Διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν ξανά στην Τρίπολη κατά τη διάρκεια της νύχτας της Κυριακής, διαμαρτυρόμενοι κατά της επιδείνωσης των συνθηκών ζωής στην Λιβύη, η οποία σηματοδοτείται από συνεχείς διακοπές ρεύματος.

Διαδηλώσεις έγιναν σε διάφορες συνοικίες της πρωτεύουσας. Νέοι, στην πλειονότητά τους με κουκούλες, έκαψαν λάστιχα και έκλεισαν αρκετούς δρόμους, κυρίως τον περιφερειακό της πρωτεύουσας και την παραλιακή οδό που συνδέει την Τρίπολη με τα δυτικά της προάστια.

Συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας έγιναν επίσης στις πόλεις Μπένι Ουάλιντ και Μισράτα, στο δυτικό τμήμα της χώρας, σύμφωνα με εικόνες που μετέδωσαν τα τοπικά μέσα ενημέρωσης.

Οι διαδηλωτές διαμαρτύρονται για τις διακοπές ηλεκτρικού ρεύματος, που διαρκούν περίπου 12 ώρες κατά μέσον όρο κάθε μέρα εν μέσω καύσωνα, την παράλυση των δημόσιων υπηρεσιών και την τρομακτική διαφθορά και αδιαφορία των πολιτικών ελίτ, αξιώνοντας την αποχώρησή τους.

Καθηλωμένοι σε ένα ανυπέρβλητο πολιτικό αδιέξοδο, οι αντίπαλοι ηγέτες στη Λιβύη τελούν εδώ και ημέρες υπό ολοένα και μεγαλύτερη πίεση από τις διαδηλώσεις που γίνονται στη χώρα, στην οποία συνεχίζει να επικρατεί χάος μετά την ανατροπή του καθεστώτος του Μουαμάρ Καντάφι το 2011.

Την Παρασκευή στο Τομπρούκ, στο ανατολικό άκρο της χώρας, διαδηλωτές εισέβαλαν στο κοινοβούλιο με τη βοήθεια μιας μπουλντόζας και έβαλαν φωτιά.

Το κοινοβούλιο είναι ένα από τα σύμβολα του διχασμού στη Λιβύη ανάμεσα σε δύο στρατόπεδα, αυτό που εδρεύει στην ανατολική Λιβύη, του οποίου ηγείται ο στρατάρχης Χαλίφα Χαφτάρ, και αυτό της επίσημης κυβέρνησης που εδρεύει στην Τρίπολη.

Η πλευρά του Χαφτάρ στηρίζει την αντίπαλη κυβέρνηση της ανατολικής Λιβύης που σχηματίστηκε τον περσινό Μάρτιο. Οι υποστηρικτές της έχουν αποκλείσει από τα μέσα Απριλίου σημαντικές πετρελαϊκές εγκαταστάσεις ως μέσο άσκησης πίεσης για την απομάκρυνση της κυβέρνησης της Τρίπολης.

Υπονομευμένη από τις συγκρούσεις ανατολής και δύσης, η Λιβύη, η χώρα με τα μεγαλύτερα κοιτάσματα υδρογονανθράκων στην Αφρική, παραμένει πιασμένη στο δόκανο μίας συνεχιζόμενης θεσμικής κρίσης.

Οι προεδρικές και βουλευτικές εκλογές που υποτίθεται ότι θα διοργανώνονταν τον Δεκέμβριο του 2021 δεν διεξήχθησαν.

Συνομιλίες υπό την αιγίδα του ΟΗΕ απέτυχαν την περασμένη εβδομάδα να επιλύσουν τις διαφορές που χωρίζουν τις δύο πλευρές.

Ο επικεφαλής της Κυβέρνησης Εθνικής Ενότητας της Λιβύης, Αμπντουλχαμίντ Ντμπάιμπα, δήλωσε τη Δευτέρα πως θα παραδώσει την εξουσία μόνο σε εκλεγμένη κυβέρνηση, ουσιαστικά αποκλείοντας κάθε ενδεχόμενο να παραιτηθεί και να αφήσει να αναλάβει η μεταβατική κυβέρνηση που όρισε το κοινοβούλιο, υπό τον Φάτι Μπατσάγα.

«Θέλουμε το δικό μας στάδιο να είναι η τελική μεταβατική φάση και θα δεσμευτούμε σε αυτό, εάν διεξαχθούν εκλογές, τότε θα παραδώσουμε την εξουσία», είπε ο Ντμπάιμπα κατά τη διάρκεια συνεδρίασης του υπουργικού συμβουλίου στην Τρίπολη.

«Ο κόσμος πρέπει να ψηφίσει, να επιλέξει όποιον θέλει και να τον αναδείξει στο κοινοβούλιο ή στην προεδρία», πρόσθεσε ο πρωθυπουργός.

Πέραν των συνεχών διακοπών στην ηλεκτροδότηση, οι διαδηλωτές διαμαρτύρονται για τον πληθωρισμό και τις ατελείωτες ουρές αναμονής μπροστά στα πρατήρια βενζίνης, την ώρα που η χώρα τους διαθέτει τα μεγαλύτερα αποθέματα πετρελαίου στην Αφρική και κάποτε, όπως σημειώνει το BBC, είχε ένα από τα υψηλότερα βιοτικά επίπεδα σε όλη την ήπειρο με δωρεάν περίθαλψη και δωρεάν παιδεία για όλους.

Εχει κάποιος τον έλεγχο;

Οι δύο «στρατοί» της Λιβύης  είναι οι μόνοι που έχουν κάποιο έλεγχο σε ορισμένα τμήματα της χώρας και συγκεκριμένα στα δύο πολιτικά κέντρα στα ανατολικά και στα δυτικά, όπου εδρεύουν διπλοί,  παράλληλοι θεσμοί.

Η πρώτη κυβέρνηση βρίσκεται στην Τρίπολη και είναι διεθνώς αναγνωρισμένη, ως η Κυβέρνηση της Εθνικής Συμφωνίας (GNA).

Πρωθυπουργός της είναι ο Φαγιέζ αλ-Σαράζ, μηχανικός στο επάγγελμα. Εφτασε στην Τρίπολη τον Μάρτιο του 2016 για να ηγηθεί της κυβέρνησης ενότητας, μετά τη συμφωνία για ανακωχή υπό τον ΟΗΕ. Στην πραγματικότητα, σημειώνει το ΒΒC, δεν έχει εξουσία, ούτε η κυβέρνησή του «μετράει» εκτός Τρίπολης.

Η δεύτερη κυβέρνηση βρίσκεται στο Τομπρούκ, εκεί όπου έγιναν τα επεισόδια της Παρασκευής, και περιλαμβάνει το κοινοβούλιο που εξελέγη το 2014, αλλά με εκλογές που αμφισβητήθηκαν.

Οταν εκείνοι που είχαν την εξουσία στην Τρίπολη, αρνήθηκαν να την παραδώσουν το ’14, οι νεοεκλεγέντες βουλευτές μετακόμισαν στο λιμάνι του Τομπρούκ, σε απόσταση 1.000 χλμ. μαζί με την παλιά κυβέρνηση.

Το 2015, κάποιοι από αυτούς τους βουλευτές υποστήριξαν τη συμφωνία υπό την αιγίδα του ΟΗΕ για κυβέρνηση ενότητας, αλλά το κοινοβούλιο συνεχίζει να αρνείται να την αναγνωρίσει και μπλοκάρει κάθε προσπάθεια οργάνωσης νέων εκλογών διότι, όπως γράφει το BBC, απαιτεί να έχει βασικό ρόλο σε οποιαδήποτε νέα κυβέρνηση ο Χαλίφα Χαφτάρ, ο πολέμαρχος που ηγείται του αποκαλούμενου Λιβυκού Εθνικού Στρατού.

Κάποιοι αναφέρουν ότι ο Χαφτάρ θέλει να γίνει ο «Σίσι της Λιβύης», καθώς ο πρόεδρος της Αιγύπτου είναι ο μεγαλύτερος υποστηρικτής του.

Οι αναλυτές επισημαίνουν ότι η Λιβύη είναι ένα παζάρι όπλων, καθώς έχει τεράστιο οπλοστάσιο από την εποχή του Καντάφι και από προμήθειες από τους συμμάχους της η κάθε παράταξη.

Δεν ήταν κάποτε όλοι σύμμαχοι;

Το μόνο που τους ένωνε, στην ουσία, σύμφωνα με το BBC, ήταν το μίσος τους για τον Καντάφι. Δεν υπήρχε μία κεντρική ομάδα επικεφαλής στην επανάσταση εναντίον του. Σε κάθε πόλη, οι διαφορετικοί πολέμαρχοι έκαναν το δικό τους κουμάντο.

Είναι και ιδεολογικά διχασμένοι, κάποιοι είναι εξτρεμιστές ισλαμιστές ή μετριοπαθείς, άλλοι βασιλικοί κι άλλοι φιλελεύθεροι. Τους χωρίζουν επίσης φυλετικές, εθνοτικές και γεωγραφικές διαφορές, οπότε το μείγμα είναι εκρηκτικό.

Και αφού πέρασαν 40 χρόνια υπό τον δικτάτορα Καντάφι, δεν γνωρίζουν πολλά από δημοκρατία, συνεχίζει η ανάλυση του BBC.

Ο Μπαράκ Ομπάμα είχε δηλώσει, το 2016, ότι το χειρότερο λάθος της προεδρίας του ήταν η αποτυχία του να προετοιμάσει τη Λιβύη για την επόμενη ημέρα της ανατροπής του Καντάφι, ενώ είχε κατηγορήσει και τον Ντέιβιντ Κάμερον, ότι δεν έκανε αρκετά ως βρετανός πρωθυπουργός για να στηρίξει τη χώρα.

Ποιος είναι ο Χαφτάρ;

Το 1969 βοήθησε τον Καντάφι να ανέβει στην εξουσία, αλλά τη δεκαετία του ’80 διαχώρισε τη θέση του και αυτοεξορίστηκε.

Επέστρεψε για να πολεμήσει τον πρώην αρχηγό του και να γίνει ο βασικός αντίπαλος των ισλαμιστών στην ανατολική Λιβύη.

Επί τρία χρόνια πολέμησε πιστούς της Αλ Κάιντα στη Βεγγάζη, αλλά οι επικριτές του τον κατηγόρησαν ότι αποκαλούσε «τρομοκράτη» οποιονδήποτε του αντιστεκόταν.

Είναι ο ισχυρότερος πολέμαρχος στη Λιβύη και οι δικές του δυνάμεις ελέγχουν το μεγαλύτερο τμήμα της χώρας, ανάμεσά τους τη Βεγγάζη και τη Σύρτη, όπου γεννήθηκε ο Καντάφι και κάποτε δρούσε ο ISIS. Ελέγχει επίσης τις περισσότερες πετρελαιοπηγές της χώρας.

Σύμφωνα με παρατηρητές θέλει να γίνει ο πρόεδρος της Λιβύης, όμως η συμφωνία του ΟΗΕ απαγορεύει σε στρατιωτικό να αναλάβει πολιτικό πόστο.

Ποιοι τον υποστηρίζουν;

Η Αίγυπτος και τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και πιθανώς η Σαουδική Αραβία, είναι στο πλευρό του.

Επίσης, έχει ταξιδέψει πολλές φορές στη Ρωσία, έχει γίνει δεκτός σε ρωσικό αεροπλανοφόρο στη Λιβύη και η Ρωσία έχει θέσει βέτο σε ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ που καταδίκαζε την πολιορκία της Τρίπολης από τα στρατεύματά του.

Η Τουρκία έχει κατηγορήσει τη Ρωσία ότι έχει στείλει 200 μισθοφόρους να τον στηρίξουν.

Την ίδια στιγμή, η κυβέρνηση της Τρίπολης θεωρείται ότι έχει προσλάβει σύρους πολεμιστές, ελεγχόμενους από την Αγκυρα.

Η Τουρκία έχει αναπτύξει στρατεύματα για να στηρίξει την κυβέρνηση της Τρίπολης, αλλά ο Ερντογάν και ο Πούτιν έχουν συνεργαστεί για να συμφωνηθεί ανακωχή, σε διαπραγματεύσεις στη Μόσχα, τον Ιανουάριο, οι οποίες απέτυχαν, όταν ο Χαφτάρ αποχώρησε.

Σύμφωνα με παρατηρητές, η κίνηση αυτή υποδήλωσε ότι ο Χαφτάρ δεν βασίζεται ιδιαίτερα στη Ρωσία, καθώς τον στηρίζουν η Αίγυπτος και τα ΗΑΕ.

Απέτυχε επίσης και η προσπάθεια της Γερμανίας για συμφωνία στο Βερολίνο, τον Ιανουάριο και το μόνο που κατάφεραν οι ξένοι ηγέτες ήταν ένα εμπάργκο όπλων στη Λιβύη.

Οι περισσότερες δυτικές κυβερνήσεις στηρίζουν την κυβέρνηση ενότητας, αλλά δεν είναι ξεκάθαρη η θέση της Γαλλίας, η οποία διατηρεί καλές σχέσεις με τον Χαφτάρ. Ο Εμανουέλ Μακρόν τον έχει καλέσει στην Ευρώπη για συνομιλίες, ενώ η Γαλλία εξαπέλυσε αεροπορική επίθεση, τον Φεβρουάριο του 2019, για να στηρίξει τις δυνάμεις του.

Πόσο δημοφιλής είναι ο Χαφτάρ;

Δύσκολο να πει κανείς με σιγουριά, σημειώνει το BBC, αλλά τελευταία ακούγονται διάφορες φωνές υπέρ του στη δυτική Λιβύη.

Η ανασφάλεια, η αδύναμη κυβέρνηση και η διαφθορά στους πολέμαρχους που ελέγχουν την πρωτεύουσα, «αναγκάζει» κάποιους να επιθυμούν έναν ισχυρό ηγέτη για να βάλει μία τάξη στο έθνος.

Αλλοι όμως, δεν ξεχνούν τους δεσμούς του με τον Καντάφι και με τις αμερικανικές μυστικές υπηρεσίες.

Τι ρόλο παίζει ο ISIS;

Η αναταραχή που ακολούθησε τον θάνατο του Καντάφι επέτρεψε στο Ισλαμικό Κράτος να βρει πάτημα στη χώρα και να καταλάβει τη Σύρτη.

Αλλά ομάδες ενόπλων από τη Μισράτα και την κεντρική Λιβύη, συνήθως πιστές στην κυβέρνηση ενότητας, τους εκδίωξαν τον Αύγουστο του 2016 με τη βοήθεια της Δύσης.

Τον Ιανουάριο του 2019, η πόλη έπεσε στις δυνάμεις του Χαφτάρ.

Ο ISIS εξακολουθεί να έχει μία μικρή παρουσία σε ορισμένα μέρη χωρίς όμως μεγάλη δύναμη. Κάποιοι από τους εξτρεμιστές έχουν μετακομίσει σε άλλες χώρες, για να σπείρουν εκεί τον τρόμο, όπως στην Μπουργκίνα Φάσο, το Μάλι και το Νίγηρα.

Πώς είναι η ζωή στη Λιβύη;

Οι κάτοικοι δεν αισθάνονται πουθενά ασφαλείς. Οι γυναίκες ειδικά κινδυνεύουν όταν βγαίνουν από τα σπίτια τους και οι απαγωγές για λύτρα είναι καθημερινή απειλή.

Δύσκολα ταξιδεύει κανείς στην ενδοχώρα, καθώς οι ταυτότητες προδίδουν την καταγωγή του κατόχου. Διακόσιες χιλιάδες Λίβυοι έχουν μεταναστεύσει στο εσωτερικό της χώρας, ενώ 1,3 εκατ. άνθρωποι χρειάζονται ανθρωπιστική βοήθεια, σύμφωνα με τον ΟΗΕ.

Το κόστος ζωής είναι υψηλό, υπάρχουν ελλείψεις σε φάρμακα και συνεχείς διακοπές ρεύματος, που προκάλεσαν και τις πρόσφατες βίαιες διαμαρτυρίες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News