Στην τελευταία στροφή πριν από τον τερματισμό του αγώνα για  την απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας που ξεκίνησε μετά το τέλος της πανδημίας βρίσκεται η κυβέρνηση. Πλέον καλείται να πάρει δύσκολες αποφάσεις, για το πού θα πάνε τα λεφτά (επιδοτήσεις και δάνεια), ποιουςς τομείς και ποιες επιχειρήσεις θα στηρίξει καθώς όλα όσα έγιναν τα πρώτα δύο χρόνια δεν βοήθησαν στην  αλλαγή και τον εκσυγχρονισμό του παραγωγικού μοντέλου με ενίσχυση του πρωτογενούς τομέα και της εξωστρέφειας της οικονομίας. 

Οι Βρυξέλλες ήδη προειδοποίησαν την Ελλάδα ότι έχει λιγότερο από έναν χρόνο για να υλοποιήσει έργα και «προαπαιτούμενα», δηλαδή τις διαρθρωτικές αλλαγές που έχουν συμφωνήσει, ώστε να μη χάσει χρήματα από το Ταμείο Ανάκαμψης, που εκπνέει τον Δεκέμβριο του 2026.

Κατά τον έλεγχο που έγινε την περασμένη εβδομάδα στην Αθήνα από ειδικό κλιμάκιο με επικεφαλής τη Σελίν Γκάουερ, γενική διευθύντρια της Ειδικής Ομάδας Μεταρρυθμίσεων και Επενδύσεων και τον Ντέκλαν Κοστέλο, μέλος της τρόικας την εποχή των μνημονίων και σήμερα αναπληρωτή γενικό διευθυντή Οικονομικών Υποθέσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, διαπιστώθηκαν καθυστερήσεις σε προγράμματα (όπως το Εξοικονομώ, η ανακαίνιση του ΕΣΥκλπ) αλλά και το γεγονός ότι οι πόροι που δαπανήθηκαν μέχρι σήμερα πήγαν «μονόπατα» στις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, σε ψηφιακά προγράμματα του Δημοσίου (σ.σ. που όντως βρίσκονταν πολύ πίσω) και μεγάλες επώνυμες επιχειρήσεις που είχαν πρόσβαση στις τράπεζες. 

Το γεγονός είναι ότι, πλέον, τα χρονικά περιθώρια για να πάρει η Ελλάδα όλα τα λεφτά από το Ταμείο Ανάκαμψης είναι περιορισμένα. 

Με αυτά τα δεδομένα, μέχρι και το τέλος του Οκτωβρίου, Αθήνα και Βρυξέλλες θα πρέπει συναποφασίσουν ποια θα είναι η τελική μορφή του προγράμματος που θα πρέπει να υλοποιηθεί μέχρι και το τέλος  Σεπτεμβρίου του 2026. 

Τι μπορεί να γίνει τώρα

Τα πρώτα σημάδια της «τελευταίας στροφής» είναι ότι στο σκέλος των δανείων, όπου υπάρχει αργή εκταμίευση, από τα 6 δισ. ευρώ που πρέπει να πάρει ακόμη η Ελλάδα αναμένεται να εγκριθεί ένα μεγάλο ποσό στην Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα προκειμένου να διατεθεί με ελκυστικούς όρους σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις οι οποίες έχουν πρόβλημα πρόσβασης στα τραπεζικό δανεισμό.

Πιο σύνθετο είναι το πρόβλημα της αναθεώρησης των επενδύσεων του Ταμείου, ώστε η Ελλάδα να λάβει κανονικά άλλα 5,5 δισ. ευρώ σε επιχορηγήσεις. Υπάρχουν δύσκολες αποφάσεις που θα πρέπει κανείς να πάρει καθώς οι καθυστερήσεις και τα προβλήματα που καταγράφηκαν, κατά τον έλεγχο, είναι τα εξής:

1. Το πρόγραμμα “Εξοικονομώ” ειδικά για τα αστικά ακίνητα, βρίσκεται στον τρίτο κύκλο και υπάρχουν πολυάριθμες καταγγελίες για καθυστερήσεις καταβολής των επιδοτήσεων από τον πρώτο κύκλο που ξεκίνησε το 2021. 
2. Το πρόγραμμα της κοινωνικής αντιπαροχής, το οποίο προβλήθηκε ως πυλώνας του σχεδίου για την αύξηση της παροχής στέγης, έχει μηδενική υλοποίηση εδώ και ένα χρόνο, ενώ ο αρχικός σχεδιασμός ήταν ο πρώτος διαγωνισμός για κατασκευές και μετασκευές δημοσίων κτιρίων να ξεκινήσει μέσα στο 2024. 

3.Το κλιμάκιο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής εντόπισε καθυστερήσεις και δυσλειτουργίες και στο πρόγραμμα του Προσωπικού Γιατρού, αλλά και καθυστερήσεις στην ανακαίνιση 81 νοσοκομείων της χώρας και η κατασκευή των 156 κέντρων υγείας. Όλα αυτά τα έργα έχουν έντονο κοινωνικό χαρακτήρα. Αν αποφασιστεί η απένταξη μέρους ή και του συνόλου από το ΤΑΑ για να χρηματοδοτηθούν από το ΕΣΠΑ, θα υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη καθυστέρηση στην υλοποίηση τους. 

Τι πήγε στραβά…

Από τις μέχρι τώρα εντάξεις έργων και επιχειρήσεων στο Ταμείο Ανάκαμψης προκύπτουν ενδιαφέροντα συμπεράσματα, όπως η πλήρης (σχεδόν) απουσία στήριξης του πρωτογενούς τομέα της οικονομίας.

Από τον ίδιο κατάλογο των 100 δημοσίων φορέων και ιδιωτικών επιχειρήσεων που χρηματοδοτήθηκαν γενναία προκύπτουν τα εξής:

-Πέραν των πολλών δισεκατομμυρίων που διαχειρίστηκαν τα υπουργεία Περιβάλλοντος και Ενέργειας (άνω των δύο δισ. ευρώ έως τον Μάιο του 2025), Ψηφιακής Διακυβέρνησης (άνω του 1,7 δισ. ευρώ) και Υποδομών (1,66 δισ. ευρώ), καθώς οι προτεραιότητες του ΤΑΑ ήταν κατά βάση η πράσινη μετάβαση, δηλαδή επενδύσεις που στοχεύουν στην αλλαγή του ενεργειακού μοντέλου, ο ψηφιακός μετασχηματισμός του Δημοσίου και των επιχειρήσεων και η ενίσχυση της καινοτομίας και του R&D με επενδύσεις στην έρευνα και στην ανάπτυξη νέων τεχνολογιών, η κυβέρνηση έδειξε ότι εξακολουθεί να έχει …αδυναμία στον τουριστικό κλάδο.

Ετσι, πέραν των ενισχύσεων από το ΕΣΠΑ και τον αναπτυξιακό νόμο, μέσω του οποίου επιδοτούνται ξενοδοχειακές και τουριστικές επιχειρήσεις από το 1972 (!), στο Ταμείο Ανάκαμψης εντάχθηκαν τουριστικές επιχειρήσεις όπως η IKOS KISSAMOS ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΞΕΝΟΔΟΧΕΙΑΚΩΝ ΕΠΙΧΕΙΡΗΣΕΩΝ, η ΣΑΝΗ ΜΟΝΟΠΡΟΣΩΠΗ ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΕΤΑΙΡΕΙΑ ΑΝΑΠΤΥΞΕΩΣ ΚΑΙ ΤΟΥΡΙΣΜΟΥ, η GRAND HOTEL SUMMER PALACE AE και η ΓΚΟΛΦ ΡΕΖΙΝΤΕΝΣΙΣ ΑΕΞΤΕ του Ομίλου SBOKOS HOTELS στην Κρήτη.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιλογή στήριξης της εταιρείας AUTOHELLAS ΑΝΩΝΥΜΟΣ ΤΟΥΡΙΣΤΙΚΗ ΕΜΠΟΡΙΚΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ με δάνεια ύψους 225 εκατ. ευρώ, γνωρίζοντας ότι πρόκειται για τον επίσημο δικαιοδόχο της Hertz International για την Ελλάδα, με βασική δραστηριότητα την εμπορία και τις ενοικιάσεις αυτοκινήτων. Δεν πρόκειται, δηλαδή, για τη στήριξη μιας παραγωγικής επένδυσης αλλά για την ενίσχυση εμπορικών δραστηριοτήτων σε έναν κλάδο όπου όλα τα χρήματα για την αγορά αυτοκινήτων πηγαίνουν στο εξωτερικό και στηρίζουν άλλες οικονομίες, που διαθέτουν αυτοκινητοβιομηχανία.

Ενισχύσεις δόθηκαν και σε άλλες εταιρίες του κλάδου όπως η AVIS, οι οποίες όμως δεν βρίσκονται στον κατάλογο των 100 εταιριών με τις μεγαλύτερες ενισχύσεις. Στον κλάδο των αερομεταφορών διακρίνουμε ότι η Aegean πριμοδοτήθηκε με επιδοτούμενα δάνεια ύψους 96 εκατομμυρίων ευρώ μέσω της «OLYMPIC AIR»

Ο αγροτοδιατροφικός τομέας

Αντίθετα στον αγροτοδιατροφικό τομέα, ο οποίος μπορεί και πρέπει να αποτελεί κλάδο αιχμής για την ελληνική οικονομία, στον κατάλογο των 100 μεγάλων επενδύσεων διακρίνουμε ότι μόνο η εταιρεία ΝΙΤΣΙΑΚΟΣ ενισχύθηκε με δάνεια 83 εκατ. ευρώ και η ΗΠΕΙΡΩΤΙΚΗ ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑ ΕΜΦΙΑΛΩΣΕΩΝ ΑΕ («Βίκος») εξασφάλισε δανειακή σύμβαση ύψους επίσης 83 εκατ. ευρώ για επενδύσεις.

Στην ίδια κατηγορία ίσως βρίσκεται και η ιστορική σοκολατοβιομηχανία ΙΟΝ, την εξαγορά της οποίας ολοκλήρωσε ο νυν πρόεδρος του ΣΕΒ, Σπύρος Θεοδωρόπουλος, στα τέλη του 2023. Η εταιρεία χρηματοδοτήθηκε με δάνεια ύψους 69 εκατ. ευρώ από το ΤΑΑ.

Βέβαια από το υπουργείο Ψηφιακής Διακυβέρνησης υπήρξε ειδικό πρόγραμμα ενίσχυσης για ανάπτυξη ψηφιακών εργαλείων για τις επιχειρήσεις του κλάδου που κάνουν εξαγωγές τροφίμων και ποτών σε όλο τον κόσμο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News