Ο Τζόζεφ Χέλερ (1923-1999), μετά τη φρίκη και την παράνοια που έζησε ως βομβαρδιστής της αμερικανικής αεροπορίας κατά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, έγραψε με το μοναδικό του χιούμορ το «Catch-22», ένα από τα σημαντικότερα αντιπολεμικά μυθιστορήματα όλων των εποχών, μία μοναδική σάτιρα, περιγράφοντας τελικά, την παράνοια της κάθε εποχής και κοινωνίας. Το έργο του αποτελεί μία ισχυρή κριτική για τον καπιταλισμό και τις κοινωνικές σχέσεις που απορρέουν από αυτόν, διακωμωδώντας το παράλογο του πολέμου, αλλά κυρίως το παράλογο της ίδιας της ζωής.

Οταν λοιπόν αυτό το εμβληματικό βιβλίο μεταφέρεται με πολλές αξιώσεις στη μικρή οθόνη σε μορφή μίνι τηλεοπτικής σειράς, μία τέτοια είδηση δημιουργεί δικαιολογημένη ανυπομονησία. Εκτός από τη γραφή-σφραγίδα του Χέλερ, στη σκηνοθετική, αλλά και στην πρωταγωνιστική ομάδα συναντούμε τον Τζορτζ Κλούνεϊ. Ο Κρίστοφερ Αμποτ, ο Κάιλ Τσάντλερ, ο Χιου Λόρι, κ.ά, συνθέτουν αυτό το παρανοϊκό (αντι)πολεμικό σύμπαν, μέσα από μία μαύρη κωμωδία που θα αρχίσει να προβάλλεται από τον Μάιο του 2019 μέσω hulu-πλατφόρμας τύπου Netflix- στις ΗΠΑ, όπως αναφέρει η ιταλική εφημερίδα Corriere della Sera.

Ο χώρος δράσης του μυθιστορήματος και της σειράς, είναι ένα νησάκι σε μία αμερικανική βάση με βομβαρδιστικά αεροπλάνα, στα δυτικά της Ιταλίας, στη Μεσόγειο, κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου, από το 1942 έως το 1944 και στην περίοδο που οι «Σύμμαχοι» επιχειρούσαν στην Ιταλία με εκστρατευτικά σώματα και αεροπορικούς βομβαρδισμούς.

Κεντρικός ήρωας είναι ο σμηνίτης Γιοσάριαν (Yossarian) – στη σειρά τον υποδύεται ο Κρίστοφερ Αμποτ-, ο οποίος διεκδικεί να επιστρέψει στο σπίτι του, έχοντας συμπληρώσει το απαιτούμενο όριο πτήσεων, που όμως κάθε φορά αλλάζει, κάτω από τις αποφάσεις της ηγεσίας.

Αδυνατώντας λοιπόν να φύγει και να απελευθερωθεί από την παράνοια του πολέμου, βρίσκεται σχεδόν αναγκασμένος να σκηνοθετήσει διάφορα κόλπα και καταστάσεις, προκειμένου να αποδείξει ότι είναι τρελός και έτσι να καταφέρει αυτό που τόσο επιθυμεί.

Κανένας όμως, ούτε οι απλοί σμηνίτες, ούτε οι προϊστάμενοί του – μεταξύ των οποίων και ο τρελαμένος για παιχνίδια πολέμου Τζορτζ Κλούνεϊ-, δεν πείθονται πως είναι παρανοϊκός, ό,τι και αν κάνει, ό,τι και αν πει.

Μέσα από τη δράση του, ο Γιοσάριαν έχει καθοριστικό και απόλυτα επιδραστικό ρόλο. Μέσα από στιγμές σκληρού, πικρού ή και ανάλαφρου μαύρου χιούμορ, βγαίνει στην επιφάνεια η ματαιότητα και η ματαιοδοξία της στρατιωτικής ζωής αλλά και η παράνοια του ίδιου του πολέμου και των στρατιωτικών διαταγών που θεωρούν κάθε άνθρωπο απολύτως αναλώσιμο.

Εκτός από τον πρωταγωνιστή, ο τηλεθεατής θα έχει την ευκαιρία να γνωρίσει και τους συμπολεμιστές του, με τα πολλά ψυχολογικά τους προβλήματα. Αναδρομές στο παρελθόν τους, φωτίζουν διάφορα σημεία της πλοκής. Συνειδητοποιείς ότι έχεις να κάνεις με τρελούς και οπωσδήποτε φοβισμένους, που προσπαθούν να κρύψουν τον τρόμο τους πίσω από φαιδρές πράξεις ηρωισμού, ή λόγια του αέρα.

Ο ίδιος ο τίτλος του μυθιστορήματος και του σίριαλ, κωδικοποιεί την έννοια του παραλόγου, καθώς «Catch 22» δεν είναι άλλο από τις στρεβλώσεις της λογικής. Είναι η κατάσταση, σύμφωνα και με τον συγγραφέα, κατά την οποία οι αδύναμοι δεν έχουν κανέναν έλεγχο πάνω στη ζωή τους και κατά συνέπεια, δεν μπορούν να κάνουν τίποτα.

Ο Γιοσάριαν νιώθει έξαλλος, καθώς χιλιάδες άνθρωποι, που δεν γνωρίζει καν, προσπαθούν να τον σκοτώσουν, στο πλαίσιο ενός ανεξέλεγκτου πολέμου, κατά τη διάρκεια του οποίου οι άνθρωποι γίνονται αριθμοί. Ομως το πραγματικό του πρόβλημα δεν είναι τόσο «ο εχθρός», όσο οι «δικοί του», που εξακολουθούν να αυξάνουν το όριο απαιτούμενων πτήσεων που πρέπει κάποιος να συμπληρώσει, προκειμένου να πάρει… εξιτήριο πολέμου.

Αν ο Γιοσάριαν κάνει οποιαδήποτε απόπειρα να αποφύγει όποια αποστολή του ανατίθεται, αυτό θα σημαίνει αυτομάτως ότι παραβαίνει τον κώδικα «Catch-22», έναν εξωπραγματικό γραφειοκρατικό κανόνα.

Ο Χέλερ έγραψε το συγκεκριμένο έργο-σταθμό μεταξύ των ετών 1953-1964 και κατά κοινή παραδοχή, μόνο κάποιος που είχε ζήσει την τρέλα του πολέμου εκ των έσω, θα μπορούσε να την περιγράψει με τόσο ουσιαστικό, αλλά και με τόσο αστείο τρόπο. Εκτός από την επερχόμενη σειρά, είχε προηγηθεί, το 1970, η επιτυχημένη κινηματογραφική μεταφορά, σε σκηνοθεσία Μάικ Νίκολς και το καστ να περιλαμβάνει ονόματα όπως Ορσον Γουέλς, Αλαν Αρκιν, Τζον Βόιτ, Μάρτιν Σιν, Αντονι Πέρκινς, κ.ά.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News