Στην διάρκεια της τελευταίας σύσκεψης των μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας πριν ο Βλαντίμιρ Πούτιν διατάξει τα στρατεύματά του να εισβάλουν στην Ουκρανία, ο μοναδικός που μιλούσε ξεκάθαρα και με απόλυτη αυτοπεποίθηση ήταν ο σκληροπυρηνικός Νικολάι Πατρούσεφ, ένα από τα γεράκια του Κρεμλίνου.

Ο πανίσχυρος γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας και στενός συνεργάτης του επικεφαλής του Κρεμλίνου (από τότε που αμφότεροι υπηρετούσαν στο αρχηγείο της KGB στην Αγία Πετρούπολη) υποστήριξε πως πίσω από τις εντάσεις στην ανατολική Ουκρανία κρύβονταν οι ΗΠΑ αλλά και πως απώτερος στόχος της Ουάσιγκτον είναι να προκαλέσει την κατάρρευση της Ρωσίας.

«Το καθήκον μας είναι να υπερασπιστούμε την εδαφική ακεραιότητα της χώρας μας και την κυριαρχία της», επισήμανε ο Πατρούσεφ, εκφράζοντας μια ψυχροπολεμική άποψη η οποία κατέστη βάση του αφηγήματος που συνέθεσε ο Πούτιν για να αιτιολογήσει τον πόλεμο που κήρυξε στην Ουκρανία. Με το που άρχισε η επίθεση των ρωσικών δυνάμεων, ο Πατρούσεφ μετατράπηκε αυτομάτως σε κύριο εκφραστή μιας σκληροπυρηνικής γραμμής υπέρ μιας μιλιταριστικής Ρωσίας.

«Ενώ ο Πούτιν φαινόταν να παραπαίει τους πρώτους τρεις μήνες της σύρραξης – θυμωμένος, σε άμυνα και σχεδόν άφαντος – ο Πατρούσεφ εμφανιζόταν δημόσια για να δικαιολογήσει την εισβολή και να προωθήσει τους πολεμικούς στόχους της Ρωσίας», παρατηρεί  η Κάθριν Μπέλτον της Washington Post.

Σε μια σειρά από συνεντεύξεις που έδωσε σε ρωσικές εφημερίδες, ο 71χρονος Πατρούσεφ προέβλεψε την κατάρρευση της Ευρώπης υπό το βάρος μιας παγκόσμιας επισιτιστικής και προσφυγικής κρίσης αλλά και τη διάσπαση της Ουκρανίας σε πολλά κράτη. Απηύθυνε επίσης έκκληση για αναβίωση «ιστορικών παραδόσεων» στο εκπαιδευτικό σύστημα της Ρωσίας με στόχο τη διάπλαση «πραγματικών πατριωτών». Ακόμη και για την οικονομία εξέφρασε άποψη, κάνοντας λόγο για «δομική περεστρόικα» στο πλαίσιο της οποίας θα μπορούσε να θεσπιστεί ένα νέο σύστημα για τον καθορισμό της συναλλαγματικής ισοτιμίας του ρουβλίου.

Η ξαφνική εμφάνιση του Πατρούσεφ στο προσκήνιο μετά από περισσότερες από δύο δεκαετίες που κινούνταν και ενεργούσε παρασκηνιακά, αναδεικνύει αναμφίβολα τη μεγάλη επιρροή που έχει στο Κρεμλίνο. Μάλιστα, κάποια περίοδο, όταν κυκλοφορούσαν διάφορες φήμες για την κατάσταση της υγείας του Πούτιν και οι ρωσικές δυνάμεις εγκατέλειπαν την προσπάθεια κατάληψης του Κιέβου, υποστηρίχθηκε πως επιδίωκε να δημιουργήσει τις κατάλληλες συνθήκες, ούτως ώστε να τον αντικαταστήσει στην προεδρία.

Μιλώντας στην Washington Post, ο Ντμίτρι Πεσκόφ, ο εκπρόσωπος Τύπου του Κρεμλίνου, χαρακτήρισε ως «επινόηση» την άποψη σύμφωνα με την οποία ο ρόλος του Πατρούσεφ έχει αναβαθμιστεί, προσθέτοντας πως ήταν πάντα ενεργός στο πλαίσιο των ευρέων αρμοδιοτήτων του (πριν αναλάβει χρέη γραμματέα του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας ήταν επικεφαλής της FSB, της υπηρεσίας που διαδέχθηκε την KGB, και την οποία έως το 1999 διηύθυνε ο Πούτιν).

Το ενδεχόμενο να εποφθαλμιά τη θέση του ρώσου προέδρου ο Πατρούσεφ το απέρριψε και ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου Ασφαλείας της Ρωσίας Γεβγκένι Ανόσιν, δηλώνοντας πως ο Πατρούσεφ «είναι πατριώτης, είναι ένας κρατικός αξιωματούχος αφοσιωμένος επί χρόνια στη Ρωσική Ομοσπονδία και στον Πούτιν».

Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων εβδομάδων ο Βλαντίμιρ Πούτιν άρχισε να επανέρχεται στο προσκήνιο με ακόμη πιο άγριες διαθέσεις, εστιάζοντας εκ νέου την προσοχή του στην στρατιωτική εκστρατεία που βρίσκεται σε εξέλιξη στο Ντονμπάς και προετοιμάζοντας το έδαφος για έναν μακροχρόνιο πόλεμο φθοράς με το Κίεβο και για έναν οικονομικό πόλεμο με τη Δύση. Μόλις την προηγούμενη εβδομάδα υποστήριξε πως η Ρωσία δεν έχει ακόμη «αρχίσει σοβαρά» να πολεμά στην Ουκρανία, προσθέτοντας πως η «ειδική στρατιωτική επιχείρηση», όπως εξακολουθεί να αποκαλεί η Μόσχα τον πόλεμο, ήταν «η αρχή μιας μείζονος κατάρρευσης της παγκόσμιας τάξης πραγμάτων υπό την ηγεσία της Αμερικής».

Ωστόσο, παρά τις συχνές δημόσιες παρεμβάσεις του Πούτιν, εξακολουθούν να υφίστανται ερωτήματα όσον αφορά την υγεία του ενώ ο Πατρούσεφ συνεχίζει να επιφορτίζεται με νέα έκτακτα καθήκοντα. Η δημοσιογράφος της Washington Post αναφέρει σχετικά πως ο Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος φέτος θα γίνει 70 χρονών και είναι έναν χρόνο νεότερος από τον Πατρούσεφ, δεν έχει φωτογραφηθεί να παίζει χόκεϊ επί πάγου, το αγαπημένο του άθλημα, από έναν αγώνα την παραμονή της Πρωτοχρονιάς με τον Αλεξάντερ Λουκασένκο, τον πρόεδρο της Λευκορωσίας. Και τον περασμένο Μάιο, για πρώτη φορά έπειτα από μια δεκαετία, δεν έπαιξε στον αγώνα του ετήσιου γκαλά της Λίγκας Νυχτερινού Χόκεϊ της Ρωσίας που ιδρύθηκε με δική του πρωτοβουλία.

Από την έναρξη του πολέμου έως σήμερα ο επικεφαλής του Κρεμλίνου πραγματοποίησε μόλις ένα ταξίδι στο εξωτερικό. Επισκέφθηκε το Τατζικιστάν και μετά μετέβη στο Ασγκαμπάτ του Τουρκμενιστάν, τον Ιούνιο, για μια σύνοδο κορυφής των πέντε κρατών που βρέχονται από την Κασπία Θάλασσα, όπου, για άλλη μια φορά, παρέμεινε εμφανώς σε απόσταση ασφαλείας από τους ομολόγους του.

Αντιθέτως ο Νικολάι Πατρούσεφ «όργωσε την πρώην Σοβιετική Ενωση», επισκεπτόμενος πιο πρόσφατα, τον προηγούμενο μήνα, το Γιερεβάν, για μια σύνοδο του Οργανισμού της Συνθήκης Συλλογικής Ασφαλείας (ΟΣΣΑ), μιας υπό την ηγεσία της Μόσχας στρατιωτικής συμμαχίας που ιδρύθηκε ως απάντηση στο ΝΑΤΟ το 1992. Από την πρωτεύουσα της Αρμενίας ο Πατρούσεφ επέκρινε τις Ηνωμένες Πολιτείες για την «απερίσκεπτη επέκταση του ΝΑΤΟ» και ισχυρίστηκε ότι επιδιώκουν να ανατρέψουν την ευρασιατική ολοκλήρωση και να μετατρέψουν τις χώρες της περιοχής σε «κράτη-μαριονέτες, σε αποικίες, όπως ακριβώς την Ουκρανία». Ο γραμματέας του Συμβουλίου Ασφαλείας πρωτοστάτησε και στην προάσπιση του Καλίνινγκραντ, του ρωσικού θύλακα στη Βαλτική Θάλασσα, απειλώντας με «σοβαρά» αντίποινα για τον εμπορικό αποκλεισμό του από τη Λιθουανία.

Πριν από μερικές ημέρες, συμμετέχοντας σε μια σύνοδο ασφαλείας στην ρωσική Απω Ανατολή, ο Πατρούσεφ μίλησε ακόμη και για την ενεργειακή ασφάλεια, κατεξοχήν αρμοδιότητα του Πούτιν, απευθύνοντας έκκληση για δραστικό περιορισμό της «ξένης συμμετοχής σε σημαντικά έργα για τον ενεργειακό τομέα της Ρωσίας». Υπογράμμισε επίσης πως η Ρωσία θα πετύχει τον στόχο της «αποστρατιωτικοποίησης» της Ουκρανίας.

«Η ανέλιξη του Πατρούσεφ τονίζει την ισχύ σκληροπυρηνικών πρώην στελεχών της KGB, που μάχονται εναντίον φιλελεύθερων τεχνοκρατών για την άσκηση επιρροής στον Πούτιν εδώ και περισσότερο από δύο δεκαετίες», συνοψίζει η Κάθριν Μπέλτον.

Οταν ο Πούτιν διέταξε τα στρατεύματά του να εισβάλουν στην Ουκρανία, φαινόταν πως «η ώρα του Πατρούσεφ είχε έρθει», ανέφερε η Τατιάνα Στανόβαγια, ιδρύτρια της ρωσικής εταιρείας παροχής συμβουλευτικών υπηρεσιών R.Politik. «Οι ιδέες του αποτελούν τα θεμέλια των αποφάσεων που έλαβε ο Πούτιν. Είναι από τα λίγα πρόσωπα που ακούει ο Πούτιν», πρόσθεσε.

Οι μακροσκελείς συνεντεύξεις του Πατρούσεφ – και τα πρόσφατα ταξίδια του – αποδεικνύουν ότι «είναι αυτός που έχει την άδεια να εξηγεί και να διευκρινίζει τις σκέψεις του Πούτιν. Δεν επιτρέπεται σε όλους να το κάνουν αυτό», δήλωσε ο Αντρέι Κολέσνικοφ, ανώτερος συνεργάτης του ιδρύματος Carnegie Endowment for International Peace. Ακόμη και όταν μιλάει ο Σεργκέι Λαβρόφ, ο υπουργός Εξωτερικών του Πούτιν από το 2004, δεν είναι ξεκάθαρο αν μιλάει εξ ονόματος του ρώσου προέδρου. «Οι διπλωμάτες προσπαθούν συχνά να μαντέψουν. Δεν ξέρουν τι θέλει ο Πούτιν, αλλά ο Πατρούσεφ το ξέρει», συμπλήρωσε ο Κολέσνικοφ.

«Είναι ένας φανατικός σοβιετικός καγκεμπίτης. Αντιλαμβάνεται τα πάντα, ωσάν η Σοβιετική Ενωση να υπάρχει ακόμα και σε αυτό το πλαίσιο αντιλαμβάνεται και τον εαυτό του», εξήγησε στην αμερικανική εφημερίδα (διατηρώντας την ανωνυμία του για λόγους ασφαλείας) άνθρωπος που είχε στενές επαφές και με τον Πούτιν και με τον Πατρούσεφ.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News