Ηταν αναμφίβολα μία άνευ προηγουμένου προσβολή, μια ανήκουστη πρόκληση κατά της Ευρωπαϊκής Ενωσης στο σύνολό της: η απέλαση της ευρωπαϊκής αντιπροσωπείας από την κυβέρνηση της Ανατολικής Λιβύης η οποία ελέγχεται από τον στρατάρχη Χαλίφα Χαφτάρ. Οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις προσπαθούν να ερμηνεύσουν τη στάση των αρχών της Ανατολικής Λιβύης, γνωρίζοντας, όμως, εκ των προτέρων, πως η εξήγηση δεν μπορεί να είναι μονοσήμαντη.

«Υπάρχει η πεποίθηση ότι δεν πρόκειται για τη συνηθισμένη διελκυστίνδα που έχει στόχο να αποσπάσει περισσότερη οικονομική βοήθεια από τις Βρυξέλλες, αλλά για κάτι πιο ριζοσπαστικό», γράφει σε ανάλυσή του ο Τζανλούκα ντι Φέο της La Repubblica. «Το βασικό ζήτημα είναι αρκετά σαφές: οι ευρωπαϊκές κυβερνήσεις αποκλείονται από το παιχνίδι της Λιβύης».

Από αυτήν την άποψη το επεισόδιο στο αεροδρόμιο της Βεγγάζης απλά επιβεβαίωσε τις ευρωπαϊκές ανησυχίες. «Πρόκειται για ένα ζήτημα που θίχτηκε πριν από ένα μήνα στις συνομιλίες μεταξύ Μακρόν και Μελόνι, με τον γάλλο πρόεδρο να εμφανίζεται πρόθυμος να παραμερίσει την ιστορική γαλλο-ιταλική αντιπαλότητα (για επιρροή στη Μεσόγειο και στη Βόρεια Αφρική) για να προειδοποιήσει την ιταλίδα πρωθυπουργό για το νέο σενάριο, το οποίο αφορά και το Λονδίνο, ενώ η Αθήνα έχει ήδη κινητοποιηθεί, στέλνοντας πολεμικά πλοία στα ανοιχτά της Λιβύης», σημειώνει ο αναλυτής της La Repubblica.

Σύμφωνα με τον Ντι Φέο καταλύτης των εξελίξεων και σε αυτήν την περίπτωση είναι ο Λευκός Οίκος. «Υπό την πίεση της κυβέρνησης Τραμπ, διαμορφώνεται μια παγκόσμια συνεννόηση για το μέλλον της χώρας και τους ενεργειακούς της πόρους», γράφει. Οι παίκτες στη λιβυκή παρτίδα είναι πολλοί. Μάλιστα ο ιταλός δημοσιογράφος κάνει λόγο για μια δυνάμει «διαδικασία ενοποίησης» πρωταγωνιστές της οποίας είναι ο τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν και ο αιγύπτιος ομόλογός του Φατάχ αλ-Σίσι. «Η αμερικανική μεσολάβηση αμβλύνει σταδιακά τις αντιθέσεις μεταξύ της Τουρκίας, του κύριου σημείου αναφοράς της Τρίπολης, και της Αιγύπτου, της προστάτιδας της Βεγγάζης, σε μια διαδικασία που ήδη αλλάζει τη δομή της εξουσίας και δεν φαίνεται να δυσαρεστεί τη Ρωσία, η οποία δραστηριοποιείται ολοένα και περισσότερο στην Αφρική», εξηγεί, σημειώνοντας, ειδικά για τη Ρωσία, πως το Κρεμλίνο θα μπορούσε σε αυτό το πλαίσιο να διατηρήσει τις βάσεις της στην Ανατολική Λιβύη.

Με την ατζέντα του Ντόναλντ Τραμπ φαίνεται πως ευθυγραμμίζονται και τα πολλά κέντρα εξουσίας της Λιβύης, όπως η Βουλή των Αντιπροσώπων του Τομπρούκ. Υπάρχουν επίσης τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Κατάρ, διακριτικοί χρηματοδότες της Βεγγάζης και της Τρίπολης αντίστοιχα, τα οποία, όμως, κινούνται πολύ προσεκτικά και σύμφωνα με τις όποιες οδηγίες του Ντόναλντ Τραμπ.

Σε αυτήν την παρτίδα για το μέλλον της Λιβύης, σύμφωνα με τον Ντι Φέο, το πιο αδύναμο πιόνι είναι ο πρωθυπουργός της κυβέρνησης της Τρίπολης, Αμπντούλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, ο οποίος στα μέσα Μαΐου προσπάθησε να απαλλαγεί από την επιρροή των πολιτοφυλακών αλλά δεν τα κατάφερε. Η αποτυχημένη εκστρατεία του τον αποξένωσε από την Αγκυρα και έκτοτε βασίζεται στην υποστήριξη της ΕΕ για την επιβίωσή του, υποσχόμενος ως αντάλλαγμα να θέσει υπό έλεγχο τη λαθρομετανάστευση.

Ο Χαλίφα Χαφτάρ, από την άλλη πλευρά, στα 81 του χρόνια, κατά πάσα πιθανότητα αισθάνεται ότι αυτή είναι η τελευταία του ευκαιρία να επιβάλει την εξουσία του σε ολόκληρη τη χώρα, εξασφαλίζοντας, συγχρόνως, πως θα τον διαδεχθεί κάποιος από τους γιους του. Σήμερα ο Σαντάμ και ο Χαλέντ είναι επικεφαλής των ενόπλων δυνάμεων της Ανατολικής Λιβύης ενώ ο Μπελγκασίμ Χαφτάρ επικεντρώνεται κυρίως στο πεδίο της διπλωματίας. Σύμφωνα με κάποιος, παρότι συχνά διαφωνούν μεταξύ τους, είναι τα τρία αδέλφια αυτά που πιέζουν για μια πιο σκληρή γραμμή απέναντι στους Ευρωπαίους, και μέσω της αύξησης των μεταναστευτικών/προσφυγικών ροών.

Επί τουτού ο Ντι Φέο αναφέρεται στους χιλιάδες ανθρώπους που συνεχίζουν να εγκαταλείπουν τις ακτές της Ανατολικής Λιβύης με προορισμό την Κρήτη, μην παραλείποντας να ενημερώσει το ιταλικό κοινό για τις ανησυχίες της Αθήνας όσον αφορά την «φιλοτουρκική» αλλαγή στάσης του Χαλίφα Χαφτάρ και το ενδεχόμενο κύρωσης του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου και από την κυβέρνηση της Ανατολικής Λιβύης.

Εν τω μεταξύ ο στρατάρχης ενισχύει τις στρατιωτικές σχέσεις με τη Ρωσία και τη Λευκορωσία. Αεροσκάφη της Μόσχας προσγειώνονται ολοένα πιο συχνά στα αεροδρόμια της Ανατολικής Λιβύης, ξεφορτώνοντας όπλα που χρησιμοποιούνται για την εδραίωση της κυριαρχίας των δυνάμεων που πρόσκεινται στον Χαφτάρ και στην επικράτεια της Φεζάν (νοτιοδυτική Λιβύη) η οποία είναι πλούσια σε κοιτάσματα πετρελαίου.

«Ο κατακερματισμός της Λιβύης δυσχεραίνει κάθε προσπάθεια σταθεροποίησης της κατάστασης», σχολιάζει ο Τζανλούκα ντι Φέο. «Ωστόσο, εν μέσω της πολυπλοκότητας των συμμαχιών και των εχθροτήτων, οι επιπτώσεις της εποχής Τραμπ και της μίας και μοναδικής συνεπούς στρατηγικής της εξωτερικής πολιτικής των ΗΠΑ γίνονται αισθητές και εδώ», προσθέτει. Οσον αφορά το ποια είναι αυτή η στρατηγική, «η ελαχιστοποίηση της επιρροής της Ευρώπης και ο έλεγχος μιας εμπορικής και οικονομικής επικράτειας, όπου οι ανεπίλυτες διαφορές προσφέρουν ευκαιρίες».

 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News