Η ινδή συγγραφέας, δικηγόρος και ακτιβίστρια Μπανού Μούστακ έγραψε διπλή Ιστορία, καθώς έγινε η πρώτη συγγραφέας που γράφει στη γλώσσα Κανάντα που ομιλείται στο νότιο ινδικό κρατίδιο Καρνατάκα, και κέρδισε το διεθνές βραβείο Booker με την ανθολογία διηγημάτων της, «Heart Lamp».

Είναι επίσης, η πρώτη συλλογή διηγημάτων που κερδίζει το σημαντικό αυτό βραβείο.

Οι κριτές επαίνεσαν τους χαρακτήρες της ως «εκπληκτικά πορτρέτα επιβίωσης και ανθεκτικότητας».

Με 12 διηγήματα που έγραψε η Μούστακ από το 1990 έως το 2023, αποτυπώνει με συγκλονιστικό τρόπο τις δυσκολίες των μουσουλμάνων γυναικών που ζουν στη νότια Ινδία, σημείωσε το BBC.

Οι ιστορίες επιλέχθηκαν και μεταφράστηκαν στα αγγλικά από την Ντίπα Μπάστι, η οποία θα μοιραστεί το βραβείο των 50.000 λιρών.

Στην ομιλία της κατά τη βράβευσή της την Τρίτη, στην Tate Modern του Λονδίνου, η Μούστακ ευχαρίστησε τους αναγνώστες «που άφησαν τις λέξεις της να μπουν στις καρδιές τους.

»Αυτό το βιβλίο γεννήθηκε από την πεποίθηση ότι καμία ιστορία δεν είναι ποτέ μικρή – ότι στο μωσαϊκό της ανθρώπινης εμπειρίας, κάθε νήμα κρατάει το βάρος του συνόλου», είπε.

«Σε έναν κόσμο που συχνά προσπαθεί να μας χωρίσει, η λογοτεχνία παραμένει ένας από τους τελευταίους ιερούς χώρους όπου μπορούμε να ζήσουμε μέσα στο μυαλό του άλλου, έστω και για λίγες σελίδες», πρόσθεσε.

Η Μπάστι, η οποία έγινε η πρώτη ινδή μεταφράστρια που κέρδισε ένα Διεθνές Βραβείο Booker, δήλωσε ότι ελπίζει πως η νίκη αυτή θα ενθαρρύνει περισσότερες μεταφράσεις από γλώσσες της νότιας Ασίας.

Στα βιβλία της, η Μούστακ ασχολείται με τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι μουσουλμάνες γυναίκες στη χώρα της, οι οποίες προκαλούνται από τον θρησκευτικό συντηρητισμό και μια βαθιά πατριαρχική κοινωνία.

«Σε μια λογοτεχνική κουλτούρα που επιβραβεύει το θέαμα, το “Heart Lamp” επιμένει στην αξία της προσοχής –στις ζωές που ζουν στο περιθώριο, στις απαρατήρητες επιλογές, στη δύναμη που χρειάζεται απλώς για να επιμείνει κανείς. Αυτή είναι η σιωπηλή δύναμη της Μπανού Μούστακ», σύμφωνα με βιβλιοκριτικό στην εφημερίδα Indian Express.

Ποια είναι η Μπανού Μούστακ

Η Μούστακ μεγάλωσε σε μια μικρή πόλη του νότιου κρατιδίου Καρνατάκα σε μια μουσουλμανική γειτονιά και όπως τα περισσότερα κορίτσια γύρω της, μελετούσε στο σχολείο το Κοράνι στη γλώσσα Ουρντού.

Στα οκτώ της χρόνια, ο πατέρας της, ένας κυβερνητικός υπάλληλος, την έγραψε σε ένα μοναστηριακό σχολείο όπου τα μαθήματα γίνονταν στην Κανάντα, την επίσημη γλώσσα του κρατιδίου.

Αυτή είναι η γλώσσα που επέλεξε για να γράφει τα βιβλία της.

Παρ’ όλο που έγραφε ήδη από το σχολείο, χρειάστηκαν αρκετά χρόνια για να εκδοθεί βιβλίο της.

Ενα διήγημά της εμφανίστηκε σε ένα τοπικό περιοδικό ένα χρόνο αφότου παντρεύτηκε έναν άνδρα της επιλογής της σε ηλικία 26 ετών, αλλά τα πρώτα χρόνια του γάμου της σημαδεύτηκαν επίσης από συγκρούσεις και διαμάχες –κάτι για το οποίο μίλησε ανοιχτά, σε αρκετές συνεντεύξεις.

Σε συνέντευξή της στο περιοδικό Vogue, είπε: «Πάντα ήθελα να γράψω, αλλά δεν είχα τίποτα να γράψω, επειδή ξαφνικά, μετά από έναν γάμο, μου είπαν να φορέσω μπούρκα και να αφοσιωθώ σε οικιακές εργασίες. Εγινα μια μητέρα που υπέφερε από επιλόχειο κατάθλιψη στα 29 μου».

Σε άλλη συνέντευξή της στο περιοδικό The Week, μίλησε για το πώς αναγκάστηκε να ζήσει μια ζωή περιορισμένη στους τέσσερις τοίχους του σπιτιού της, μέχρι που συνέβη κάτι τραγικό.

«Κάποτε, σε μια κρίση απόγνωσης, έριξα βενζίνη πάνω μου, με σκοπό να βάλω φωτιά στον εαυτό μου. Ευτυχώς, εκείνος (ο σύζυγος) το αντιλήφθηκε εγκαίρως, με αγκάλιασε και πήρε το σπίρτο. Με παρακάλεσε, αφήνοντας το μωρό μας στα πόδια μου, λέγοντάς μου: “Μη μας εγκαταλείπεις”», είπε στο περιοδικό.

Στα βιβλία της οι γυναίκες υψώνουν το ανάστημά τους

Στο «Heart Lamp», οι γυναικείοι χαρακτήρες της αντικατοπτρίζουν αυτό το πνεύμα αντίστασης και ανθεκτικότητας.

«Στην επικρατούσα ινδική λογοτεχνία, οι μουσουλμάνες συχνά ισοπεδώνονται, πάσχουν σιωπηλά. Οχι όμως, στα έργα της Μούστακ. Οι χαρακτήρες της υπομένουν, διαπραγματεύονται και ενίοτε αντιδρούν –όχι με τρόπους που διεκδικούν πρωτοσέλιδα, αλλά με τρόπους που έχουν σημασία για τη ζωή τους», σύμφωνα με μια κριτική του βιβλίου στην εφημερίδα The Indian Express.

Η Μούστακ συνέχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος σε μια τοπική ταμπλόιντ και συνδέθηκε επίσης με το κίνημα Bandaya –το οποίο επικεντρώθηκε στην αντιμετώπιση των κοινωνικών και οικονομικών αδικιών μέσω της λογοτεχνίας και του ακτιβισμού, ανέφερε το BBC.

Αφότου εγκατέλειψε τη δημοσιογραφία μια δεκαετία αργότερα, άρχισε να εργάζεται ως δικηγόρος για να συντηρεί την οικογένειά της.

Σε μια καριέρα που καλύπτει αρκετές δεκαετίες, έχει εκδώσει πολλά έργα –μεταξύ άλλων έξι συλλογές διηγημάτων, μια συλλογή δοκιμίων και ένα μυθιστόρημα.

Αλλά η αιχμηρή γραφή της την έχει επίσης καταστήσει στόχο για τους φανατικούς.

Σε συνέντευξή της στην εφημερίδα The Hindu, είπε ότι το 2000 δέχτηκε απειλητικά τηλεφωνήματα αφού εξέφρασε τη γνώμη της υπέρ του δικαιώματος των γυναικών να προσεύχονται στα τζαμιά.

Εκδόθηκε εναντίον της φετφά –μια νομική απόφαση σύμφωνα με τον ισλαμικό νόμο της Σαρία– και ένας άνδρας προσπάθησε να της επιτεθεί με μαχαίρι πριν τον εξουδετερώσει ο σύζυγός της.

Αλλά αυτά τα περιστατικά δεν την πτόησαν και συνέχισε να γράφει στο ίδιο ύφος.

«Εχω αμφισβητήσει με συνέπεια τις σοβινιστικές θρησκευτικές ερμηνείες. Αυτά τα ζητήματα είναι κεντρικά στη συγγραφή μου ακόμη και τώρα. Η κοινωνία έχει αλλάξει πολύ, αλλά τα βασικά ζητήματα παραμένουν τα ίδια. Παρ’ όλο που το πλαίσιο εξελίσσεται, οι βασικοί αγώνες των γυναικών και των περιθωριοποιημένων κοινοτήτων συνεχίζονται», δήλωσε στο περιοδικό The Week.

Με την πάροδο των ετών, τα γραπτά της έχουν κερδίσει πολλά σημαντικά τοπικά και εθνικά βραβεία.

Το 2024, πέντε συλλογές διηγημάτων της, που κυκλοφόρησαν μεταξύ 1990-2022, εκδόθηκαν σε έναν τόμο, στα αγγλικά με τίτλο, «Haseena and Other Stories», και κέρδισαν το βραβείο μετάφρασης PEN.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News