Μέχρι τις 2 τα ξημερώματα της Κυριακής, όταν η 16χρονη κοπέλα έχασε τη ζωή της έξω από ένα μπαρ στο Γκάζι, το ΕΚΑΒ είχε ήδη δεχθεί τρεις κλήσεις στην περιοχή για παρόμοιους λόγους. Ηταν ένα Σαββατόβραδο σαν όλα τα άλλα. «Συνέχεια έρχονται ασθενοφόρα εδώ, λιποθυμάει κόσμος», λέει περίοικος στο τηλεοπτικό συνεργείο. Σοκ στο πανελλήνιο. Πώς μπορεί, όμως, να προκαλεί σοκ κάτι που γίνεται «συνέχεια»;

Εν αναμονή των τοξικολογικών εξετάσεων, δεν υπάρχει, σύμφωνα με την ΕΛ.ΑΣ., δαπιστωμένη σύνδεση του θανάτου της ανήλικης με κατανάλωση αλκοόλ. Οποιοσδήποτε, όμως, διασκεδάζει κάπως συχνά στην περιοχή, στο Γκάζι και στον Κεραμεικό, θα υπερθεματίσει: «Εκεί γίνονται κάθε βράδυ πράγματα που δεν τα λένε στις ειδήσεις».

Μπορεί κανείς εύκολα να φανταστεί τι είναι αυτά τα πράγματα· κι αν δεν μπορεί να φανταστεί, μπορεί να δει ταινίες για τον υπόκοσμο της νύχτας. Παρ’ όλα αυτά, δεν φτιάχνουν ειδήσεις. Ο θάνατος ενός παιδιού, όμως, φτιάχνει είδηση, έστω και πρόσκαιρη.

Και το πρόβλημα είναι ακριβώς εκεί, στο «πρόσκαιρον» του πράγματος. Το γεγονός ότι η 16χρονη πέθανε δεν περιορίζει το πρόβλημα στην ίδια. Και το πρόβλημα δεν θα εξαφανιστεί όταν η είδηση παλιώσει, αύριο το πρωί δηλαδή. Η αστυνομία μπήκε σε κάποια μπαρ, κατέσχεσε μπουκάλια με ποτά, η έρευνα συνεχίζεται, ο νόμος λέει με σαφήνεια ότι απαγορεύεται να σερβίρεις αλκοόλ σε άτομα κάτω των 18 ετών, αλλά στο κέντρο της Αθήνας (και όχι μόνο) δεν σπανίζουν καθόλου οι μεθυσμένοι ανήλικοι. Και δεν μεθάνε όλοι πίνοντας μπύρες στο παγκάκι.

Στην Ελλάδα καταγράφονται σχετικά λίγοι θάνατοι από αλκοόλ συγκριτικά με άλλες χώρες. Ομως, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, το ποσοστό, όταν πρόκειται για ανηλίκους ή νεαρούς ενήλικες, ανεβαίνει κατακόρυφα. Συγκεκριμένα, ένας στους τέσσερις θανάτους στις ηλικίες 19-24 ετών σχετίζεται με το αλκοόλ.

Αν αυτό δεν είναι αρκετά σοκαριστικό, υπάρχουν και χειρότερα: Σύμφωνα με την έκθεση ESPAD (Ευρωπαϊκό Σχολικό Ερωτηματολόγιο για το Αλκοόλ και άλλες Ναρκωτικές Ουσίες) του 2024, το 15% των 16χρονων στην Ελλάδα ανέφεραν χρήση αλκοόλ τις τελευταίες 30 ημέρες, ποσοστό υψηλότερο από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο.

Παράλληλα, μελέτη του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής (2024) διαπίστωσε ότι το 40% των εφήβων στην Ελλάδα είχε δοκιμάσει αλκοόλ πριν από την ηλικία των 15 ετών. Σύμφωνα με την ίδια μελέτη, το 66% των νέων που συμμετείχαν ανέφεραν περιστατικά υπερβολικής κατανάλωσης αλκοόλ. Πώς να μη «λιποθυμούν συνέχεια»;

Οι αριθμοί μπορεί να ακούγονται κουραστικοί και απρόσωποι, όμως όλοι αυτοί είναι τα παιδιά μας. Πώς αντιμετωπίζεται αυτή η πρόκληση, πέρα από ένα πρωτοσέλιδο κάθε φορά που ένα παιδί πεθαίνει από ποτό;

Είναι προφανές ότι οι συστηματικές παραβιάσεις του νόμου είναι γνωστές σε όσους πρέπει να τις γνωρίζουν. Δεν είναι αόρατα τα παιδιά που μπαινοβγαίνουν στα μπαρ και στα κλαμπ κάθε βράδυ, ούτε τα περιστατικά που κάποιο από αυτά καταλήγει στο νοσοκομείο είναι τόσο σπάνια. Και όμως, παρά τις απόπειρες καταστολής του φαινομένου, αυτό επιμένει. Πρακτικά είναι αδύνατον να έχεις έναν αστυφύλακα σε κάθε μπαρ να ελέγχει ταυτότητες, όμως είναι δεδομένο ότι οι έλεγχοι είναι σπάνιοι.

Ενα βασικό ερώτημα είναι το εξής: Στις περιπτώσεις που καταγράφεται παρανομία, πώς αντιμετωπίζεται αυτή; Και άρα τι «δίδαγμα» εξάγεται για όσους σκοπεύουν να την κάνουν;

Στις 29 Οκτωβρίου 2024, μετά από σχολική γιορτή μαθητών σε κλαμπ στη λεωφόρο Βουλιαγμένης, οκτώ μαθητές μεταφέρονται λιπόθυμοι σε νοσοκομεία της Αθήνας, μία εκ των οποίων σε σοβαρή κατάσταση. Δύο ημέρες αργότερα το κλαμπ «σφραγίζεται». Στις 12 Δεκεμβρίου 2024, με απόφαση του Διοικητικού Πρωτοδικείου της Αθήνας αποφασίζεται η «προσωρινή» επαναλειτουργία του, λόγω «οικονομικής βλάβης» του επιχειρηματία. Η απόφαση προκαλεί την αντίδραση του δημάρχου Αθηναίων, παρ’ όλα αυτά το μαγαζί παρέμεινε ανοιχτό.

Ενα άλλο μείζον ερώτημα είναι γιατί πίνουν οι πιτσιρικάδες. Οι απαντήσεις έχουν αναλυθεί: Συνομήλικοι, παρέες και social media από τη μία, άγχος, πίεση, χαμηλή αυτοεκτίμηση ή κατάθλιψη από την άλλη, χωρίς να εξαιρέσουμε τα οικογενειακά πρότυπα, που στην Ελλάδα είναι πολύ ισχυρά. Και στην Ελλάδα, για πολιτιστικούς λόγους, είμαστε γενικά «γερά ποτήρια». Οταν εσύ πίνεις, δεν είναι εύκολο να επιβάλεις αυστηρές απαγορεύσεις στο παιδί σου. Και αν τις επιβάλεις, θα φανούν υποκριτικές και θα παραβιαστούν.

Οπότε; Οπότε η λύση είναι μία και είναι η ίδια για όλες τις περιπτώσεις που μιλάμε για νέους: εκπαίδευση. Εδώ προκύπτει ένα παράδοξο, βέβαια. Πώς θα πείσεις τον νεαρό πληθυσμό σου ότι κάτι που είναι νόμιμο για τους ενήλικες είναι ταυτόχρονα επιβλαβές για την υγεία; Το ποτό δεν είναι μόνο του σε αυτήν την κατηγορία· ακριβώς το ίδιο συμβαίνει και με το τσιγάρο. Πολλοί από εμάς νουθετούμε τα παιδιά μας να μην καπνίζουν, όσο οι ίδιοι είμαστε με ένα τσιγάρο στο χέρι.

Δεν μπορείς να λύσεις ένα ευρύ κοινωνικό πρόβλημα με ατομικές ενέργειες, όμως. Ολα τα παραπάνω εντάσσονται στην κατηγορία «κοινωνική πρόνοια». Στην πραγματικότητα, κοινωνική πρόνοια είναι και το αν θα παραμείνει κλειστό το κλαμπ που πότισε τους ανηλίκους μέχρι λιποθυμίας ή αν θα του επιτραπεί να ανοίξει ξανά. Και το αν οι αστυνομικοί θα βγαίνουν παγανιά για παράτυπους μετανάστες ή για μαγαζιά που δολοφονούν νέους.

Πάνω απ’ όλα, κοινωνική πρόνοια είναι αν ο νέος σου έχει κίνητρα να ασχοληθεί με πιο δημιουργικά πράγματα από το να σέρνεται μεθυσμένος. Αν του έχεις διδάξει τους κινδύνους και θέλει να προστατευθεί από αυτούς. Είναι ένα ολόκληρο πλέγμα πραγμάτων και πολιτικών. Αυτό που τελικά καθορίζει εάν μια χώρα είναι «πολιτισμένη», «προηγμένη» και όλα αυτά τα όμορφα.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News