Ολοκληρώνεται η εποχή των Κάστρο στην Κούβα, περισσότερα από εξήντα δύο χρόνια μετά την θριαμβευτική είσοδο των «barbudos», των γενειοφόρων επαναστατών του Φιντέλ, στην Αβάνα, την Πρωτοχρονιά του 1959.

Εχοντας φτάσει στην ηλικία των 89 ετών, ο Ραούλ Κάστρο αποφάσισε επιτέλους να αποσυρθεί οριστικά από την πολιτική. Την Παρασκευή, 16 Απριλίου, ημέρα έναρξης των εργασιών του 8ου Συνεδρίου του ΚΚ Κούβας, ο «αιώνιος δεύτερος» του κουβανικού καθεστώτος παραιτείται από τη θέση του Πρώτου Γραμματέα του κυβερνώντος κόμματος, τρία χρόνια αφότου παραχώρησε την προεδρία της χώρας στον διάδοχό του.

Και εάν ο Ραούλ δεν υπήρξε ποτέ χαρισματικός και επιβλητικός και πανταχού παρών, τουλάχιστον όσο ο μεγαλύτερος αδελφός του και ««líder máximo» της κουβανικής επανάστασης Φιντέλ Κάστρο, ο άνθρωπος που κρατάει τα ηνία της Κούβας από τον Απρίλιο του 2018, ο Μιγκέλ Ντίαζ – Κανέλ, είναι ακόμη λιγότερο.

Ο νυν κουβανός ηγέτης είναι ο ίδιος που ορίσθηκε διάδοχος του Ραούλ Κάστρο και στην ηγεσία του κόμματος. Ομως μεταξύ των πολιτών της Αβάνας, που παίζουν ντόμινο στο περίφημο Parque Central de la Habana Vieja (Κεντρικό Πάρκο της Παλιάς Αβάνας), έναν από τους λίγους δημόσιους χώρους στην πρωτεύουσα της Κούβας όπου οι άνθρωποι συζητούν ελεύθερα για τις πολιτικές εξελίξεις στην πατρίδα τους, τελευταία ακούγονται φωνές που δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο ακόμα και να ξεσπάσει ένας πόλεμος διαδοχής κατά τους επόμενους μήνες. Η, αντιθέτως, να ενταθεί περαιτέρω η καταστολή των αντιφρονούντων, ούτως ώστε να διαλυθεί κάθε ψευδαίσθηση «αποκαστροποίησης» της χώρας, επισημαίνει η Corriere della Sera.

Λαμβάνοντας υπόψη, όμως, πως ένα από τα πιο δημοφιλή hashtag του Ντίαζ – Κανέλ είναι το #SomosContinuidad (Είμαστε η Συνέχεια), συμπεραίνεται πως όλοι όσοι αναμένουν δημοκρατικά ανοίγματα από τη νέα γενιά μελών της νομενκλατούρας του καθεστώτος, κατά πάσα πιθανότητα θα απογοητευθούν.

Το γεγονός πως οι περισσότεροι από τους ανθρώπους που κρατάνε τις τύχες των Κουβανών στα χέρια τους, όχι μόνον δεν πολέμησαν στα βουνά της Σιέρα Μαέστρα κατά των δικτατορικών δυνάμεων του Φουλχένθιο Μπατίστα, αλλά δεν είχαν καν γεννηθεί, όταν θριάμβευσε η επανάσταση την Πρωτοχρονιά του 1959, δεν έχει μεγάλη σημασία.

Αφότου ο Φιντέλ παρέδωσε την εξουσία στον αδελφό του το 2008 και ειδικά μετά τον θάνατό του, τον Νοέμβριο του 2016, στην Κούβα επήλθαν πολλές αλλαγές. Ο Ραούλ επέτρεψε τη χρήση κινητών τηλεφώνων και ηλεκτρονικών υπολογιστών: σήμερα το 60% των πολιτών της νησιωτικής χώρας έχει πρόσβαση στο Διαδίκτυο, μολονότι η ταχύτητα σύνδεσης παραμένει χαμηλή. Κατάργησε τη βίζα εξόδου από τη χώρα για τους Κουβανούς, προέβη στην αποκατάσταση των σχέσεων της πατρίδας του με τις ΗΠΑ και υποδέχτηκε με θέρμη τον Μπαράκ Ομπάμα στην Αβάνα.

Το κυριότερο, όμως που συνέβη τα τελευταία χρόνια στην Κούβα ήταν κάποια μικρά βήματα με στόχο τη μετάβασή της σε μια οικονομία μερικώς ανοικτή στην ιδιωτική πρωτοβουλία, στην επιχειρηματικότητα, στην ατομική ιδιοκτησία και στις ξένες επενδύσεις, ακόμα και στις επιδείξεις μόδας στην περίφημη λεωφόρο Μαλεκόν.

Αλλά «δεν επιλέχτηκα για να επαναφέρω τον καπιταλισμό στην Κούβα. Εκλέχτηκα για να προασπίζομαι και να συνεχίσω να τελειοποιώ τον σοσιαλισμό », είχε επισημάνει ο Ραούλ Κάστρο το 2013, ανακοινώνοντας τους σταθμούς της σταδιακής αποχώρησης του.

Πράγματι, με τις οικονομικές του μεταρρυθμίσεις ο Ραούλ Κάστρο επιδίωξε να διαιωνίσει το πολιτικό σύστημα της πατρίδας του, χωρίς όμως να το αποσταθεροποιήσει. Ο Ραούλ έδειχνε ικανός να επιτύχει και την περαιτέρω χαλάρωση των αμερικανικών κυρώσεων, όμως στη συνέχεια ανέλαβε τα ηνία των ΗΠΑ ο Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος επέβαλε νέες αυστηρότερες κυρώσεις. Οσον αφορά το τι μέλλει γενέσθαι με τον Τζο Μπάιντεν στην εξουσία, ο νυν αμερικανός πρόεδρος έχει δηλώσει πως δεν θεωρεί, τουλάχιστον προς το παρόν, την Κούβα προτεραιότητά του.

Φέτος η κυβέρνηση της Κούβας προέβη σε νέες οικονομικές μεταρρυθμίσεις, ανοίγοντας ακόμη περισσότερο την οικονομία στους ιδιώτες, οι οποίοι μπορούν πλέον να ασκούν «σχεδόν όλες τις οικονομικές δραστηριότητες», περισσότερες από 2.000 συνολικά ενώ μέχρι πρότινος μπορούσαν να ασκήσουν μόλις 127.

Ωστόσο η καταστολή των αντιφρονούντων καλά κρατεί στο νησί, με το καθεστώς να δεσμεύεται πως θα πατάξει με σιδηρά πυγμή «την πολιτικο-ιδεολογική εκτροπή» στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και την αστυνομία να αντιμετωπίζει με μεγάλη σκληρότητα όλους όσοι συμμετείχαν, κυρίως καλλιτέχνες και διανοούμενους, σε συγκεντρώσεις διαμαρτυρίας που πραγματοποιήθηκαν πρόσφατα στην Αβάνα.

Η αποχώρηση του Ραούλ Κάστρο από την κεντρική πολιτική σκηνή δεν σημαίνει ότι θα εξαφανιστεί. Εκτιμάται πως θα συνεχίσει να ασκεί μεγάλη επιρροή, συμβάλλοντας, για παράδειγμα, στην αποστρατιωτικοποίηση του καθεστώτος, με στόχο να αντιμετωπιστεί η ολοένα επιδεινούμενη οικονομική κρίση, η χειρότερη από την κατάρρευση της ΕΣΣΔ. Πάρα πολλές από τις 280 κυρώσεις της κυβέρνησης Τραμπ επιβλήθηκαν σε επιχειρήσεις που διοικούνται από στρατηγούς και στην περίπτωση που περάσουν στα χέρια ιδιωτών, ενδέχεται να αλλάξουν τα δεδομένα.

Πάντως, προς το παρόν αποτελεί γεγονός πως η κατάσταση στη νησί είναι εξαιρετικά δύσκολη. Πέρυσι η οικονομία της χώρας συρρικνώθηκε κατά 11% ενώ, λόγω των ταξιδιωτικών απαγορεύσεων και του φόβου του κορονοïού, οι Κουβανοί στερούνται πλέον και των τουριστικών εσόδων.

Η νομισματική μεταρρύθμιση του περασμένου Ιανουαρίου είχε ως αποτέλεσμα να εκτιναχθεί στα ύψη ο πληθωρισμός, με τις τιμές κάποιων αγαθών να αυξάνονται έως και 500%, ενώ η αύξηση του κατώτατου μισθού και των συντάξεων δεν ήταν αρκετή για να επέλθει μία σχετική εξισορρόπηση. Εξω από τα μαγαζιά της Αβάνας σχηματίζονται και πάλι ουρές ανθρώπων που δυσκολεύονται να τα βγάλουν πέρα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News