Οι μυημένοι στον νομικό κόσμο επιμένουν να θυμίζουν, όταν μιλούν για δικηγόρους, μια θέση του Αριστοτέλη: Eργο της ρητορικής δεν είναι μόνο να πείθει, αλλά και να εξευρίσκει σε κάθε θέμα τα υπάρχοντα πειστικά επιχειρήματα.

Επειδή, όμως, αυτό το φθινόπωρο δεν είναι σαν τα προηγούμενα, και σηματοδοτεί, εκτός από το βεβαρημένο πρόγραμμα για τα δικηγορικά γραφεία (αρχίζει το νέο δικαστικό έτος, βλέπετε), και την προεκλογική περίοδο για την ανάδειξη νέας ηγεσίας στον Δικηγορικό Σύλλογο Αθηνών, η τέχνη της ρητορικής θα χρειαστεί –και πολύ μάλιστα– ώστε να πειστούν τα περίπου 23.000 μέλη του, αφενός να πάνε ως την κάλπη (μόνο το 55% είχε ψηφίσει στον α’ γύρο την προηγούμενη φορά), αφετέρου να κάνουν το «σωστό» για τον κλάδο, το κύρος του οποίου δεν γνωρίζει και τις καλύτερες μέρες του – εδώ και πολύ καιρό, για πολλούς λόγους, τα media αλλά και τα social media για παράδειγμα, αλλά δεν είναι του παρόντος.

Οι συσχετισμοί και τα μελλούμενα έχουν αποκτήσει ιδιαίτερο ενδιαφέρον, διότι συμβαίνουν τρία τινά: πρώτον, ο ΔΣΑ είναι ο μεγαλύτερος επιστημονικός σύλλογος της χώρας, ως εκ τούτου τα τεκταινόμενα εντός του –που ποτέ δεν είναι άσχετα με τα εκτός του, δηλαδή την εγχώρια πολιτική σκηνή– δεν μπορεί να αφήνουν αδιάφορη την επικαιρότητα.

Δεύτερον, διότι αποχωρεί ο Δημήτρης Βερβεσός, πρόεδρός του επί δύο θητείες, καθώς δεν έχει δικαίωμα και για τρίτη, αν και πολύ θα το ήθελε. Ο κ. Βερβεσός ήταν μάλιστα πρόεδρος της Ολομέλειας των Προέδρων των Δικηγορικών Συλλόγων της χώρας.

«Μάτσο» προσωπικότητα, πληθωρική, θορυβώδης, που προτιμήθηκε, προβλήθηκε, αλλά και εξετέθη αυτά τα οκτώ χρόνια, ο κ. Βερβεσός αφήνει κενό όχι μόνο τον θώκο, αλλά και ένα μοντέλο εκπροσώπησης του δικηγορικού σώματος που μόνο το αποτέλεσμα της κάλπης θα δείξει αν αγαπήθηκε ή όχι. Το πιο πιθανό, δε, είναι ότι με τον κ. Βερβεσό δεν θα χαθούμε, καθώς υπάρχει σοβαρό ενδεχόμενο να αναζητήσει σταυρούς προκειμένου να κατακτήσει και τον «ναό της δημοκρατίας», το Κοινοβούλιο.

Και τρίτον (από τα τινά που λέγαμε), διότι υπάρχουν φαβορί και αουτσάιντερ (δημοσιογραφική αδεία οι όροι), ονόματα που είναι λίγο-πολύ γνωστά στο δικηγορικό σύμπαν και πρόκειται να κριθούν εκ νέου, υπό τις συνθήκες του παρόντος. Τις δύσκολες συνθήκες του παρόντος. Ο κόσμος αλλάζει και οι μεταβολές απαιτούν τη θωράκιση του δικηγορικού επαγγέλματος, που ήδη δοκιμάζεται σκληρά – όποιος νομίζει ότι οι δικηγόροι είναι όλοι πλούσιοι και δουλεύουν υπό ζηλευτούς όρους, όπως αυτές που χαζεύει στα δικαστικά δράματα του κινηματογράφου, απατάται οικτρά.

Τώρα, δε, που η Τεχνητή Νοημοσύνη έχει κάνει αισθητή την παρουσία της, ολοένα και περισσότεροι αισθάνονται ότι απειλούνται. Μοιάζει η επικείμενη αναμέτρηση να έχει υπαρξιακά χαρακτηριστικά, να κρίνει ζητήματα «μοιραία» για τον κλάδο, που αν δεν λυθούν ή αν δεν δρομολογηθούν σωστά, θα έχουν καθοριστικό αντίκτυπο στο μέλλον.

«Καυτή» η ατζέντα – Οι υποψήφιοι πρόεδροι

Με τις αρχαιρεσίες να έχουν προγραμματιστεί για το διήμερο 30 Νοεμβρίου – 1 Δεκεμβρίου (α’ γύρος) και 7-8 Δεκεμβρίου (β’ γύρος), μόλις την Τρίτη 9 Σεπτεμβρίου ανακοίνωσε την υποψηφιότητά του για την προεδρία του ΔΣΑ ο Δημήτρης Αναστασόπουλος (η παράταξή του επιγράφεται «Με τον Δικηγόρο»), σύμβουλος του Συλλόγου επί 11 συναπτά έτη. Την υποψηφιότητά του στηρίζουν μέχρι στιγμής δύο συνδυασμοί, αποτελούμενοι από 24 υποψηφίους συμβούλους έκαστος, και ακόμη ένα νέο δικηγορικό σχήμα (σ.σ.: Στον ΔΣΑ στήνονται δυο κάλπες, μία για τον πρόεδρο και μία για τους συμβούλους).

Με γνωστό προφίλ, καθώς είχε κατεβεί και στο παρελθόν δύο φορές (2017, 2021), αλλά και πολιτική καταγωγή από τη Νέα Δημοκρατία, ο κ. Αναστασόπουλος δεν έχει προδώσει τα προσωπικά χαρακτηριστικά του για τη δόξα της προεδρίας και επιμένει σε διεκδίκηση με τόνους ήπιους. Στην ανακοίνωσή του, μάλιστα, καθιστά σαφές ότι «ποτέ δεν συμμετείχε σε συζητήσεις με αντάλλαγμα αξιώματα, ούτε χρησιμοποίησε τον ΔΣΑ προκειμένου να επιτύχει πολιτικές επιδιώξεις» – αυτόν δεν θα τον ενδιαφέρει, προφανώς, ο «ναός της δημοκρατίας».

«Στην ίδια πορεία δεσμεύομαι ότι θα πορευθώ και τώρα», προσθέτει, διευκρινίζοντας ότι στο προσεχές διάστημα θα παρουσιάσει, μαζί με τους συνεργάτες του, αναλυτικά τις θέσεις του, καθώς και το όλο σχέδιο για το παρόν και το μέλλον της δικηγορίας.

Ο κ. Αναστασόπουλος υπογραμμίζει ότι θα καλέσει τους «αντιπάλους» του να αντιπαρατεθούν προγραμματικά «για το πώς φανταζόμαστε τη δικηγορία τα επόμενα χρόνια, με προτάσεις και επιχειρήματα, με σεβασμό και ήθος, ώστε την επόμενη ημέρα να πορευτούμε ενωμένοι, για το καλό των δικηγόρων». Δίνει μάλιστα ιδιαίτερη έμφαση στην «επόμενη ημέρα, που ήδη προδιαγράφεται ζοφερή», δεδομένου ότι την ερχόμενη τετραετία οι δικηγορικοί σύλλογοι της χώρας θα κληθούν να διαχειριστούν μια νέα πραγματικότητα, με τους μελλοντικούς αποφοίτους των νέων ιδιωτικών Νομικών Σχολών, κάτι που θα απαιτήσει γενναίες αποφάσεις.

«Καλώ τους δικηγόρους της Αθήνας να στηρίξουν την υποψηφιότητά μου, χωρίς τεχνητούς διαχωρισμούς, περιχαρακώσεις και αποκλεισμούς, αλλά σε μια πορεία με ήθος, με αξιοπρέπεια –χωρίς την παραμικρή έκπτωση στο κύρος και στην αξιοπιστία του λειτουργήματος–, με εμπειρία και με μαχητικότητα, στην πράξη, στο πεδίο, αλλά όχι στα λόγια, με κορόνες και φληναφήματα», επισημαίνει.

Με το φαινόμενο της υπερπληθώρας δικηγόρων να δεσπόζει στο φόντο, την ατζέντα της αναμέτρησης –κατά τον κ. Αναστασόπουλο– απαρτίζουν ζητήματα όπως η θωράκιση του δικηγορικού επαγγέλματος, με τρεις νέες ιδιωτικές νομικές σχολές να αποτελούν ήδη αντικείμενο έντονου προβληματισμού, θέματα οικονομικά, φέρ’ ειπείν η κατώτατη ελάχιστη αμοιβή των δικηγόρων (η δικαστηριακή πραγματικότητα είναι κολλημένη στα επίπεδα του έτους 2000), η ανάπτυξη εργαλείων και η διάθεση εφαρμογών (κάποιες προσφέρουν ακόμη και γραμματειακή υποστήριξη) που θα τεθούν στην υπηρεσία μικρομεσαίων δικηγορικών γραφείων, η επικαιροποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας, που έχει να ανανεωθεί από τη δεκαετία του ’80, ιδίως σήμερα που τα social media έχουν γίνει βασική πτυχή της ζωής μας.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης καταρτίζει, εξάλλου, σχέδιο νόμου για νέο Δικηγορικό Κώδικα, με αλλαγές π.χ. ως προς τις εξετάσεις για τη λήψη άδειας ασκήσεως επαγγέλματος, που βρίσκονται στο επίκεντρο. Σημείο τριβής (αν και πηγές του Protagon φέρουν το υπουργείο «ευέλικτο», να μην επιμένει στο συγκεκριμένο θέμα) έχει αποτελέσει η πρόθεση της ηγεσίας να αναλάβει την ευθύνη των εξετάσεων –όπως γινόταν έως το 2020– στη θέση των Δικηγορικών Συλλόγων, που τις διενεργούν σήμερα. Ο τρόπος διεξαγωγής των εξετάσεων έτσι ώστε να έχουν ουσιαστικό χαρακτήρα δεν μπορεί να μην αποτελέσει αντικείμενο συζήτησης πριν από την κάλπη.

Στον άλλο πόλο, αυτόν που θέλει εγγύτητα με το ΠΑΣΟΚ και προσωπικά με τον πρόεδρο του κόμματος Νίκο Ανδρουλάκη, κινείται ο νυν αντιπρόεδρος του ΔΣΑ Μιχάλης Καλαντζόπουλος, ο οποίος έχει ανακοινώσει την υποψηφιότητά του για τον θώκο του προέδρου από τον Ιούλιο, σε εκδήλωση στον Κήπο του Νομισματικού Μουσείου. Τα θέματα που έχει προτάξει ο ίδιος είναι κυρίως οικονομικά/φορολογικά/ ασφαλιστικά: θεσμοθέτηση minimum αμοιβής για τους συνεργάτες δικηγόρους, απαλλαγή από τον ΦΠΑ για κύκλο εργασιών έως 25.000 ευρώ, καθώς και μείωση του ΦΠΑ από το 24% στο 14% για τις δικαστηριακές πράξεις – όπου απαιτείται η έκδοση γραμματίου προείσπραξης. Θεσμοθέτηση μόνιμης «υποκατώτατης» ασφαλιστικής κλάσης για τους δικηγόρους με χαμηλά εισοδήματα (με όριο τα 15.000 ευρώ), αλλά και πάγωμα των κατ’ έτος αυξήσεων των εισφορών τουλάχιστον για τρία έτη.

Με θητεία στην προεδρία της Ενωσης Εμμίσθων Δικηγόρων (και εκ των ιδρυτών της), ο Ανδρέας Κουτσόλαμπρος (Κεντροαριστερά) είναι έτερος διεκδικητής της ηγεσίας του ΔΣΑ. Η κάθοδός του σε αυτή την αναμέτρηση επιφυλάσσει σαφώς νέα δεδομένα, καθώς δεν έχει «ξαναμετρηθεί» στην κάλπη. Διαθέτει όμως αναγνωρισιμότητα και εμπειρία.

Ο Θανάσης Καμπαγιάννης (έχει υπάρξει υποψήφιος ευρωβουλευτής με την ΑΝΤΑΡΣΥΑ, ενώ έγινε ευρύτερα γνωστός ως πολιτική αγωγή των αιγύπτιων ψαράδων στη δίκη της Χρυσής Αυγής) αποτελεί ξεχωριστή περίπτωση και θεωρείται δυνατό αουτσάιντερ. Στις προηγούμενες αρχαιρεσίες, με την Εναλλακτική Παρέμβαση – Δικηγορική Ανατροπή, είχε έρθει τρίτος με διαφορά, επιτυγχάνοντας να συσπειρώσει περίπου 15% των ψήφων, το πιο εντυπωσιακό αποτέλεσμα του χώρου της Αριστεράς εδώ και δεκαετίες. Ο ίδιος είχε κάνει τότε λόγο για «εξέγερση των μελισσών».

Οι υποψηφιότητες δεν τελειώνουν εδώ – ας μην ξεχνάμε ότι το 2021 ήταν συνολικά οκτώ. Τις δυνάμεις του θα δοκιμάσει επίσης ο Θωμάς Καμενόπουλος, ο οποίος έχει θητεύσει στο πλευρό του Δημήτρη Βερβεσού, ο Θέμης Σοφός, ως επικεφαλής της παράταξης των Εργατικών, ενώ αναμένονται οι υποψηφιότητες του ΚΚΕ, του Αντώνη Αντανασιώτη, πιθανώς και του Αλέξανδρου Μαντζούτσου.

Η ροή των εξελίξεων στο προσεχές διάστημα και η δυναμική των προσώπων θα καθορίσουν και το ποιον θα στηρίξει ο Δημήτρης Βερβεσός – παράμετρος που δεν πρέπει να υποτιμάται. Οι πρόεδροι πάντα διαθέτουν ερείσματα και γνωρίζουν από μηχανισμούς. Ο ίδιος μπορεί επισήμως να μην το παραδεχτεί, αλλά ατύπως είναι βέβαιο ότι θα το κάνει. Οχι πρωτόγνωρο για το επάγγελμα. Τα έχει πει ο Τόμας Τζέφερσον, δεν τα λέμε εμείς: «Ο δικηγόρος πρέπει να ρωτάει τα πάντα, να μην παραδέχεται τίποτα και να μιλάει όχι λιγότερο από μία ώρα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News