Στο χρονικό διάστημα μεταξύ της πρώτης επαφής για την παρακάτω συνέντευξη και της στιγμής που δόθηκε, λιγότερες από 24 ώρες, 103 άνθρωποι πέθαναν στη Γάζα: 47 προσπαθώντας να φτάσουν σε σημεία διανομής επισιτιστικής βοήθειας, επτά από την πείνα και οι υπόλοιποι σε διάφορες στρατιωτικές επιχειρήσεις των Ισραηλινών. Τόσο η Φραντσέσκα Καφέρι, βραβευμένη ξένη ανταποκρίτρια της La Repubblica με θητεία δεκαετιών στη Μέση Ανατολή, όσο και ο κορυφαίος ισραηλινός συγγραφέας Νταβίντ Γκρόσμαν, διάβασαν για αυτούς τους τελευταίους θανάτους στην Haaretz και αποτέλεσαν την αφετηρία της συζήτησής τους.

Κάνοντας λόγο για «αίσθηση του αναπόφευκτου», ο Γκρόσμαν εξήγησε καταρχάς: «Νιώθω μια εσωτερική ανάγκη να κάνω το σωστό, και αυτή είναι η κατάλληλη στιγμή για να το κάνω. Μερικές φορές τα πράγματα γίνονται κατανοητά μόνο μιλώντας για αυτά». Τι σκέφτεται, λοιπόν, όταν διαβάζει, σχεδόν καθημερινά, για θανάτους στη Γάζα που προστίθενται στις δεκάδες χιλιάδες που έχουν καταγραφεί από τον Οκτώβριο του 2023;

«Νιώθω άσχημα, παρότι γνωρίζω πως αυτοί οι αριθμοί ελέγχονται από τη Χαμάς και ότι δεν μπορεί να είναι μόνο το Ισραήλ υπεύθυνο για όλες τις φρικαλεότητες που βλέπουμε. Εν τούτοις, λαμβάνοντας υπόψη την Ιστορία μας, την υποτιθέμενη ευαισθησία μας στα βάσανα της ανθρωπότητας, την ηθική ευθύνη που πάντα ισχυριζόμασταν ότι έχουμε απέναντι σε κάθε άνθρωπο και όχι μόνο απέναντι στους εβραίους, το να διαβάζουμε σε μια εφημερίδα ή το να ακούμε σε συζητήσεις με φίλους στην Ευρώπη τη σύνδεση των λέξεων “Ισραήλ” και “λιμός”… όλα αυτά είναι ολέθρια», αναγνωρίζει ο ισραηλινός λογοτέχνης.

«Και με συγχύζουν, όχι από ηθικής απόψεως, αλλά από προσωπικής. Διερωτώμαι πώς φτάσαμε σε αυτό το σημείο, να κατηγορούμαστε για γενοκτονία; Και μόνο το να προφέρουμε τη λέξη “γενοκτονία” αναφερόμενοι στο Ισραήλ, στον εβραϊκό λαό, αυτό και μόνο, το γεγονός ότι υπάρχει αυτή η σύνδεση, θα έπρεπε να αρκούσε για να καταλάβουμε ότι κάτι πολύ κακό μάς συμβαίνει. Ενας δικαστής του ανωτάτου δικαστηρίου του Ισραήλ είπε κάποτε ότι η εξουσία διαφθείρει, και η απόλυτη εξουσία διαφθείρει απόλυτα. Και να που μας συνέβη: η κατοχή μάς διέφθειρε. Είμαι απόλυτα πεπεισμένος ότι η κατάρα του Ισραήλ άρχισε με την κατοχή των παλαιστινιακών εδαφών το 1967. Ισως οι άνθρωποι έχουν κουραστεί να το ακούν, αλλά αυτή είναι η αλήθεια. Γίναμε πολύ ισχυροί στρατιωτικά και υποκύψαμε στον πειρασμό της απόλυτης ισχύος μας και στην ιδέα ότι μπορούσαμε να κάνουμε τα πάντα», εξήγησε.

Πρόσφατα, σε άρθρο γνώμης στη Haaretz, η ισραηλινή νομικός Ορίτ Καμίρ χαρακτήρισε αυτό που συμβαίνει στη Γάζα «προδοσία των θυμάτων του Ολοκαυτώματος». Και στους New York Times ο ισραηλινός ιστορικός Ομέρ Μπάρτοφ έγραψε: «Είμαι μελετητής των γενοκτονιών. Οταν βλέπω μία την αναγνωρίζω, και αυτό που συμβαίνει στη Γάζα είναι γενοκτονία». Συμφωνεί ο Νταβίντ Γκρόσμαν με αυτές τις απόψεις; «Επί χρόνια αρνιόμουν να χρησιμοποιήσω τη λέξη “γενοκτονία”. Αλλά τώρα δεν μπορώ παρά να το κάνω, ύστερα από όσα έχω διαβάσει στις εφημερίδες, μετά τις εικόνες που έχω δει και αφού έχω μιλήσει με ανθρώπους που ήταν εκεί.

»Αλλά, βλέπετε, αυτή η λέξη χρησιμοποιείται κυρίως ως ορισμός ή για νομικούς σκοπούς. Αντιθέτως, εγώ θέλω να μιλήσω ως άνθρωπος που γεννήθηκε σε αυτή τη σύγκρουση και του οποίου ολόκληρη η ζωή καταστράφηκε από την κατοχή και τον πόλεμο. Θέλω να μιλήσω ως κάποιος που έκανε ό,τι μπορούσε για να μη φτάσει στο σημείο να αποκαλέσει το Ισραήλ γενοκτονικό κράτος. Και τώρα, με απέραντο πόνο και ραγισμένη καρδιά, πρέπει να επαληθεύσω ότι συμβαίνει μπροστά στα μάτια μου. Η “γενοκτονία” είναι μια λέξη-χιονοστιβάδα. Μόλις την προφέρεις, απλώς μεγαλώνει σαν χιονοστιβάδα και φέρνει ακόμη περισσότερη καταστροφή και περισσότερα βάσανα».

Οσο για τη συνέχεια, «πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να απελευθερωθούμε από αυτή τη σύνδεση. Καταρχάς δεν πρέπει να επιτρέψουμε σε όσους έχουν αντισημιτικά αισθήματα να χρησιμοποιούν και να εκμεταλλεύονται τη λέξη “γενοκτονία”. Στη συνέχεια πρέπει να διερωτηθούμε: είμαστε ικανοί ως έθνος, είμαστε αρκετά δυνατοί ώστε να αντισταθούμε στους σπόρους της γενοκτονίας, του μίσους και των μαζικών δολοφονιών; Η πρέπει να παραδοθούμε στην ισχύ που εγγυάται ότι είμαστε πιο δυνατοί;», σημείωσε ο Νταβίντ Γκρόσμαν.

«Ακούω ανθρώπους όπως οι (ακροδεξιοί υπουργοί) Σμότριτς και Μπεν Γκβιρ να λένε ότι πρέπει να ανοικοδομήσουμε οικισμούς στη Γάζα, αλλά αντιλαμβάνονται τι λένε; Δεν θυμούνται τι συνέβη όταν ήμασταν εκεί, με τη Χαμάς να σκοτώνει εκατοντάδες ισραηλινούς πολίτες, γυναίκες και παιδιά, χωρίς να μπορούμε να τους προστατεύσουμε; Δεν εγκαταλείψαμε τη Γάζα από γενναιοδωρία, αλλά επειδή δεν μπορούσαμε να προστατεύσουμε τον λαό μας.

»Το μεγάλο λάθος των Παλαιστινίων ήταν ότι θα μπορούσαν να την είχαν μετατρέψει σε ένα ακμάζον μέρος. Αντιθέτως, ενέδωσαν στον φανατισμό και τη χρησιμοποίησαν ως ορμητήριο για πυραυλικές επιθέσεις εναντίον του Ισραήλ. Εάν είχαν επιλέξει διαφορετικά, ίσως αυτό να ωθούσε το Ισραήλ να παραχωρούσε και τη Δυτική Οχθη και να τερμάτιζε την κατοχή πριν από χρόνια. Αντιθέτως, οι Παλαιστίνιοι δεν κατάφεραν να αντισταθούν στον πειρασμό της εξουσίας: μας πυροβόλησαν, τους πυροβολήσαμε, και βρεθήκαμε στην ίδια παλιά κατάσταση. Εάν και εμείς και εκείνοι ήμασταν πιο ώριμοι πολιτικά, πιο θαρραλέοι, η πραγματικότητα θα μπορούσε να ήταν εντελώς διαφορετική».

Γιατί, όμως, δεν υπάρχουν εκατομμύρια άνθρωποι στους δρόμους του Ισραήλ, ώστε να σταματήσουν όλα αυτά, οι σφαγές και ο λιμός; Γιατί πάντα διαμαρτύρεται μόνο μια μικρή μειοψηφία;

«Επειδή το να μη βλέπεις είναι ευκολότερο. Και το να ενδώσεις στον φόβο και στο μίσος είναι πολύ απλό. Ακόμα περισσότερο μετά την 7η Οκτωβρίου (…) Επρόκειτο για κάτι φρικιαστικό, τόσο πολλοί άνθρωποι ακόμα δεν καταλαβαίνουν τι ήταν για εμάς. Πολλοί άνθρωποι που γνωρίζω, έπειτα από εκείνη την ημέρα απαρνήθηκαν τις κοινές αριστερές αξίες μας, ενέδωσαν στον φόβο. Και, ξαφνικά η ζωή τους έγινε πιο εύκολη, αισθάνθηκαν ευπρόσδεκτοι στους κόλπους της πλειοψηφίας, δεν χρειάζεται πλέον να σκέφτονται. Χωρίς να συνειδητοποιούν ότι όσο περισσότερο ενδίδεις στον φόβο, τόσο πιο απομονωμένος και πιο μισητός είσαι εκτός του Ισραήλ.

»Η ζωή είναι η ιστορία που λέμε στον εαυτό μας, και αυτό ισχύει για όλους. Αλλά όταν είσαι το Ισραήλ, περιτριγυρισμένος από γείτονες που δεν σε θέλουν σε αυτή την περιοχή, όπως η Συρία, και αρχίζεις να χάνεις την υποστήριξη της Ευρώπης, η απομόνωση μεγαλώνει και εσύ βρίσκεσαι εκ νέου σε μια ολοένα και βαθύτερη παγίδα, από την οποία η διαφυγή είναι περίπλοκη, ή μάλλον κινδυνεύεις να μην καταφέρεις να διαφύγεις».

Δεδομένης της ολοένα πιο απάνθρωπης αδιαλλαξίας της κυβέρνησης Νετανιάχου, αλλά και της αμέριστης υποστήριξης που της προσφέρει ο Λευκός Οίκος του Τραμπ, εξακολουθεί να είναι δυνατή η λύση των δύο κρατών; «Στην Ευρώπη εξακολουθούν να γίνονται συζητήσεις, αλλά αρκεί να βγεις από την Ιερουσαλήμ για να δεις ότι δεν υπάρχει πλέον, χωροταξικά, χώρος για δύο κράτη. Οι εποικισμοί καταβροχθίζουν την παλαιστινιακή γη», σημείωσε η δημοσιογράφος της Repubblica.

«Παραμένω απεγνωσμένα πιστός στην ιδέα των δύο κρατών, κυρίως επειδή δεν βλέπω καμία εναλλακτική λύση. Θα είναι περίπλοκο και τόσο εμείς όσο και οι Παλαιστίνιοι θα πρέπει να αντιδράσουμε με πολιτικά ώριμο τρόπο στις επιθέσεις που αναμφίβολα θα υπάρξουν. Αλλά δεν υπάρχει άλλο σχέδιο», σημείωσε ο συγγραφέας.

Την πρόθεση, αρχικά της Γαλλίας και στη συνέχεια και άλλων χωρών να προβούν στην αναγνώριση ενός παλαιστινιακού κράτους, τη χαρακτήρισε «καλή ιδέα, και δεν καταλαβαίνω την υστερία με την οποία έγινε δεκτή στο Ισραήλ. Ισως να είναι προτιμότερο να έχεις απέναντί σου ένα πραγματικό κράτος, με πραγματικές υποχρεώσεις, παρά μια αμφιλεγόμενη οντότητα όπως η Παλαιστινιακή Αρχή. Είναι σαφές ότι θα πρέπει να υπάρχουν πολύ συγκεκριμένοι όροι: καθόλου όπλα και εγγυήσεις για τη διεξαγωγή αδιάβλητων εκλογών, από τις οποίες θα αποκλείονται όσοι τάσσονται υπέρ της χρήσης βίας κατά του Ισραήλ».

Τι απαντά, όμως, ο Νταβίντ Γκρόσμαν σε όσους (και είναι πολλοί) υποστηρίζουν ότι οι ισραηλινοί διανοούμενοι δεν έχουν κάνει αρκετά ώστε να σταματήσει ό,τι συμβαίνει στη Γάζα; «Νομίζω ότι το να στοχοποιούνται όσοι μάχονταν κατά της κατοχής επί σχεδόν εξήντα χρόνια και έχουν αφιέρωσαν το μεγαλύτερο μέρος της ζωής και της καριέρας τους σε αυτή τη μάχη, είναι άδικο. Οταν άρχισε αυτός ο πόλεμος βρισκόμασταν σε κατάσταση απόλυτης απελπισίας επειδή είχαμε χάσει όλα όσα πιστεύαμε και αγαπούσαμε. Πιστεύω ότι η αργή αντίδρασή μας ήταν φυσιολογική και κατανοητή.

»Μας πήρε καιρό να καταλάβουμε τι αισθανόμασταν και τι σκεφτόμασταν, και στη συνέχεια να βρούμε τις λέξεις για να τα εκφράσουμε. Οσοι είχαν κατά νου μια άμεση αντίδραση σε πραγματικό χρόνο θα έπρεπε να είχαν ψάξει αλλού: μιλάω για τον εαυτό μου και για όσους βλέπω στις διαδηλώσεις κάθε εβδομάδα, εδώ και χρόνια. Οι καρδιές μας είναι στη σωστή θέση και χτυπούν σε μια άκαρδη πραγματικότητα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News