρική στον Καναδά στα 17 του, όπως μετανάστευσε, επίσης στα 17 του, ο Ροόουντς από τη Βρετανία στη Νότια Αφρική. Στη συνέχεια και οι δύο έκαναν περιουσία σε τομείς που ευνοούν τους αδίστακτους και τους ενεργητικούς. Αμφότεροι επίσης απέρριψαν τη χριστιανική πίστη, με την οποία μεγάλωσαν, καθώς και το μονογαμικό μοντέλο ενώ, ειδικά όσον αφορά τον Σεσίλ Ρόουντς, ορισμένοι βιογράφοι πιστεύουν, πλέον, ότι ήταν ομοφυλόφιλος. Ο Ρόουντς ήταν επίσης ασταθής και απρόβλεπτος και εκκεντρικός όσο και ο Μασκ.

Αυτό, όμως, που τους ενώνει περισσότερο, τουλάχιστον σύμφωνα με την Λουίζ Πέρι, είναι η κοινή τους καταγωγή, ως «τέκνα» της Βρετανικής Αυτοκρατορίας: «Ο Μασκ δεν έζησε ποτέ στη Βρετανία, αλλά δείχνει ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τη χώρα λόγω της βρετανικής καταγωγής του, και πέρασε τα παιδικά του χρόνια στη βρετανική διασπορά της Νότιας Αφρικής, την εποχή του απαρτχάιντ. Αυτός και ο Σέσιλ Ρόουντς είναι προϊόντα της ίδιας κουλτούρας -μιας κουλτούρας που, για κάποιο λόγο, έχει παραγάγει έναν υπερβολικό αριθμό τέτοιων ιδιότροπων, αδίστακτων και μονοδιάστατων ανδρών», διαβάζουμε στο κείμενό της.

Το παρηγορητικό είναι ότι παρόμοιες προσωπικότητες δεν εμφανίζονται πολύ συχνά ενώ η επίδρασή τους δεν διαρκεί απαραίτητα. Μέσα σε 50 χρόνια από τον θάνατο του Σέσιλ Ρόουντς το 1902, η βρετανική αυτοκρατορία κατέρρεε και έως το τέλος του αιώνα, ο Ρόμπερτ Μουγκάμπε είχε αρχίσει να κατάσχει αγροκτήματα λευκών στην πρώην Ροδεσία. Σήμερα, όποτε αναφέρεται το όνομά του, αυτό γίνεται σχεδόν αποκλειστικά στο πλαίσιο της εκστρατείας «Rhodes must fall» με στόχο την εξάλειψη όλων των ιχνών του από τα κοινά, περιλαμβανομένου του διεθνούς προγράμματος υποτροφιών που φέρει το όνομά του.

«Το όραμά του, τελικά, απορρίφθηκε, όπως μπορεί να απορριφθεί και του Μασκ. Δεν υπάρχει έλλειψη επικριτών που ποντάρουν στην αποτυχία του. Ομως, παρά το γεγονός ότι ανησυχώ για τους κινδύνους που θέτουν τέτοιοι οραματιστές, δεν έχει άδικο όσον αφορά την ευθραυστότητα του πλανήτη μας. Δεν θέλω να πάω στον Αρη, αλλά θα ήθελα να πάει κάποιος. Και υποθέτω ότι κάποιος θα πρέπει να είναι ασυνήθιστος, και με καλούς και με κακούς τρόπους», αναγνωρίζει η  Πέρι.

«Σε όποιον έχω προσβάλει, θέλω απλώς να πω ότι επανεφεύρα τα ηλεκτρικά αυτοκίνητα και θα στείλω ανθρώπους στον Αρη με έναν πύραυλο. Νόμιζες ότι θα ήμουν κι εγώ ένας χαλαρός, κανονικός τύπος;», είχε αναφέρει σχετικά ο ίδιος ο Ελον Μασκ, πριν από χρόνια, κατά τη διάρκεια ενός μονολόγου του στην εκπομπή «Saturday Night Live».

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News