Καθώς βαδίζουμε προς την καρδιά του καλοκαιριού ελπίζοντας ότι τα μελτέμια του Αυγούστου θα καθαρίσουν και τη ζοφερή πολιτική ατμόσφαιρα, γίνεται αντιληπτό ότι το «ραντεβού τον Σεπτέμβριο» θα σημάνει μια νέα πραγματικότητα για την κυβέρνηση, τα κόμματα της αντιπολίτευσης και τους πολίτες.

Και αυτό γιατί… η αγωνία για το πορτοφόλι και την οικονομία θα επιστρέψει στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος των νοικοκυριών, άρα και των ψηφοφόρων.

Ενόψει λοιπόν αυτών των εξελίξεων του Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση προετοιμάζει το πακέτο των παροχών προς τους πολίτες γνωρίζοντας ότι ίσως αυτές θα είναι και οι τελευταίες εξαγγελίες του Πρωθυπουργού, δεδομένου ότι η κυβερνητική τετραετία μπορεί να εκπνέει τον Ιούνιο του 2027, αλλά ο πολιτικός χρόνος μετρά ήδη αντίστροφα, αφού πέρασε ο μισός και πλέον χρόνος από τις κάλπες του 2023.

Η παγίδα 

Η πολιτική παγίδα στην οποία μπορεί εύκολα να πέσει η κυβέρνηση είναι να δημιουργηθούν από τώρα προσδοκίες μεγαλύτερες από τις πραγματικές δυνατότητες της οικονομίας και όταν η έρθει η ώρα των πρωθυπουργικών ανακοινώσεων, τον Σεπτέμβριο, να έχουν ήδη προεξοφληθεί τα μέτρα.

Ετσι ξεκίνησε από τώρα η διαχείριση αυτής της κρίσιμης περιόδου του φθινοπώρου, με την κυβέρνηση να δηλώνει ότι υπάρχουν τα λεφτά που θα διατεθούν για παροχές (και είναι ήδη εξασφαλισμένα από το υπερπλεόνασμα του προϋπολογισμού) και ανέρχονται σε 1,5 δισ. ευρώ.

Και σε αυτό το ποσό η κυβέρνηση θα προσθέσει 1,1 δισ. ευρώ, το οποίο αφορά στα μέτρα –επίδομα ενοικίου έως 800 ευρώ σε όλους τους ενοικιαστές, βοήθημα 250 ευρώ στους χαμηλοσυνταξιούχους και ενίσχυση των δημοσίων επενδύσεων κατά 500 εκατ. ευρώ– που θα καταβληθούν τον ερχόμενο Νοέμβριο, αλλά θα επαναληφθούν και τον Νοέμβριο του 2026.

Ετσι, συνολικά, το πακέτο των παροχών που θα εξαγγείλει ο Πρωθυπουργός θα αγγίζει –αν οι πολιτικές ανάγκες δεν οδηγήσουν σε μια «υπέρβαση» των σημερινών στόχων– τα τρία δισ. ευρώ.

Το πιο δύσκολο μέρος, αυτό της σύνταξης και παρουσίασης των παροχών της ΔΕΘ, δεν είναι αυτά καθαυτά τα μέτρα που θα αποφασιστούν στο τέλος, αλλά η επικοινωνιακή διαχείριση των δημοσιονομικών στοιχείων και η ανάγκη που αισθάνεται το υπουργείο Οικονομικών να εμφανίζει ότι ο κρατικός προϋπολογισμός έχει πρωτογενές υπερπλεόνασμα, το οποίο μάλιστα αυξήθηκε στα 4,6 δισ. ευρώ στο τέλος Ιουνίου (!).

Αυτό όμως δημιουργεί τεράστιες προσδοκίες, όχι μόνο στους πολίτες, αλλά στους ίδιους τους υπουργούς και τους βουλευτές, οι οποίοι πιέζουν όλοι μαζί να αυξηθούν οι παροχές, οι επιδοτήσεις ακόμη και για «ρουσφέτια» (κυρίως προσλήψεις στο Δημόσιο), αφού στην πίσω πλευρά του μυαλού τους έχουν τις κάλπες και τις πιθανότητες επανεκλογής τους.

Δεν γνωρίζουν όμως τι σημαίνει «πρωτογενές πλεόνασμα».

Οπως εξηγούν στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους που δέχονται καθημερινά αμέτρητες πιέσεις από πολιτικούς όλων των κομμάτων, πρωτογενές πλεόνασμα σημαίνει ότι τα έσοδα, δηλαδή οι φόροι που πληρώνουμε και μπήκαν στα κρατικά ταμεία, ξεπέρασαν τα έξοδα, δηλαδή τις δαπάνες του κράτους, κατά 4,6 δισ. ευρώ.

Βέβαια, αν συνυπολογίσουμε ότι το Δημόσιο πλήρωσε το πρώτο εξάμηνο του έτους 5,05 δισ. ευρώ για τόκους του τεράστιου δημοσίου χρέους (ανέρχεται σε 366 δισ. ευρώ), τότε ο προϋπολογισμός παρουσιάζει έλλειμα 400 εκατ. ευρώ.

Με δεδομένες όλες τις παραμέτρους αυτού του κανόνα, πρώτος ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας, Κυριάκος Πιερρακάκης, θέλησε να κατεβάσει τον πήχη των προσδοκιών ξεκαθαρίζοντας στη Βουλή ότι «ο δημοσιονομικός χώρος που έχουμε μπροστά μας για το 2026 –και πολύ συχνά αυτή είναι μια συζήτηση που συναρτάται και με την ομιλία του Πρωθυπουργού στη Διεθνή Εκθεση της Θεσσαλονίκης– είναι 1,5 δισεκατομμύριο ευρώ. Αυτό είναι κάτι το οποίο είναι δομημένο, θεμελιωμένο και όχι συναρτώμενο με τα διεθνή γεγονότα και τις διεθνείς εξελίξεις. Είναι εκεί λόγω της φύσης του δημοσιονομικού κανόνα».

Σε αυτό το πνεύμα ακολούθησαν την Τρίτη 22 Ιουλίου οι δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη ότι ο δημοσιονομικός χώρος για το πακέτο της ΔΕΘ είναι οριοθετημένος στο 1,5 δισ. ευρώ, και επανήλθε στη γνωστή ρήση «λεφτόδεντρα δεν υπάρχουν»…

Πού θα πάνε τα λεφτά

Αυτό που απασχολεί, βέβαια, τα νοικοκυριά, τους εργαζόμενους, τους επαγγελματίες και τις μικρές κυρίως επιχειρήσεις είναι αν θα μειωθούν οι φόροι (εισοδήματος) και κυρίως οι συντελεστές του ΦΠΑ, αν θα μειωθούν οι ασφαλιστικές εισφορές και, ειδικά για τους συνταξιούχους, αν θα καταργηθεί η έκτακτη (που έγινε μόνιμη) Εισφορά Αλληλεγγύης Συνταξιούχων, όπως είχε υποσχεθεί η κυβέρνηση (οι αρμόδιοι υπουργοί) πριν από τις εκλογές του 2023.

Μέχρι τώρα, στα μέσα ενημέρωσης και ειδικά στα τηλεοπτικά κανάλια έχουν διαφημιστεί μέτρα, από την κατάργηση του ΕΝΦΙΑ μέχρι και την επαναφορά του 13^ου και 14^ου μισθού στο Δημόσιο και την επαναφορά των δώρων στους συνταξιούχους.

Η τάση αυτή, της προβαλλόμενης υπερ-παροχολογίας, ανάγκασε το οικονομικό επιτελείο, με πρώτο τον Κυριάκο Πιερρακάκη, να προχωρήσει σε «διευκρινίσεις» ότι «τέτοια περιθώρια και τέτοιες σκέψεις δεν υπάρχουν».

Και ο νοών νοείτω…

Προτεραιότητα σε μισθωτούς – συνταξιούχους

Το ερώτημα όμως παραμένει: Πού θα στοχεύουν οι παροχές Μητσοτάκη στη ΔΕΘ;

Στους παροικούντες την Ιερουσαλήμ η απάντηση είναι προφανής. Ο Πρωθυπουργός έχει ουσιαστικά την τελευταία, πολιτικά, ευκαιρία να μοιράσει χρήματα και να αυξήσει την αγοραστική δύναμη όλων όσοι πλήρωσαν μέχρι τώρα το λογαριασμό της «δημοσιονομικής επιτυχίας».

Δηλαδή στους φορολογούμενους –κυρίως μισθωτοί και συνταξιούχοι– οι οποίοι όσο αυξάνονταν τα εισοδήματα τους τα έξι χρόνια διακυβέρνησης της ΝΔ, έβλεπαν να αυξάνονται και οι φόροι εισοδήματος που πλήρωναν.

Στην Ελλάδα, όπως είναι γνωστό, τιμαριθμοποίηση (ΑΤΑ) της φορολογικής κλίμακας δεν υπάρχει.

Αυτό θα είναι και το πρώτο μέτρο, οι παρεμβάσεις στην κλίμακα ώστε να μειωθεί (ή τουλάχιστον να μην αυξηθεί) η φορολογική επιβάρυνση των εισοδημάτων και το 2026.

Ηδη η κλίμακα βάσει της οποίας θα φορολογηθούν τα εισοδήματα του 2026 εξετάζεται από το υπουργείο Οικονομικών και την ΑΑΔΕ. Στόχος, η ομαλοποίηση των συντελεστών (από το 9% εκτινασσόμαστε στο 22%), αλλά και η μείωση του ανώτατου συντελεστή από το 44% που είναι σήμερα για ετήσια εισοδήματα πάνω από 40.000 ευρώ, ποσό το οποίο θεωρείται πολύ χαμηλό για τέτοια επιβάρυνση.

Η υπερφορολόγηση των οικογενειών

Η μείωση των φορολογικών βαρών ειδικά για τους εργαζόμενους θα αλλάξει και τη δυσμενή εικόνα που υπάρχει αντικειμενικά για τα φορολογικά βάρη της οικογένειας. Το 2024 η Ελλάδα κατέγραψε το 4ο υψηλότερο φορολογικό βάρος (tax wedge) στον ΟΟΣΑ για έναν μέσο έγγαμο εργαζόμενο με δύο παιδιά, με ποσοστό 37,3% το 2024, όταν ο μέσος όρος του ΟΟΣΑ διαμορφώθηκε στο 25,7%. Το 2023, η χώρα κατείχε την 5η υψηλότερη θέση.

Τι θα γίνει με τους ελεύθερους επαγγελματίες

Ειδικό βάρος πέφτει στον κ. Πιερρακάκη ως προς την πολιτική διαχείριση της δυσαρέσκειας των ελεύθερων επαγγελματιών απέναντι στα αντικειμενικά κριτήρια, δηλαδή τα «τεκμήρια» φορολόγησης του συνόλου των ελεύθερων επαγγελματιών.

Παρ΄ ότι στην κυβέρνηση γνωρίζουν ότι η ριζική λύση, που ταιριάζει και ιδεολογικά στη ΝΔ, είναι η οριστική κατάργηση τους και ο έλεγχος των πραγματικών εισοδημάτων τους με ψηφιακά μέσα (πληρωμές μόνο με κάρτες, έλεγχος συναλλαγών με αποδείξεις και  τιμολόγια παντού, διασταυρώσεις) οι υπηρεσίες εισηγούνται σταδιακή ελάφρυνση των τεκμηρίων προσδιορισμού του εισοδήματός τους.

Το ίδιο, δηλαδή τη μείωση κατά 30% τουλάχιστον, εισηγούνται και για όλα τα «τεκμήρια διαβίωσης» που αφορούν στο σύνολο των φορολογουμένων.

Φορο-μπόνους στους ιδιοκτήτες

Το τρίτο κύριο μέτρο αφορά στους ιδιοκτήτες που ευνοήθηκαν ιδιαίτερα από τη μείωση του ΕΝΦΙΑ αλλά εξακολουθούν να πληρώνουν βαρύ φόρο αν νοικιάζουν τα σπίτια τους με τα γνωστά προβλήματα (ενοίκιο σε μετρητά, κλειστά σπίτια, υπέρογκες αυξήσεις μισθωμάτων) που έρχονται να προστεθούν στο γενικότερο και μεγάλο στεγαστικό πρόβλημα.

Αυτό θα γίνει με συνολική αλλαγή της κλίμακας φορολόγησης των εισοδημάτων από ενοίκια με τη μείωση του πρώτου συντελεστή από 15% σε 5% για ετήσια εισοδήματα έως 5.000 ευρώ, στο 10% για ετήσια εισοδήματα έως 12.000 ευρώ και διατήρηση του 15% για τα υψηλότερα ποσά.

Το πακέτο, όπως πάντα, θα εμπλουτιστεί και θα διανθιστεί με μέτρα που είτε εφαρμόζονται (όπως το επίδομα παιδιών και το επίδομα ενοικίου), είτε έχουν εξαγγελθεί και νομοθετηθεί όπως οι ετήσιες αυξήσεις στον κατώτατο μισθό και τις συντάξεις και βέβαια όλους τους φόρους που μειώθηκαν τα τελευταία έξι χρόνια.

Ηδη η ομάδα του αντιπροέδρου Κωστή Χατζηδάκη ανατρέχει στα αρχεία της προκειμένου να θυμίσει πόσοι φόροι μειώθηκαν την εξαετία διακυβέρνησης από τη ΝΔ και υποβάλει την εισήγηση της για τις παροχές του 2026 στον Πρωθυπουργό.

Φρέσκο χρήμα για επενδύσεις

Να σημειώσουμε όμως, ότι σύμφωνα με τον κ. Χατζηδάκη, το κλειδί της ανάπτυξης βρίσκεται στο «φρέσκο χρήμα» και τις επενδύσεις κι όχι στην αναδιανομή των φορολογικών εσόδων…

Ενόψει λοιπόν των εκλογικών αναμετρήσεων, στους ταραγμένους καιρούς που βιώνουν επιχειρήσεις και καταναλωτές ελέω Τραμπ, η Ελλάδα καλείται να αξιοποιήσει το σύνολο των πόρων που έρχονται από τα ευρωπαϊκά ταμεία ώστε έως το τέλος του 2026 να υπάρξουν πραγματικές επενδύσεις στην οικονομία.

Δυνητικά τα κεφάλαια που μπορεί να διαθέσουν το κράτος και η Ευρωπαϊκή Ενωση μπορούν να ξεπεράσουν τα 20 δισ. ευρώ μέσω ΕΣΠΑ και Ταμείου Ανάκαμψης, αλλά για να επιτευχθεί ο στόχος χρειάζεται συντονισμός και πολλή δουλειά.

Είναι ξεκάθαρο ότι ο προγραμματισμός πέραν της αναγκαιότητας να πέσει φθηνό χρήμα στην αγορά για να διατηρηθεί ο ρυθμός ανάπτυξης πάνω από 2% το χρόνο, συμπίπτει και με τις ανάγκες του πολιτικού κύκλου, καθώς ο χρόνος για τις εκλογές μετρά αντίστροφα ακόμη κι αν αυτές γίνουν την τελευταία στιγμή της τετραετίας, δηλαδή τον Ιούνιο του 2027.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News