Η επιδημία, με τους περιορισμούς που επέβαλε στις μετακινήσεις και με την καθιέρωση της εξ αποστάσεως εργασίας, συνιστά και ένα πρωτοφανέρωτο πείραμα που αφορά την προσαρμογή των ανθρώπων στα νέα δεδομένα διαβίωσης. Τώρα οι επιστήμονες κάθε τομέα έχουν τη μοναδική ευκαιρία να παρατηρήσουν και να καταγράψουν τις συνέπειες, θετικές και αρνητικές, των αιφνίδιων αλλαγών στην καθημερινότητα όλων μας.

Το γερμανικό Μέσο Süddeutsche Zeitung πρόβαλε ένα ζήτημα που στους πανδημικούς καιρούς δεν είναι «πρώτης γραμμής» σαν τον εμβολιασμό, την εκπαίδευση και την οικονομία, όμως σχετίζεται με την υγεία όλων: τον ύπνο. Ενα από τα βασικά συμπεράσματα της εξειδικευμένης δρος Εύας Βίνεμπεκ, του Πανεπιστημίου Μονάχου, είναι τούτο: η ευελιξία της εξ αποστάσεως εργασίας αυξάνει και τον χρόνο και την ποιότητα του ύπνου. Αυτό είναι ένα δεδομένο που πρέπει να κρατήσουμε κατά νου όταν με το καλό ο κορονοϊός εξαφανιστεί από τη ζωή μας.

Οι άνθρωποι, γενικώς, δεν συμπληρώνουμε τις απαιτούμενες ώρες ύπνου, δεν κοιμόμαστε όσο πρέπει. Πόσο πρέπει; Η Βίνεμπεκ λέει επτά ώρες ημερησίως, το λιγότερο. Οι περισσότεροι όχι μόνο κοιμόμαστε λιγότερες ώρες, αλλά χρειαζόμαστε και πέντε ξυπνητήρια για να σηκωθούμε από το κρεβάτι και να πάμε στη δουλειά. Αυτό συμβαίνει διότι εκβιάσαμε το εγερτήριό μας, αφού το «φυσικό τέλος του ύπνου» δεν έχει επιτευχθεί. Και τι εστί «φυσικό τέλος του ύπνου»; Η ώρα της έγερσης με τον οργανισμό μας χορτασμένο από ύπνο.

Η Βίνεμπεκ λέει επίσης ότι το πότε πέφτουμε για ύπνο και το πόσο κοιμόμαστε εξαρτώνται από δύο παράγοντες: από το πόσο έχουμε ήδη κοιμηθεί και από το βιολογικό ρολόι μας, το λεγόμενο και κιρκαδικό. Αυτό είναι υπεύθυνο για τον νυχτερινό προγραμματισμό της κατάκλισης, αυτό και για την εγρήγορση κατά τη διάρκεια της ημέρας. Το βιολογικό ρολόι μας σχετίζεται με το DNA μας, συνεπώς ο δείκτης του και ο λεπτοδείκτης του δείχνουν διαφορετική ώρα στον καθένα μας – χωρίς τεράστιες αποκλίσεις, πάντως.

Το φως παίζει και αυτό τον ρόλο του όσον αφορά τη νύστα, όμως έχει καταστεί παράγων διαταραχής του ύπνου, καθώς η έκθεσή μας όλο και περισσότερο χρόνο σε τεχνητό φως απορρυθμίζει το βιολογικό ρολόι μας: τείνουμε να κοιμόμαστε όλο και πιο αργά και να ξυπνάμε πιο αργά επίσης – και οι νέοι περισσότερο από όλους μας. Είναι φανερό ότι οι κλασικές ώρες εργασίας (οι πρωινές) δεν ταιριάζουν με τις σύγχρονες συνήθειές μας, ενώ δεν λογαριάζουν το ατομικό βιολογικό ρολόι των εργαζομένων.

Το σπάσιμο της αλυσίδας του ανεπαρκούς ύπνου μας έσπασε η καραντίνα! Η εξ αποστάσεως εργασία κατέστησε πιο ευέλικτο το ωράριό μας, όπως ήδη επισημαίνουν πολλές μελέτες βασισμένες στην παρατήρηση όσων εργάζονται ή σπουδάζουν απομονωμένοι στα σπίτια τους λόγω των lockdown. Οι ερευνητές διαπίστωσαν ότι οι κατ’ οίκον εργαζόμενοι ή σπουδάζοντες κοιμούνται κατά μέσον όρο από 15 έως και 30 λεπτά της ώρας παραπάνω.

Προσέξτε, όμως, λέει η Βίνεμπεκ: «Αυτό το τεταρτάκι ή το μισάωρο παραπάνω ύπνου δεν μεταφράζεται και σε ποιότητα του ύπνου μας, γιατί το άγχος του lockdown και η πανδημία αυτή καθαυτή γίνονται αισθητά στην ποιότητα του ύπνου. Ομως υποοφέρουμε λιγότερο από την έλλειψη ύπνου. Αυτό είναι ένα τεράστιο κέρδος». Η πανεπιστημιακός θύμισε στη Süddeutsche και τα τρομερά δυστυχήματα που συνέβησαν από αϋπνία ή έλλειψη ύπνου εργαζομένων, την πυρηνική καταστροφή του Τσερνόμπιλ, την περίπτωση του τάνκερ Exxon Valdez κ.ά.

Κέρδος, λοιπόν. «Ετσι, μόλις τελειώσει η πανδημία πρέπει να βρούμε έναν τρόπο να διατηρήσουμε κάποια από αυτήν την ευελιξία. Μαζί με τον χορταστικό ύπνο των επτά ωρών θα βελτιωθεί σημαντικά και η ποιότητα της ζωής μας». 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News