H περιοχή της σινο-ρωσικής μεθορίου, η οποία σήμερα ταυτίζεται με τις δύο όχθες του ποταμού Αμούρ, υπήρξε τόπος συγκρούσεων από τον 17ο αιώνα. Μέχρι πρότινος, στο Ιστορικό Μουσείο της κινεζικής πόλης Χάιχε, ο ρώσος επισκέπτης ήταν σχεδόν ανεπιθύμητος. Και καταλαβαίνεις αμέσως γιατί: τα εκθέματά του αφορούν τις κατακτήσεις των εισβολέων Ρώσων, που πήραν εδάφη κινεζικά χύνοντας πολύ αίμα. Μια τεράστια εγκατάσταση, μάλιστα, σκηνοθετεί τη μεγάλη σφαγή του 1900, όταν οι τσαρικοί Κοζάκοι σκότωσαν 5.000 Κινέζους και έβαψαν το ποτάμι κόκκινο «για πολλές ημέρες», όπως λένε οι ξεναγοί.

Ο Αμούρ είναι φυσικό σύνορο. Ωστόσο, σαν μεγάλο ποτάμι που είναι, διαθέτει και παραποτάμους. Ενας από αυτούς, ο Ουζούρι, έγινε θέατρο αψιμαχιών και τη σοβιετική εποχή, το 1969, όταν η Κίνα παραληρούσε από διεθνιστικό οίστρο μεν, λόγω της μαοϊκής Πολιτιστικής Επανάστασης, όμως δεν άφηνε ξέφραγο αμπέλι και κανένα από τα παραμεθόρια εδάφη της.

Τότε, ο γενικευμένος πόλεμος μεταξύ των δύο κομμουνιστικών κόσμων απεφεύχθη, διατηρήθηκε όμως η έχθρα στο ιδεολογικό επίπεδο: ρεβιζιονιστές Ρώσοι από τη μία πλευρά, επαναστάτες Κινέζοι από την άλλη… Πρώτος από όλους, εκείνον τον διχασμό τον πλήρωσε ο διεθνής κομμουνισμός. Οι μεθοριακές αντιπαλότητες εξομαλύνθηκαν κάπως τη δεκαετία του ’90, όταν οι σινο-ρωσικές σχέσεις βελτιώθηκαν.

Στην εποχή μας οι Κινέζοι φαίνεται ότι είναι διατεθειμένοι να ξεχάσουν τις παλιές έριδες και να συμπορευτούν με τους Ρώσους στον 21ο αιώνα. «Είναι πραγματιστές» σχολιάζει το ρεπορτάζ που δημοσιεύθηκε στη Repubblica, αφού οι Κινέζοι όχι μόνο δεν θεωρούν παρία τη Ρωσία στη διεθνή σκηνή, όπως εκτιμούν οι Δυτικοί, αλλά αντιθέτως, πιστεύουν ότι έχουν έναν ισχυρό γείτονα που μπορεί να τους εξυπηρετήσει. Ετσι, καταχωνιάζουν προς το παρόν τις παλιές διαμάχες και κοιτούν να επωφεληθούν. Στο Ουκρανικό, συνεπώς, δεν μπορούν καν να προφέρουν τη λέξη εισβολή.

«Είναι τρομερό αυτό που έκαναν εδώ οι λεγόμενοι ρώσοι φίλοι και αδέρφια μας» λέει στους Ιταλούς η κυρία Ζενγκ, 50 ετών, επισκέπτρια του Μουσείου. «Ομως αυτό είναι Ιστορία. Σήμερα είμαστε πολύ καλοί γείτονες. Θαυμάζω τον Πούτιν, έχει τη σοφία και το θάρρος να αντιμετωπίσει τις ΗΠΑ και την Ευρώπη. Είναι πραγματικός άνδρας. Νομίζω ότι η Κίνα και η Ρωσία βρίσκονται στην ίδια βάρκα, είναι ‘‘δύο ακρίδες δεμένες στο ίδιο σκοινί’’, όπως λέει μια παλιά κινεζική παροιμία. Αν η Ρωσία καταρρεύσει, η Δύση θα σπεύσει να μας αντιμετωπίσει».

Οι Κινέζοι επαναλαμβάνουν, συνεπώς, την εκδοχή των κρατικών μέσων τους, τα οποία εδώ και μήνες τους σφυροκοπούν με το κλασικό σύνθημα, ότι η Ρωσία αναγκάστηκε να επιτεθεί, ώστε να αμυνθεί. «Για όλα φταίνε οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ. Πρέπει να μείνουμε με τη Μόσχα» λέει και ο κύριος Τζι, ο οποίος πήγε στο Χάιχε επαγγελματικό ταξίδι. «Οι ΗΠΑ και η Δύση είναι που δεν επιτρέπουν στη Ρωσία να λάβει ειρηνικά μέτρα». Ακόμα και ο ταξιτζής μας συνηγορεί: «Η Ουκρανία αξίζει ό,τι παθαίνει».

Το Χάιχε έγινε, λοιπόν, το σύμβολο της ανανεωμένης σινο-ρωσικής φιλίας κατά της «παρακμιακής» Δύσης. Η πρώτη γέφυρα αυτοκινητόδρομου που συνδέει τις δύο χώρες κατασκευάστηκε εδώ στην πόλη το περασμένο καλοκαίρι, για να διευκολύνει το διμερές εμπόριο. Το εμπόριο με τη Ρωσία έχει αυξηθεί από την αρχή του πολέμου. Και ο αγωγός μεταφοράς ρωσικού αερίου, μήκους 8.000 χλμ., περνάει επίσης από τη συγκεκριμένη περιοχή. «Το Πεκίνο το αγοράζει σε τιμή ευκαιρίας».

Η κατακλείδα του ρεπορτάζ της Repubblica αφιερώνεται στις επισκέψεις των Ρώσων που έδιναν ζωή στην τοπική αγορά του Χάιχε. Ερχονταν από την απέναντι πόλη, στην άλλη πλευρά του Αμούρ, που ονομάζεται Μπαλγκοβετσένσκ. Το φέρι θα έκανε δέκα λεπτά της ώρας να τους μεταφέρει στην Κίνα, αν δεν ήταν απρόσιτες οι αποβάθρες εκατέρωθεν.

Η Κίνα άνοιξε ξανά τα σύνορά της στις 8 Ιανουαρίου, οι Ρώσοι λένε ότι θα ανοίξουν τα δικά τους στις 15 Μαρτίου. Μέχρι τότε οι ντόπιοι μαγαζάτορες αγωνιούν, αφού οι Ρώσοι κινούσαν κατ’ αποκλειστικότητα την αγορά. Κάνοντας υπομονή, δηλώνουν: «Δεν θέλω να μάθω για αυτόν τον πόλεμο. Μου αρκεί να τελειώσει. Τους Ρώσους τους χρειαζόμαστε, και εκείνοι μας χρειάζονται».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News