Η Μολδαβία έζησε μια εκλογική αναμέτρηση που δεν ήταν απλώς εσωτερική μάχη για την εξουσία, αλλά κρίσιμο τεστ γεωστρατηγικής κατεύθυνσης. Η μαζική συμμετοχή της διασποράς (≈15%) και η υψηλή προσέλευση στο εσωτερικό ενίσχυσαν το φιλοευρωπαϊκό μέτωπο, την ώρα που η Μόσχα επιστράτευσε όλο το «playbook» της — από χρηματοδοτήσεις και ψευδο-φιλοευρωπαϊκά σχήματα, μέχρι εκστρατείες παραπληροφόρησης και υβριδικές παρεμβάσεις.

«Την Κυριακή η Μολδαβία βαδίζει προς τις πιο κρίσιμες εκλογές της. Το αποτέλεσμά τους θα δείξει αν θα εδραιώσουμε τη δημοκρατία μας και θα ενταχθούμε στην Ευρωπαϊκή Ένωση ή αν η Ρωσία θα μας τραβήξει πίσω σε μια γκρίζα ζώνη, μετατρέποντάς μας σε περιφερειακό κίνδυνο. Το μέλλον της Μολδαβίας πρέπει να το αποφασίσουν οι Μολδαβοί, όχι η Μόσχα». Με αυτά τα λόγια, η Πρόεδρος Μάγια Σάντου κατέστησε σαφές ότι η αναμέτρηση δεν αφορούσε μόνο την εσωτερική πολιτική, αλλά την ίδια την ασφάλεια της περιοχής και τη θέση της χώρας στο ευρωπαϊκό σύστημα.

Ολοι στην Ελλάδα θυμούνται ότι στη Μολδοβλαχία, στο Ιάσιο, τον Φεβρουάριο του 1821, ο Αλέξανδρος Υψηλάντης ύψωσε τη σημαία της Ελληνικής Επανάστασης. Δύο αιώνες αργότερα, η ίδια περιοχή βρίσκεται ξανά στο επίκεντρο, αυτή τη φορά μέσα από τη Μολδαβία που καλούνταν στις εκλογές της 28ης Σεπτεμβρίου 2025 να επιλέξει ανάμεσα στην Ευρώπη και στη ρωσική επιρροή. Με έναν τρόπο, η Ελλάδα εμφανίζεται ξανά στο μολδαβικό σκηνικό: από την έκδοση του φυγόδικου ολιγάρχη Βλαντιμίρ Πλαχονιούτς από την Αθήνα, λίγες ημέρεςπριν τις κάλπες, έως την παρουσία της Ελληνίδας Μαρίας Τελαλιάν στην ηγεσία του ODIHR που επέβλεψε τη διαφάνεια της εκλογικής διαδικασίας.

Από το 2022, η Μολδαβία έχει καθεστώς υποψήφιας χώρας στην ΕΕ. Οι Βρυξέλλες επένδυσαν σε προγράμματα για το κράτος δικαίου, την ενεργειακή ανεξαρτησία και την ανθεκτικότητα απέναντι στις υβριδικές απειλές. Η ενταξιακή προοπτική λειτουργεί ως ενοποιητικός στόχος για την κοινωνία, παρά τις αδυναμίες στην οικονομία και τις αργές δικαστικές μεταρρυθμίσεις. Ταυτόχρονα όμως η χώρα συνεργάζεται με το ΝΑΤΟ, μέσω τουPartnership for Peace και σε προγράμματα ανθεκτικότητας. Η στρατηγική της είναι να ενισχύσει την άμυνα και την ανθεκτικότητα χωρίς να θέσει υπό αμφισβήτηση την ουδετερότητα, που παραμένει βαθιά ριζωμένη στην εθνική ταυτότητα.

Η εμπειρία του 2014, με την προσάρτηση της Κριμαίας, υπήρξε για το Κισινάου καθοριστική. Η Μολδαβία αισθάνθηκε απροστάτευτη, με την Υπερδνειστερία να θυμίζει καθημερινά πόσο ευάλωτη παραμένει απέναντι στη ρωσική απειλή. Η ρωσική εισβολή στην Ουκρανία το 2022 ήρθε να επιβεβαιώσει αυτούς τους φόβους: η Μολδαβία καταδίκασε την επιθετικότητα, ευθυγραμμίστηκε με τις κυρώσεις της ΕΕ, αλλά παρέμεινε εκτός στρατιωτικής αντιπαράθεσης, λόγω της συνταγματικά κατοχυρωμένης ουδετερότητας.

Η Ρουμανία, με την οποία η Μολδαβία μοιράζεται γλώσσα, ιστορία και οικογένειες, λειτούργησε όχι μόνο ως πολιτικός υποστηρικτής αλλά και ως εγγυητής της πορείας προς την ΕΕ. Η ισχυρή παρουσία του Βουκουρεστίου σε Βρυξέλλες και ευρωπαϊκούς θεσμούς μεταφράστηκε σε πρακτική στήριξη για τις μεταρρυθμίσεις στο Κισινάου. Παράλληλα, η διασπορά έπαιξε ρόλο-κλειδί, όπως και το 2020, όταν ανέδειξε την Maia Sandu στην προεδρία. Η συμμετοχή της ξεπέρασε κάθε προηγούμενο, με Μολδαβούς να σχηματίζουν ουρές σε ευρωπαϊκές πρωτεύουσες αλλά και στην Τουρκία και στη Ρωσία. Η ψήφος αυτή παραμένει σταθερά φιλοευρωπαϊκή και φαίνεται ότι αποτέλεσε τον καταλύτη για την ενίσχυση του PAS.

Η σταθερότητα στο Κισινάου επηρεάζει τις ενεργειακές διασυνδέσεις Ρουμανίας–Βουλγαρίας–Ελλάδας, που αποτελούν κεντρικό άξονα για την ασφάλεια εφοδιασμού. Παράλληλα, η Μαύρη Θάλασσα συνδέεται άμεσα με την ασφάλεια στο Αιγαίο και στην Ανατολική Μεσόγειο, ενώ η πρόοδος της Μολδαβίας στην ευρωπαϊκή διεύρυνση δημιουργεί θετικότερο πλαίσιο και για τα Δυτικά Βαλκάνια, που αποτελούν ελληνική προτεραιότητα. Η σταθερή πορεία της Μολδαβίας δεν είναι μακρινή υπόθεση για την Ελλάδα.

Η εκλογική διαδικασία εξελίχθηκε με πρωτοφανή ένταση, αλλά και με υψηλή συμμετοχή. Η προσέλευση ξεπέρασε το 55%, δείχνοντας ότι η κοινωνία αντιλαμβάνεται το διακύβευμα. Αντίθετα, σε περιοχές όπου παραδοσιακά κυριαρχούσαν οι φιλορωσικές δυνάμεις, η συμμετοχή αποδείχθηκε αισθητά χαμηλότερη, στοιχείο που ενίσχυσε τη δυναμική του φιλοευρωπαϊκού στρατοπέδου. Την ημέρα των εκλογών χρησιμοποιήθηκε όλο το γνώριμο εγχειρίδιο υβριδικού πολέμου της Μόσχας. Καραβάνια αυτοκινήτων και λεωφορείων πέρασαν τα σύνορα από την Υπερδνειστερία, τροφοδοτώντας σενάρια «carousel voting».

Παράλληλα, εκλογικά τμήματα σε όλη την Ευρώπη δέχθηκαν απειλές για βόμβες, με στόχο να εκφοβιστούν οι Μολδαβοί της διασποράς. Ωστόσο, μεγάλες ουρές σχηματίστηκαν σε πόλεις όπως η Κωνσταντινούπολη και η Μόσχα, δείχνοντας την αποφασιστικότητα των εκλογέων να συμμετάσχουν. Σε έκτακτο διάγγελμα την ημέρα της κάλπης, η Sandu κατήγγειλε προσπάθειες αγοράς ψήφων και απειλές εκφοβισμού, καλώντας τους πολίτες να αποδείξουν ότι «είναι δυνατότεροι από τα βρόμικα χρήματά τους».

Το φιλορωσικό στρατόπεδο μπήκε στην κάλπη ήδη αποδυναμωμένο. Το κόμμα «Heart of Moldova» αποκλείστηκε με δικαστική απόφαση λόγω παράνομης χρηματοδότησης και νομιμοποίησης εσόδων. Παράλληλα, η ρητορική του Igor Dodon μετά το κλείσιμο των καλπών —κάλεσμα για κινητοποιήσεις και προειδοποίηση προς τις δυνάμεις ασφαλείας να μην «προκαλέσουν τον πληθυσμό σε βία»— θύμιζε περισσότερο απόπειρα μετατροπής της ήττας σε διαμαρτυρία δρόμου παρά θριαμβευτική ανακοίνωση. Την ίδια εβδομάδα, η έκδοση του Πλαχονιούτς από την Αθήνα ήρθε να υπενθυμίσει στους Μολδαβούς το βάρος του σκανδάλου της «κλοπής του δισεκατομμυρίου» το 2014 και να ενισχύσει τη φιλοευρωπαϊκή αφήγηση περί κράτους δικαίου και απο-ολιγαρχοποίησης.

Εκτιμάται ωστόσο, ότι παρά τη φιλοευρωπαϊκή νίκη, η Μόσχα δεν θα εγκαταλείψει εύκολα το παιχνίδι. Οι φόβοι για οργανωμένη αναταραχή, καθοδηγούμενες διαδηλώσεις ή προβοκάτσιες παραμένουν. Από την Υπερδνειστερία μέχρι τα δίκτυα παραπληροφόρησης στο Telegram, τα εργαλεία για αμφισβήτηση της νομιμοποίησης της κάλπης βρίσκονται ήδη σε κίνηση. Το κρίσιμο ερώτημα είναι αν οι θεσμοί της χώρας θα σταθούν αρκετά ισχυροί για να αποτρέψουν την αποσταθεροποίηση.

Πέρα από τη γεωπολιτική σκακιέρα, η Μολδαβία επιμένει να προβάλλει την ήπια ισχύ της: τα κρασιά της, από τα τεράστια κελάρια του Mileștii Mici μέχρι τα boutique οινοποιεία της κοιλάδας του Prut, και τη νέα γενιά γυναικών που πρωταγωνιστεί τόσο στην πολιτική σκηνή όσο και στη διασπορά. Είναι αυτά τα στοιχεία που θυμίζουν ότι πίσω από τις γεωστρατηγικές αναλύσεις υπάρχει μια κοινωνία που αγωνίζεται να σταθεί με αξιοπρέπεια και να βρει τη θέση της στην ευρωπαϊκή οικογένεια.

---

Η Δανάη Κουμανάκου είναι πρέσβης ε.τ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News