Η Εισαγγελία του Μιλάνου ξεκίνησε έρευνα σε βάρος Ιταλών που φέρονται να πλήρωσαν μέλη του σερβικού στρατού της Βοσνίας για ταξίδια στο Σεράγεβο, με στόχο τη δολοφονία βόσνιων πολιτών, κατά τη διάρκεια της τετραετούς πολιορκίας της πόλης τη δεκαετία του 1990: αυτό ανέφερε αποκαλυπτικό ρεπορτάζ του βρετανικού Guardian.

Πάνω από 10.000 άνθρωποι σκοτώθηκαν στο Σεράγεβο από συνεχείς βομβαρδισμούς και πυρά ελεύθερων σκοπευτών μεταξύ 1992-1996, κατά τη διάρκεια της μακρύτερης πολιορκίας στη σύγχρονη Ιστορία, μετά την κήρυξη της ανεξαρτησίας της Βοσνίας-Ερζεγοβίνης από τη Γιουγκοσλαβία.

Οι ελεύθεροι σκοπευτές ήταν ίσως η πιο τρομακτική παράμετρος της καθημερινής ζωής στο πολιορκημένο Σεράγεβο, καθώς εκτελούσαν στην τύχη ανθρώπους στους δρόμους της πόλης, ανάμεσά τους και παιδιά, λες και έπαιζαν βιντεοπαιχνίδι ή λάμβαναν μέρος σε αφρικανικό σαφάρι.

Ομάδες Ιταλών και άλλων εθνικοτήτων, επονομαζόμενοι «τουριστικοί ελεύθεροι σκοπευτές», φέρονται να συμμετείχαν στη σφαγή, πληρώνοντας μεγάλα χρηματικά ποσά σε στρατιώτες των αντάρτικων ομάδων του πρώην ηγέτη των Σερβοβόσνιων, Ράντοβαν Κάρατζιτς, ο οποίος το 2016 κρίθηκε ένοχος για γενοκτονία και άλλα εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας. Οι αντάρτες τούς μετέφεραν σε λόφους γύρω από την πόλη, ώστε να πυροβολούν αδιακρίτως πολίτες… για σπορ.

Το Σεράγεβο βρίσκεται σε μια λεκάνη που περιβάλλεται από βουνά, γεγονός που έκανε την απομόνωσή του και τις επιθέσεις εναντίον του ιδιαίτερα εύκολες. Οι εισαγγελείς του Μιλάνου, με επικεφαλής τον Αλεσάντρο Γκόμπι, ξεκίνησαν έρευνα με στόχο τον εντοπισμό των εμπλεκόμενων Ιταλών, οι οποίοι θα αντιμετωπίσουν την κατηγορία της εκούσιας ανθρωποκτονίας, επιδεινωμένης λόγω σκληρότητας και άθλιων κινήτρων.

Η έρευνα ξεκίνησε από μια νομική καταγγελία που υπέβαλε ο μιλανέζος συγγραφέας Ετζιο Γκαβατσένι, ο οποίος συγκέντρωσε στοιχεία σχετικά με τους ισχυρισμούς, καθώς και σε μια έκθεση που έστειλε στους εισαγγελείς η πρώην δήμαρχος του Σεράγεβο, Μπενταμίνα Κάριτς. Ο Γκαβατσένι είχε διαβάσει δημοσιεύματα για το θέμα στη δεκαετία του 1990, αλλά άρχισε τις έρευνες μετά το ντοκιμαντέρ του 2022 «Σεράγεβο Σαφάρι», του σλοβένου σκηνοθέτη Μίραν Ζουπάνιτς.

Στο ντοκιμαντέρ, ένας πρώην σέρβος στρατιώτης και ένας εργολάβος ισχυρίστηκαν ότι ομάδες Δυτικών πυροβολούσαν αδιακρίτως τον άμαχο πληθυσμό από τους λόφους γύρω από το Σεράγεβο. Οι ισχυρισμοί αυτοί έχουν διαψευσθεί κατηγορηματικά από σέρβους βετεράνους πολέμου. Ο συγγραφέας ξεκίνησε αλληλογραφία με τον σκηνοθέτη και επέκτεινε τις έρευνές του, καταφέρνοντας έτσι να συγκεντρώσει αρκετό υλικό, το οποίο παρουσίασε στους εισαγγελείς του Μιλάνου.

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς του, τεράστιος αριθμός Ιταλών, αλλά και Γερμανών, Γάλλων, Βρετανών και άλλων Ευρωπαίων, πλήρωναν μεγάλα χρηματικά ποσά για να μεταφερθούν στο Σεράγεβο και να πυροβολούν πολίτες. «Οι εύποροι αυτοί ελεύθεροι σκοπευτές δεν είχαν πολιτικά ή θρησκευτικά κίνητρα. Απλώς λάτρευαν τα όπλα και πήγαιναν εκεί για σπορ», λέει ο Γκαβατσένι στον Guardian.

Ταξίδευαν από τη βόρεια ιταλική πόλη της Τεργέστης προς το Βελιγράδι, από όπου οι σερβοβόσνιοι στρατιώτες τούς συνόδευαν στους λόφους του Σεράγεβο. Ανακάλυψε ότι υπήρξε μια μεγάλη κινητοποίηση «πολεμικών τουριστών», όπως τους αποκαλεί, στην περιοχή, που μαζεύονταν για να πυροβολούν αθώους. Ο Γκαβατσένι έχει ταυτοποιήσει κάποιους από τους ιταλούς εμπλεκόμενους, οι οποίοι αναμένεται να ανακριθούν από τους εισαγγελείς τις επόμενες εβδομάδες.

Πιθανώς οι πιο προβεβλημένοι θάνατοι από πυρά ελεύθερων σκοπευτών ήταν εκείνοι των Μπόσκο Μπρκιτς και Αντμίρα Ισμιτς, ενός ζευγαριού που καταγράφει το ντοκιμαντέρ του 1994 με τίτλο «Ρωμαίος και Ιουλιέτα στο Σεράγεβο», οι οποίοι σκοτώθηκαν από έναν ελεύθερο σκοπευτή το 1993 ενώ προσπαθούσαν να διασχίσουν μια γέφυρα. Τα πτώματά τους κείτονταν για αρκετές ημέρες στην ουδέτερη ζώνη, ενώ οι φωτογραφίες τους έγιναν σύμβολο της απανθρωπιάς του πολέμου.

Η λεωφόρος Μέσα Σελίμοβιτς, κεντρικός δρόμος που οδηγεί στο Σεράγεβο, ονομαζόταν «Σκοπευτική Αλέα» επειδή έγινε εξαιρετικά επικίνδυνη, αλλά η διάβασή της ήταν απαραίτητη, καθώς ήταν η μοναδική οδός προς το αεροδρόμιο του Σεράγεβο. Παράθυρα τραμ και λεωφορείων πυροβολούνταν τακτικά, ενώ παντού υπήρχαν προειδοποιητικές πινακίδες για ελεύθερους σκοπευτές.

Ο Νίκολα Μπρίγκιντα, δικηγόρος που βοήθησε τον Γκαβατσένι να προετοιμάσει την υπόθεσή του, αναφέρει στον Guardian ότι τα σωρευτικά στοιχεία που συγκέντρωσε ο συγγραφέας μετά από μακρά έρευνα είναι «καλά τεκμηριωμένα και θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε σοβαρή έρευνα για τον εντοπισμό των ενόχων».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News