Ηταν μια εμβληματική προσωπικότητα της γαλλικής και ευρωπαϊκής πολιτικής σκηνής. Ενας από τους τελευταίους συνδέσμους μας με τη μεταπολεμική Γαλλία του Ντε Γκωλ, με τη Γαλλία πριν από την έκρηξη του Μάη του ’68, αλλά και ένας από εκείνους που έζησαν από κοντά τη γέννηση και την οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Ενωσης αλλά πρόλαβαν και να τη δουν να αμφισβητείται. Ο Ζακ Σιράκ, πρόεδρος της Γαλλίας από το 1995 ως το 2007, δύο φορές πρωθυπουργός και δήμαρχος του Παρισίου, πέθανε την Πέμπτη. Ηταν 86 ετών.

Την είδηση του θανάτου του Σιράκ ανήγγειλε στο Γαλλικό Πρακτορείο ο γαμπρός του, ο Φρεντερίκ Σαλά-Μπαρού.

«Ο πρόεδρος Ζακ Σιράκ έσβησε σήμερα το πρωί ανάμεσα στους δικούς του, Γαλήνια», δήλωσε ο Σαλά-Μπαρού, σύζυγος της Κλοντ Σιράκ, κόρης του πρώην προέδρου.

Με την απώλεια του Σιράκ μοιάζει σαν να χάνεται το πρόσωπο μιας Γαλλίας που δύσκολα μπορείς να διακρίνεις πια. Ηταν ένας άνθρωπος αταλάντευτα δεξιός αλλά και άνθρωπος του διαλόγου και των συναινέσεων ακόμα και με τους ριζοσπάστες πρωταγωνιστές της εξέγερσης του Μάη του ’68 –είχε να το λέει ότι κάποια φορά τον είχαν πιάσει και τον είχαν οδηγήσει κάπου με δεμένα τα μάτια, του άρεσε να λέει ιστορίες που δεν ήταν απαραίτητα αληθινές. Ηταν ένας αυθεντικός γάλλος πολιτικάντης που μπορούσε να διακρίνει μέσα από τον δαιδαλώδη πολιτικό χάρτη εκείνο το μονοπάτι το οποίο μέσα από συμμαχίες και προδοσίες θα τον οδηγούσε στο ύπατο αξίωμα –δεν είναι και λίγο να είσαι 12 χρόνια πρόεδρος της Γαλλίας χωρίς να έχεις ξεπεράσει το 21% στις εκλογές. Ηταν ένας ηγέτης της Γαλλίας που μπορούσε να ισορροπεί μεταξύ εθνικισμού και ευρωπαϊσμού.

Η πολιτική ιστορία της Γαλλίας τον κατατάσσει στους λεγόμενους Γκωλικούς –άλλωστε είχε υπάρξει υπουργός του– αλλά κυρίως υπήρξε άνθρωπος του Ζορζ Πομπιντού. Ο Πομπιντού, πρόεδρος της Γαλλίας από το 1969 ως το 1974, τον είχε βάλει στην πολιτική στις αρχές της δεκαετίας του 1960, όταν ήταν πρωθυπουργός. Τον χαρακτήριζε «μπουλντόζα» γιατί ο νεαρός Σιράκ ήταν ο άνθρωπός του και εκείνος που θα έφερνε εις πέρας όποια δουλειά του ανέθετε.

Εκπρόσωπος της γενιάς των αποκαλούμενων «jeunes loups», των «νεαρών λύκων» της γαλλικής πολιτικής, ο εκλεγμένος για πρώτη φορά βουλευτής το 1967 Σιράκ υπήρξε από τους συνομιλητές με τους εξεγερθέντες του ’68 ώστε να επιτευχθεί συμβιβασμός και να αποκλιμακωθεί η ένταση. Ετσι, έφυγε ο Ντε Γκωλ από το Ελιζέ και ήρθε ο Πομπιντού. Και έπειτα ο Σιράκ συνεργάστηκε και με τον Βαλερί Ζισκάρ ντ’ Εστέν ο οποίος τον προώθησε στην πρωθυπουργία σε ηλικία μόλις 41 ετών, το 1974.

Ο Σιράκ έμεινε για δύο χρόνια στην πρωθυπουργία. Αφησε την κυβέρνηση για να επανιδρύσει το κόμμα του Ντε Γκωλ και έπειτα είδε την ευκαιρία: η επανασύσταση της θέσης του δημάρχου του Παρισιού –πόστο που είχε καταργηθεί μετά την Κομμούνα του 1871 και για έναν αιώνα επειδή το πολιτικό σύστημα φοβόταν τη δύναμη που συγκέντρωνε ο δήμαρχος της πρωτεύουσας– τού έδωσε τη δυνατότητα να αναδειχθεί ως αυτόφωτος ηγέτης της γαλλικής Δεξιάς. Φυσικά εξελέγη. Και έπειτα, το 1981, έβαλε υποψηφιότητα για πρόεδρος της Γαλλίας κόντρα στον Ντ’ Εστέν!

Η διάσπαση της δεξιάς ψήφου έφερε τον σοσιαλιστή Φρανσουά Μιτεράν στην εξουσία, μια κομβική στιγμή για τη γαλλική αλλά και την ευρωπαϊκή Σοσιαλδημοκρατία και την ίδια ώρα ένα ιστορικό τραύμα για τη γαλλική Δεξιά.

Ο Ντ’ Εστέν ποτέ δεν συγχώρησε τον Σιράκ για την προδοσία του. Διότι ήταν προδοσία. Πριν πεθάνει, το 1996, ο Μιτεράν είχε εκμυστηρευτεί στον Ντ’ Εστέν ότι είχε δειπνήσει με τον Σιράκ πριν τις εκλογές του ’81. Και σε εκείνο το δείπνο ο Σιράκ τού είχε πει ότι απλώς θέλει να ξεφορτωθεί τον Ντ’ Εστέν…

Αφού, λοιπόν, ξεφορτώθηκε τον Ντ’ Εστέν, έγινε για δεύτερη φορά πρωθυπουργός υπό τον Μιτεράν στην πρώτη περίπτωση συγκατοίκησης, της λεγόμενης «cohabitation», το 1986. Και έπειτα έβαλε ξανά για πρόεδρος κόντρα στον σοσιαλιστή Μιτεράν το 1988.

Ηταν η πρώτη μεγάλη ήττα του Σιράκ, ο οποίος έως τότε έβλεπε το άστρο του να τον οδηγεί από επιτυχία σε επιτυχία. Με σύνθημα «generation Mitterrand» ο σοσιαλιστής πρόεδρος κέρδισε άλλη μία επταετία στο Μέγαρο των Ηλυσίων και ο Σιράκ βρέθηκε σε μια πολιτική έρημο. Στην κυριολεξία. Αρχισε τα ταξίδια στις γαλλόφωνες χώρες.

Πήγε στη Μαρτινίκα και έμεινε για καιρό στην Ακτή Ελεφαντοστού για να προωθήσει έναν εκλεκτό του για την προεδρία της αφρικανικής χώρας. Παράλληλα παρακολουθούσε από απόσταση την εσωστρέφεια της γαλλικής Δεξιάς που δεν μπορούσε να συνέλθει από τη συνειδητοποίηση ότι θα έμενε 14 χρόνια μακριά από την εξουσία.

Εβαλε για τρίτη φορά για πρόεδρος το 1995, μολονότι πολλοί από το κόμμα –μεταξύ αυτών και ο νεαρός προστατευόμενός του, Νικολά Σαρκοζί– υποστήριξαν τον Εντουάρ Μπαλαντίρ. Το 1995 ήταν το annus mirabilis για τον Σιράκ. Στις προεδρικές εκλογές εκείνης της χρονιάς, όχι μόνο προσπέρασε τον Μπαλαντίρ (πήρε ένα 20,84% στον α’ γύρο που του ήταν αρκετό) αλλά επικράτησε στον β’ γύρο του σοσιαλιστή Λιονέλ Ζοσπέν. Σε ηλικία 62 ετών ήταν –επιτέλους– πρόεδρος της Γαλλίας.

Από το Ελιζέ ο Σιράκ επέβλεψε την ενδυνάμωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης, δημιουργώντας τον άξονα Γαλλίας-Γερμανίας μαζί με τον Χέλμουτ Κολ. Στο Ελιζέ, παρουσία του, υπογράφηκε η συνθήκη ειρήνευσης στη Βοσνία. Ο ίδιος προχώρησε σε ένα ιστορικό βήμα: για πρώτη φορά η Γαλλική Δημοκρατία αναγνώρισε τα εγκλήματα της κυβέρνησης του Βισί ως προς τους εβραίους της Γαλλίας κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου.

Το 2002, σε ηλικία 69 ετών, έβαλε ξανά για πρόεδρος. Ηταν εκλογές-σοκ. Στον β’ γύρο δεν ήταν ο Ζοσπέν όπως όλοι περίμεναν, αλλά ο διαβόητος Ζαν-Μαρί Λεπέν, ηγέτης του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου. Η νίκη του Σιράκ ήταν ιστορική ανάγκη –το πολιτικό σύστημα και οι εκλογείς τον στήριξαν για να αποφευχθεί μια μοιραία επικράτηση του Λεπέν. Αλλά ήταν εμφανές, η Γαλλία είχε πια αλλάξει…

Σε μια συνέντευξή του, ο Σιράκ είπε ότι το μεγαλύτερο επίτευγμα της προεδρίας του ήταν ότι το 2003 κράτησε τη Γαλλία μακριά από τον πόλεμο του Ιράκ παρά τις πιέσεις και την οργή του Τζορτζ Μπους του νεότερου. Το μεγαλύτερο λάθος του; Το δημοψήφισμα του 2005 για το Ευρωπαϊκό Σύνταγμα που οδήγησε σε μια προσωπική του ήττα και σε έναν θρίαμβο του «Οχι», γεγονός που υπονόμευσε καίρια την πορεία προς την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Το 2007, πληγωμένος πολιτικά, κλονισμένος από σκάνδαλα που συνήθως φέρνει η μακρά παραμονή στην εξουσία και κουρασμένος ηλικιακά, δεν διεκδίκησε την επανεκλογή του. Είδε τον Σαρκοζί, τον οποίο κάποτε είχε βάλει σπίτι του ως «φίλο» της Κλοντ, να παίρνει την ηγεσία της Δεξιάς και να εκλέγεται πρόεδρος, για να χάσει ύστερα από πέντε χρόνια από τον σοσιαλιστή Φρανσουά Ολάντ.

O τελευταίος, μολονότι ιδεολογικός αντίπαλος, αποχαιρέτησε τον Σιράκ με ένα μήνυμα ενότητας. «Οι Γάλλοι, όποιες και αν είναι οι πεποιθήσεις τους, έχασαν σήμερα έναν ηγέτη αλλά και έναν φίλο» σημείωσε ο Ολάντ.

Jacques Chirac vient de s’éteindre. J’adresse à Bernadette Chirac, à sa fille Claude et à ses proches le témoignage de mon respect et de mon affection. Les Français, quelles que soient leurs convictions, perdent aujourd’hui un homme d’Etat, mais aussi un ami. pic.twitter.com/HtNyzEpcVy

— François Hollande (@fhollande) September 26, 2019

O Σαρκοζί ήταν πιο αυτοαναφορικός: «Ενα κομμάτι της ζωής μου έφυγε σήμερα» είπε.

Ο Εμανουέλ Μακρόν ήταν πιο δωρικός, τουλάχιστον στα social media. Τον αποχαιρέτησε με μια εικόνα καθώς βρισκόταν ακόμα στις ΗΠΑ για τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ.

pic.twitter.com/v0Zmxdp7M5

— Emmanuel Macron (@EmmanuelMacron) September 26, 2019

Οταν πια επέστρεψε στο Μέγαρο των Ηλυσίων, ο Μακρόν εκφώνησε ένα διάγγελμα συγκινητικό.

«Θα αγαπούμε τον πρόεδρο Σιράκ όσο μας αγάπησε. Ηταν μια εικόνα της Γαλλίας, η ενσάρκωση των ιδανικών της Γαλλίας, της Γαλλίας της αδελφοσύνης, της ανοχής, της υπερήφανης, ανεξάρτητης Γαλλίας» είπε μεταξύ άλλων ο νεαρός πρόεδρος της Γαλλίας.

O οποίος Μακρόν, όταν γεννήθηκε, το 1977, ο Σιράκ είχε ήδη ολοκληρώσει την πρώτη θητεία του ως πρωθυπουργός της Γαλλίας και είχε αναλάβει δήμαρχος στο Παρίσι…

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News