Βασιλιάς τoυ βωβού κινηματογράφου, ακροβάτης που εκτελούσε με άνεση επικίνδυνα νούμερα και ένας από τους μεγαλύτερους κωμικούς του Χόλιγουντ, ο Μπάστερ Κίτον ήταν επίσης μεγάλος λάτρης της τέχνης του αυτοσχεδιασμού: «Κατά κανόνα, όταν ξεκινάς μια εικόνα έχεις περίπου το 50% στο μυαλό σου και το υπόλοιπο αναπτύσσεται καθώς την φτιάχνεις», είχε πει κάποτε σε συνέντευξή του.

Τώρα, ωστόσο, κυκλοφόρησαν δύο αδημοσίευτα σχέδια του Κίτον με  ζωντανές και εξαιρετικά λεπτομερείς περιγραφές. Ο Αλεκ Λεβ, αντιπρόεδρος της International Buster Keaton Society, παρομοίασε τα χαρτιά με «ιερά λείψανα», λέγοντας στον Observer: «Έχουμε την τιμή να διατηρούμε τα αστεία που έγραψε ο Μπάστερ για τον κόσμο, αλλά δεν είχε την ευκαιρία να τα κάνει».

Τα σπάνια σχέδια, τα οποία αγοράστηκαν από την εταιρεία σε πλειστηριασμό πέρυσι, θα παρουσιαστούν για πρώτη φορά σε ένα μεγάλο διεθνές συνέδριο για τον Κίτον, που θα γίνει τον Οκτώβριο. Κάθε ένα έχει έκταση περίπου δύο σελίδες και είναι τακτικά δακτυλογραφημένα με κεφαλαία γράμματα από τον ίδιο. Χρονολογούνται από τη δεκαετία του 1950, και μπορεί να προορίζονταν για τις μίνι τηλεοπτικές σειρές του. Τα σκετς θα είχαν ήχο, αλλά όχι διαλόγους.

«Δεν τα έχει δει κανείς», είπε ο Λεβ. «Το πρώτο πράγμα που σε εντυπωσιάζει είναι ότι ο Μπάστερ Κίτον πήρε αυτές τις σελίδες, τις έβαλε σε μια γραφομηχανή και δακτυλογράφησε τα σχέδια. Έχετε κρατήσει ποτέ στα χέρια σας ένα σενάριο δακτυλογραφημένο από έναν από τους μεγαλύτερους σκηνοθέτες στην ιστορία; Είναι “ιερά λείψανα”. Είναι επίσης υπέροχο να τον φαντάζεται κανείς να σχεδιάζει αστεία με εξαντλητικές λεπτομέρειες».

Σε ένα από τα σκετς, με τίτλο «Η μανικιουρίστα» («The Manicurist»), ο Κίτον προκαλεί χάος σε ένα κομμωτήριο. Γράφει: «Η σκηνή συμβαίνει σε ένα κουρείο… Στον τοίχο, σε μια πινακίδα είναι γραμμένες οι τιμές για το ξύρισμα, το κούρεμα κ.λ.π. … Ο Μπάστερ μπαίνει. Είναι ντυμένος χειμωνιάτικα με … γάντια … στερεωμένα με μια ελαστική ταινία που περνάει μέσα από τα μανίκια του παλτού … Με κάποια δυσκολία κοιτάζει το ρολόι του που βρίσκεται στην τσέπη του γιλέκου του και αφού αφαιρέσει το δεξί του γάντι παίρνει έναν φάκελο από την εσωτερική τσέπη του.

Κρατάει ένα εισιτήριο τρένου: «Όταν το ξεδιπλώνει, βλέπουμε ότι έχει μήκος περίπου μισό μέτρο. Ελέγχει τις ώρες του τρένου… και αποφασίζει να περιμένει… »

Το χάος προκαλείται όταν η μανικιουρίστα βάζει το χέρι του Κίτον σε ένα μπολ με νερό, χωρίς να συνειδητοποιήσει ότι με το χέρι αυτό κρατάει το εισιτήριο, το οποίο βρέχεται και μουλιάζει. Ο Κίτον πρέπει να το στεγνώσει κάπως, ενώ τραβάει και το γάντι του δεξιού χεριού του, το οποίο είχε παγιδευτεί σε ένα συρτάρι που μόλις έκλεισε η μανικιουρίστα: «Για να το κάνει, θα έπρεπε να αγγίξει το στήθος της. Απλώνει το βρεγμένο εισιτήριο στα γόνατά του και προσπαθεί να τραβήξει το γάντι του αριστερού του χεριού  του με τα δόντια του. Η αντίσταση του ελαστικού είναι πολύ μεγάλη…»

Το δεύτερο σκίτσο, με τίτλο «Κάμπινγκ» («Camping Out»), ξεκινάει σε ένα «διαμέρισμα με ένα δωμάτιο στο οποίο υπάρχει ένα πτυσσόμενο κρεβάτι, μια λεκάνη για πλύσιμο και μια κανάτα με νερό σε ένα κομοδίνο … Ο Μπάστερ μπαίνει… σκουπίζοντας το φρύδι του. Από την τσέπη του παλτού του βγάζει αρκετούς φακέλους. Είναι διαφημίσεις διακοπών».

Αφού επιλέγει διακοπές σε κάμπινγκ, παλεύει να βγάλει νομίσματα από τον κουμπαρά – γουρουνάκι του, χτυπάει τον τοίχο με ένα σφυρί, για να ανοίξει μια τρύπα στον τοίχο: «Ο Μπάστερ ανάβει ένα σπίρτο και προσπαθεί να δει μέσα από το άνοιγμα. Κάνοντάς το, καίει τη μύτη του πράγμα που τον αναγκάζει να πετάξει το αναμμένο σπίρτο μέσα από το άνοιγμα … Αρχίζει να βγαίνει λίγος καπνός … Ο Μπάστερ αρπάζει την κανάτα με το νερό … Αρχίζει να τραβάει κομμάτια του σοβά … Στο άνοιγμα του τοίχου εμφανίζεται το κεφάλι της σπιτονοικοκυράς. Κοιτάζει απειλητικά τον Μπάστερ». Στη συνέχεια ετοιμάζεται να πάει για κάμπινγκ, με καταστροφικές συνέπειες.

Εκτός από την κωμική ιδιοφυΐα του, ο Μπάστερ Κίτον -στα αριστουργήματα του οποίου περιλαμβάνονται μεγάλου μήκους ταινίες όπως ο εκπληκτικός «Στρατηγός», μια κωμωδία για τον αμερικανικό εμφύλιο πόλεμο, και το «What! No Beer?» – έχει επίσης διακριθεί για τις καινοτόμες τεχνικές κινηματογράφησης και τα ειδικά εφέ που είχε αναπτύξει και τα οποία εξακολουθούν να είναι αξεπέραστα μέχρι σήμερα.

Αν και θεωρείται ένας από τους μεγαλύτερους κωμικούς του βωβού κινηματογράφου, συνέχισε να εμφανίζεται και σε τις ομιλούσες ταινίες μέχρι το θάνατό του το 1966, γράφει σε αφιέρωμά του ο Guardian. Απέκτησε το παρατσούκλι «το Μεγάλο Πέτρινο Πρόσωπο», διατηρώντας εντελώς ανέκφραστο το πρόσωπό του σε κάθε καταστροφή, από τροχαία ατυχήματα έως κυκλώνες: «Όσο πιο σοβαρός ήμουν, τόσο μεγαλύτερο γέλιο προκαλούσα», είχε πει κάποτε.

Στα τολμηρά ακροβατικά του περιλαμβάνεται και η καταπληκτική σκηνή της ταινίας «Απόφοιτος Κολεγίου» («Steamboat Bill Jr.», 1928), όπου στέκεται ακίνητος ενώ ολόκληρο το μπροστινό μέρος ενός κτηρίου καταρρέει γύρω του και το σώμα του πλαισιώνεται τέλεια από το ανοιχτό παράθυρο.

Ο «βασιλιάς της κωμωδίας» με λίγα λόγια

• Ο Μπάστερ Κίτον γεννήθηκε στις 4 Οκτωβρίου 1895. Οι γονείς του Τζο και Μάιρα Κίτον ήταν πλανόδιοι θεατρίνοι, είχαν θίασο με τον μάγο Χάρι Χουντίνι. Το πραγματικό όνομά του ήταν Τζόζεφ Φρανκ Κίτον, και ήταν γνωστός κυρίως για τις βωβές του ταινίες.
• Εκτός από κωμικός ηθοποιός, ήταν επίσης σκηνοθέτης, παραγωγός και σεναριογράφος.
• «Ο Στρατηγός», ταινία του 1926, θεωρείται το αριστούργημα που επηρέασε πολλούς στη βιομηχανία του κινηματογράφου, ιδίως τον Ορσον Ουέλς.
• Οταν οι βωβές ταινίες έδωσαν τη θέση τους σε «ομιλούμενες», ο Κίτον υπέγραψε συμβόλαιο με την Metro-Goldwyn-Mayer, κάτι για το οποίο μετάνιωσε λέγοντας ότι έπνιξε τη δημιουργικότητά του.
• Παντρεύτηκε τρεις φορές, έδωσε μάχες με τον αλκοολισμό, ασχολήθηκε με την τηλεόραση και τα κωμικά σενάρια.
• Πέθανε, σε ηλικία 70 ετών, την 1η Φεβρουαρίου 1966 από καρκίνο του πνεύμονα.

Info

Τα τελευταία 25 χρόνια, η «Buster Keaton Society» έχει αφιερωθεί στην παρακαταθήκη του μεγάλου καλλιτέχνη, εξασφαλίζοντας σπάνια προσωπικά γραπτά του, τις σημειώσεις του για τον «Στρατηγό» και, πιο πρόσφατα, ένα σύνολο αδημοσίευτων φωτογραφιών, ενώ ετοιμάζει και μια (λόγω της Covid-19) oline εκδήλωση για τα 125α γενέθλια του Μπάστερ Κίτον:

• Διημερίδα: Buster Keaton, the 2020 (virtual) convention
• Ημερομηνία: 3 και 4 Οκτωβρίου 2020
• Η εκδήλωση θα γίνει online στην πλατφόρμα του Zoom, με προβολές, σπάνια πλάνα και εμφανίσεις από μέλη της οικογένειας.
• Δείτε πληροφορίες εδώ: https://www.busterkeaton.org/conventionhome

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News