Ηταν 28 Οκτωβρίου. Στην εκκλησία, στη Ζάκυνθο, ένας εκπαιδευτικός, ο δάσκαλος Ηλίας Φλάμπουρας, διευθυντής του 1ου Δημοτικού Σχολείου, εκφωνούσε τον πανηγυρικό της ημέρας. Ώσπου τον διέκοψε, βγαίνοντας από το ιερό, ο μητροπολίτης Δωδώνης (πρώην Ζακύνθου), Χρυσόστομος. «Με τα πουκάμισα έξω ήρθες στην εκκλησία; Απαράδεκτος, αίσχος», είπε ο δεσπότης στον δάσκαλο. Η σκηνή καταγράφηκε και δημοσιεύτηκε, με αποτέλεσμα να γίνει θέμα της επικαιρότητας.

Ο δάσκαλος και διευθυντής του σχολείου, που όντως μιλούσε στην εθνική εορτή με το πουκάμισο έξω απ’ τα παντελόνια, και προφανώς χωρίς σακάκι και χωρίς γραβάτα, προφανώς δεν δέχτηκε την κριτική που του ασκήθηκε από τον ιερωμένο. Από τα ρεπορτάζ μαθαίνουμε ότι συνέχισε την ομιλία και, στο τέλος, πρόσθεσε ότι η ομιλία του αυτή ήταν «μια απάντηση σε όσους του επιτέθηκαν». 

Ως είθισται, με τον δάσκαλο συντάχθηκε η λεγόμενη εκπαιδευτική κοινότητα. Όπου εκπαιδευτική κοινότητα είναι τα συνδικάτα, δηλαδή ο Σύλλογος Εκπαιδευτικών Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης Ζακύνθου. Ο Σύλλογος καταδίκασε τη στάση του μητροπολίτη, μιλώντας για «απαράδεκτη προσβολή της προσωπικότητας και της αξιοπρέπειας ενός εκπαιδευτικού που υπηρετεί με ήθος και συνέπεια». Στην ανακοίνωσή του, ο Σύλλογος απαιτεί σεβασμό στο έργο των δασκάλων και σημειώνει ότι «οι εκπαιδευτικοί διδάσκουν με το παράδειγμα και όχι με το ένδυμα». 

Ο Τύπος, σχεδόν στο σύνολό του, επικροτεί τον δάσκαλο και τον συνδικαλιστικό λόγο των συνδικαλιστών εκπροσώπων του, επικρίνοντας τον μητροπολίτη. Από μια άποψη, είναι η αναμενόμενη στάση, την υπαγορεύει η κυριαρχία του προοδευτισμού, που μεταξύ άλλων έχει επιβάλει και το στερεότυπο ότι οι παπάδες δεν έχουν δίκιο όταν κάνουν κριτική σε πολίτες. «Αντί να κοιτάζουν τις μακριές, ακούρευτες –συχνά άπλυτες– γενειάδες τους, τον κότσο στο μαλλί και τα ποδήρη λαμέ φουστάνια τους, με τα οποία περιφέρονται εντός ναού σαν θεούσες Κοντσίτες Βουρστ, κάποιοι επηρμένοι χριστιανοταλιμπάν έχουν την αναίδεια να υποδεικνύουν τώρα και το dress code του ποιμνίου τους, προσβάλλοντας δημοσίως τα μέλη του», ήταν ένα δημοφιλές σχόλιο στα κοινωνικά δίκτυα, υπαγορευμένο από την ιδεολογία του προοδευτισμού, τις ευκολίες της αλλά και τη βαναυσότητά της.

Δεν ξέρω ούτε το δάσκαλο ούτε τις απόψεις του ούτε τι είπε στη συγκεκριμένη ομιλία του. Τον δεσπότη τον θυμάμαι από τα χρόνια της θητείας του στη Μητρόπολη Ζακύνθου, θυμάμαι κυρίως τη συνέντευξή του στο περιοδικό «Penthouse» που σόκαρε, τη σύγκρουσή του με τον συντηρητικό μητροπολίτη Φλώρινας Αυγουστίνο Καντιώτη για τις προγαμιαίες σχέσεις και την κόντρα στον αρχιεπίσκοπο Χριστόδουλο παρουσία του. Είναι ο δεσπότης που, όπως είχε υποσχεθεί, αποσύρθηκε από τον μητροπολιτικό θώκο του όταν συμπλήρωσε τα 75 χρόνια του – κάτι σπάνιο στην ιεραρχία, αφού οι περισσότεροι μητροπολίτες είναι ισόβιοι. Βεβαίως, έχει διαπράξει και δημόσια φάουλ, έχοντας μιλήσει υπέρ της θανατικής ποινής και έχοντας κάνει απαράδεκτες δηλώσεις για ένα βιασμό, για τις οποίες πάντως ζήτησε συγγνώμη. Από όλα αυτά, κρατώ την παρεμβατική διάθεσή του, επειδή αυτή έχει σημασία τη δεδομένη στιγμή.

Θέλω να πω, με αυτά, ότι ο δεσπότης έχει δημόσιο λόγο και τον εκφράζει δυνατά – λόγο που κρίνεται. Ο δάσκαλος, από την άλλη, είναι εμφανώς σεμνός και διακριτικός, και είναι αξιέπαινη η στάση του μετά το επεισόδιο, που το αντιμετώπισε μάλλον με σκεπτικισμό παρά με έπαρση.  

Ωστόσο, πρέπει να πω ότι ο δεσπότης έχει δίκιο στην επίκρισή του –αν και θα μπορούσε να μην παρέμβει δημοσίως αλλά να τα πει κατ’ ιδίαν στον εκπαιδευτικό, όταν τελείωνε η ομιλία του. 

Και έχει δίκιο για έναν βασικό λόγο. Επειδή, όσο κι αν η ενδυμασία επαφίεται στην προσωπική ελευθερία οποιουδήποτε, ένας εκπαιδευτικός οφείλει μια στοιχειώδη ευπρέπεια, που θα τον κάνει να διαφέρει από τους μαθητές του. Και η στοιχειώδης αυτή ευπρέπεια καθρεφτίζεται και στην ενδυμασία του.

Έζησα μια εποχή που οι δάσκαλοι ντύνονταν με κοστούμι και γραβάτα, ιδίως στις γιορτές. Η επίσημη ενδυμασία ήταν, ανέκαθεν, η επιβεβαίωση της αυθεντίας τους. Η ευπρέπεια δεν είναι ένα κενό γράμμα, μια λέξη χωρίς σημασία. Ο εκπαιδευτικός καθημερινά οφείλει όχι μόνο να μεταλαμπαδεύει γνώσεις στους μαθητές του, αλλά μεταξύ άλλων και να πολεμάει την κουλτούρα της αγένειας. Δυστυχώς για τον εκπαιδευτικό συνδικαλισμό, οι εκπαιδευτικοί διδάσκουν και με το ένδυμα. Διδάσκουν τη διάκριση και το σεβασμό. Η κοινωνία δεν είναι μια ισοπεδωτική αρένα, έρμαιο της ισχύος όσων τη διαθέτουν, αλλά μεταξύ άλλων και ένα σύνολο συμπεριφορών που καθορίζονται από ιεραρχίες, παραδόσεις και συνήθειες αιώνων. Κάποιες από αυτές τις ιεραρχίες είναι προφανείς στην εκπαιδευτική διαδικασία. Οι εκπαιδευτικοί έχουν ρόλο προτύπου – και τα πρότυπα δεν μπορούν να κυκλοφορούν σαν λέτσοι, ιδίως στις γιορτές και στις δημόσιες τελετές, όπου οι ιεραρχίες εκτίθενται όχι μόνο στο σχολικό περιβάλλον αλλά και ευρύτερα στην κοινωνία. 

Είναι λάθος δηλαδή, και αγένεια, να βγάζεις λόγο σε μια εθνική γιορτή με το πουκάμισο έξω.

ΥΓ. Όλα αυτά έχουν ιδιαίτερη σημασία σήμερα, έπειτα από το πέρασμα από το πολιτικό προσκήνιο του Αλέξη Τσίπρα, ο οποίος λάνσαρε τον ιδεότυπο του πολιτικού χωρίς γραβάτα. Όσοι νόμιζαν ότι απλώς ήταν τύπος αντισυμβατικότητας, ένα σήμα κατατεθέν προοδευτισμού, γρήγορα κατανόησαν ότι η αγραβατωσύνη ήταν κάτι πολύ περισσότερο: ήταν η φόρμα που καθρέφτισε την κατάλυση της τάξης του λόγου της πολιτικής, από εκπροσώπους που πίστεψαν ότι δεν υπήρχαν κανόνες – ώσπου κάποια στιγμή η χώρα κινδύνεψε να καταστραφεί. Είναι καιρός να ανακαλύψουμε εκ νέου την ανάγκη της τάξης του λόγου και όσων απορρέουν από το σεβασμό σ’ αυτή.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News