Μπροστά σε ένα πολύ σοβαρό κοινωνικό και οικονομικό πρόβλημα, που διαπερνά την ελληνική επαρχία αλλά αγγίζει όλους τους καταναλωτές, βρίσκεται η κυβέρνηση. Πρόκειται για την επιδημία ευλογιάς των προβάτων, που εκδηλώθηκε το 2024 και μέσα σε έναν ολόκληρο χρόνο, παρά τις προσπάθειες που έγιναν, δεν «εκριζώθηκε».

Τώρα έχει επιστρέψει πιο απειλητική από ποτέ, έχει μεταδοθεί σε περισσότερα από 2.000 κοπάδια σε όλη την Ελλάδα, με τον δρόμο αντιμετώπισης να είναι ένας: η θανάτωσή τους.

Οσοι (αρμόδιοι και συναρμόδιοι) δεν αντιλήφθηκαν εγκαίρως τι σημαίνει η εξάπλωση της πανδημίας της ευλογιάς στα πρόβατα, ας θυμηθούν ότι η ελληνική παραγωγή φέτας αποκλειστικά από πρόβειο γάλα ανέρχεται σε 120.000 τόνους ετησίως.

Από αυτούς, οι 80.000 τόνοι εξάγονται στην ευρωπαϊκή αγορά και στις ΗΠΑ και αποφέρουν έσοδα που ξεπερνούν το 1 δισ. ευρώ. Τεράστιες μονάδες έχουν κτιστεί για να αξιοποιήσουν το αιγοπρόβειο γάλα –ΔΩΔΩΝΗ, ΗΠΕΙΡΟΣ, ΟΛΥΜΠΟΣ, ΕΒΟΛ και πολλές άλλες, μαζί με τους μεγάλους του κλάδο,υ ΔΕΛΤΑ και ΦΑΓΕ, σε όλες τις Περιφέρειες–, οι οποίες τώρα απειλούνται και ανησυχούν για τη συρρίκνωση της παραγωγικής τους δραστηριότητας.

Πέραν των εξαγωγών, στο τραπέζι των ελληνικών νοικοκυριών φτάνουν 40.000 τόνοι φέτας ετησίως (που είναι ήδη πανάκριβη λόγω της αύξησης του κόστους παραγωγής τα τελευταία τρία χρόνια).

Οσο, όμως, τα πρόβατα θανατώνονται, και όσο διαρκεί η καραντίνα 10 ημερών που αποφασίστηκε (σ.σ.: ίσως καθυστερημένα) για όλες τις κτηνοτροφικές μονάδες της χώρας και η απαγόρευση μεταφοράς ζώων και προϊόντων, κυρίως γάλακτος, από Περιφέρεια σε Περιφέρεια, τότε οι ελλείψεις σύντομα θα φανούν στα σουπερμάρκετ, στα κρεοπωλεία… και στην τσέπη μας.

Αρα τα πράγματα δεν είναι απλά. Δεν αφορούν μόνο την ελληνική επαρχία και τους έλληνες αγρότες και κτηνοτρόφους, οι οποίοι κατηγορούνται συλλήβδην για το σκάνδαλο του ΟΠΕΚΕΠΕ, παρότι, όπως αποδεικνύουν τα στοιχεία, στο πάρτι των παράνομων επιδοτήσεων συμμετείχε το 10% των δικαιούχων.

Αυτό που συμβαίνει είναι ότι διαβρώνεται περαιτέρω η ελληνική παραγωγή γάλακτος, φέτας και κρέατος, η οποία ήταν ήδη ελλειμματική.
Βέβαια, το καλό σημάδι ήταν ότι με τη δημιουργία μεγάλων τυροκομικών βιομηχανιών, μέσα σε 10 χρόνια οι εξαγωγές φέτας ξεπέρασαν το 1 δισ. ευρώ, όταν το 2014 ήταν μόλις 142 εκατ. ευρώ. Το γεγονός αυτό θα μπορούσε να λειτουργήσει ως μοντέλο ανάπτυξης και άλλων προϊόντων του αγροτοδιατροφικού τομέα.

Πλέον, ο κίνδυνος του lockdown είναι ορατός για την ελληνική εκτροφή αιγοπροβάτων, καθώς η ευλογιά εξαπλώνεται από περιοχή σε περιοχή σαν ντόμινο. Μέχρι σήμερα κρούσματα έχουν διαπιστωθεί σε 24 νομούς, άρα σχεδόν στη μισή χώρα. Από πέρυσι τον Αύγουστο έχουν θανατωθεί περίπου 300.000 αιγοπρόβατα.

Το ερώτημα, βεβαίως, είναι πόσα αιγοπρόβατα υπάρχουν στην Ελλάδα; Εδώ αρχίζουν τα δύσκολα… Δεν υπάρχουν ούτε εύκολες ούτε σαφείς απαντήσεις.

Οι αριθμοί αποκαλύπτουν

Σύμφωνα με την ΕΛΣΤΑΤ, ο αριθμός των προβάτων ανήλθε σε 7.774.172 ζώα το 2024 έναντι 7.994.140 το 2023. Μειώθηκε δηλαδή, κατά περίπου 3% προτού ξεσπάσει η επιδημία της ευλογιάς.

Μείωση 2% καταγράφηκε και στον αριθμό των εκμεταλλεύσεων που εκτρέφουν πρόβατα (ανήλθε σε 52.640 εκμεταλλεύσεις το 2024, έναντι 53.710 εκμεταλλεύσεων το 2023). Την ίδια χρονιά ο αριθμός των αιγών μειώθηκε περισσότερο, κατά 9,1% το 2024 σε σχέση με το 2023. Ο αριθμός των αιγών περιορίστηκε σε 2.576.743 ζώα έναντι 2.836.064 ζώων το 2023.

Φανταστείτε πόσο προκλητικό ήταν για όλους, αλλά ειδικά για την ευρωπαϊκή εισαγγελία, να δηλώνονται στον ΟΠΕΚΕΠΕ δικαιώματα για 15 εκατομμύρια αιγοπρόβατα (!) τον χρόνο, και μάλιστα μέχρι το 2024 να καταβάλλονται στους λογαριασμούς των απατεώνων οι ανάλογες επιδοτήσεις για την εκτροφή των ζώων, τα βοσκοτόπια, ακόμη και τη βιολογική καλλιέργεια ζωοτροφών (εδώ το τερμάτισαν οι επιτήδειοι)!

Το πρόβλημα όμως τώρα είναι ότι οι επιδοτήσεις της περυσινής χρονιάς για τα ζώα έχουν «παγώσει» και οι νομοταγείς κτηνοτρόφοι δεν παίρνουν τα χρήματα με τα οποία συνήθως αγοράζουν ζωοτροφές για τον χειμώνα, που τα κοπάδια κλείνονται στα μαντριά.

Αυτό συμβαίνει με τις συνθήκες καραντίνας. Αλλά όποιος κτηνοτρόφος δεν μπορεί να ταΐσει τα ζώα του, βγάζει το κοπάδι να βοσκήσει, με αποτέλεσμα, εάν κάποιο ζώο είναι μολυσμένο, να μεταδίδει τη ζωονόσο και σε γειτονικά κοπάδια.

Τι θα κάνουν οι Σαρακατσάνοι

Το άλλο ερώτημα είναι πώς το επόμενο διάστημα ολόκληρα κοπάδια —που έχουν παραμείνει υγιή και ανέγγιχτα από τη ζωονόσο— θα καταφέρουν να μετακινηθούν ενόψει του χειμώνα από ορεινές περιοχές της Ηπείρου, των Γρεβενών κ.α. προς τις πεδινές, της Θεσσαλίας και άλλων Περιφερειών (προς τα χειμαδιά, όπως λένε οι Βλάχοι και οι Σαρακατσάνοι), στις οποίες όμως υπάρχουν εστίες μόλυνσης.

Μπροστά σε αυτή την κατάσταση το υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης εξήγγειλε «πόλεμο δέκα ημερών» προκειμένου να περιοριστεί και να ελεγχθεί η ευλογιά, και ταυτόχρονα να αποφευχθεί το lockdown – χωρίς να είναι πολλές οι ελπίδες ότι αυτό τελικά θα επιτευχθεί.

Σε αυτό που δεν απάντησε το υπουργείο είναι τι θα κάνει για τους εκατοντάδες κτηνοτρόφους που τα κοπάδια τους έχουν εξοντωθεί και έχουν μείνει χωρίς εισόδημα για μεγάλο διάστημα. Πώς θα ζήσουν, πώς θα αγοράσουν νέα ζώα, πώς θα περιμένουν να γίνει ένας κύκλος αναπαραγωγής για να αρχίσουν να έχουν ξανά έσοδα από το γάλα και το κρέας;

Οχι στο εμβόλιο

Στο μόνο που συμφωνούν όλοι (υπουργείο, κτηνοτρόφοι και βιομηχανίες) είναι ότι η επιλογή του εμβολίου κατά της ευλογιάς δεν μπαίνει στο τραπέζι ως λύση, αφού κάτι τέτοιο θα έβαζε σε κίνδυνο την ελληνική φέτα, καθώς οι μεγάλες αγορές κλείνουν για χώρες με εμβολιασμένα ζώα.

Ταυτόχρονα, τα εμβόλια προέρχονται από τρίτες χώρες, όπως το Πακιστάν ή η Τουρκία, η οποία εξακολουθεί να δίνει μάχη για την εκρίζωση της ευλογιάς εδώ και χρόνια, χωρίς αποτέλεσμα.

Αλλωστε τα εμβόλια οδηγούν σε ανοσία κατά 60%, πράγμα που σημαίνει ότι ο κίνδυνος μόλυνσης και εξόντωσης ενός κοπαδιού παραμένει μεγάλος και ταυτόχρονα οι κτηνίατροι δεν μπορούν να ξεχωρίσουν αν τα συμπτώματα σε ένα εμβολιασμένο ζώο είναι από το εμβόλιο ή από την ίδια τη νόσο.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αποφασίστηκε η προσωρινή αναστολή των transit διελεύσεων ζώντων ζώων – π.χ. από τη Ρουμανία προς την Αλβανία μέσω Βουλγαρίας και Ελλάδας.

Τι θα κάνει στη συνέχεια ο υπουργός Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων, Κώστας Τσιάρας, με την «καυτή πατάτα» που έχει στα χέρια του, κανείς δεν γνωρίζει.

Προς το παρόν δηλώνει ότι «η ευλογιά δεν αντιμετωπίζεται εύκολα και συνεπώς δεν περισσεύει κανείς –Περιφέρειες, δήμοι και ειδικοί– στη μάχη αυτή. Επιδίωξη είναι να δημιουργήσουμε έναν ισχυρό φραγμό στην εξάπλωση της νόσου, να ενισχυθούν τα μέτρα βιοασφάλειας, διότι διαφορετικά θα βρεθούμε αντιμέτωποι με lockdown».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News