Ενας 27χρονος σεναριογράφος περνάει τη χειρότερη φάση της ζωής του. Χωρίζει από τη γυναίκα του, χάνει τη δουλειά του από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου (AFI), μένει χωρίς χρήματα, κατεβάζει πολύ αλκοόλ, περνάει πολλές ώρες στο αυτοκίνητό του -συχνά κοιμάται εκεί- περνάει άλλες τόσες ώρες στο Pussycat Theater -συχνά κοιμάται και εκεί. Ενα έλκος στομάχου τον στέλνει στο νοσοκομείο και εκεί ο ίδιος συνειδητοποιεί ότι έχει να μιλήσει σε άνθρωπο τουλάχιστον ένα μήνα. Τι κάνει; Γράφει μία ταινία.

Αδύνατον να προβλέψει εκείνη τη στιγμή ότι μέσα από τη μιζέρια του θα γεννηθεί μία από τις σημαντικότερες ταινίες του κινηματογράφου, που έχασε το Οσκαρ (από το «Ρόκι») αλλά κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στις Κάννες, πριν από 40 χρόνια, το 1976. Γιατί το μόνο που σκέφτεται εκείνη τη στιγμη ο Πολ Σρέιντερ είναι να γράψει. «Αν δεν έγραφα για αυτόν τον χαρακτήρα θα μεταμορφωνόμουν ο ίδιος σε αυτόν -αν δεν το είχα ήδη κάνει», εξηγεί σήμερα. Κάτι σαν ψυχοθεραπεία.

Δημιουργεί έναν πρωταγωνιστή που κατ’ επάγγελμα περνάει πολλή ώρα σε ένα αυτοκίνητο, είναι ταξιτζής. Αλλά τον μεταφέρει από το Λος Αντζελες στη Νέα Υόρκη. Ιδανική τοποθεσία για τα γυρίσματα της ταινίας, καθώς μιλάμε για τη Νέα Υόρκη των 1970’s, μία μητρόπολη που βυθίζεται σε μία οικονομική κρίση και σχεδόν κυριολεκτικά στα σκουπίδια. 

Ο (αντι-) ήρωας θα αναπτύξει τις ίδιες συνήθειες με τον δημιουργό του, μία εμμονή στο σινεμά πορνό κι ένα πάθος για τα όπλα. Θα υποφέρει από πονοκεφάλους λόγω αϋπνίας, θα υιοθετήσει μία απέχθεια απέναντι στην παρακμή, τη «βρώμα» γύρω του, «τις πόρνες, τα σκατόπαιδα, τις αδερφές, τους ναρκομανείς, τα πρεζάκια, τα ξερατά, τους πουλημένους». Θα αποκτήσει όπλα, γραμμωμένους μύες και μία μοϊκάνα, το κούρεμα που έκαναν οι αμερικανοί πεζοναύτες όταν προετοιμάζονταν για μυστική αποστολή στο Βιετνάμ. Θα κοιταχτεί στον καθρέφτη, θα παίξει με τα όπλα του σαν μικρό παιδί και θα εκτοξεύσει απειλές στο είδωλό του: «Are you talking to me?»

Εντάξει, αυτή η τελευταία φράση -βρίσκεται ανάμεσα στις πιο πετυχημένες ατάκες του κινηματογράφου- δεν ήταν στο σενάριο του Σρέιντερ. Ο ίδιος για τη σκηνή με τον καθρέφτη έδινε τις εξής οδηγίες στο σενάριο: «Ο Τράβις κοιτά στον καθρέφτη, παίζει σαν καουμπόης, βγάζει το όπλο και μιλάει στον εαυτό του». Είναι οι στιγμές που κάτι ταλέντα σαν τον Ντε Νίρο κάνουν πάρτι. Αλλά η φράση ακούστηκε τόσο πειστικά από τα χείλη του Τράβις Μπίκλεϊ μόνο και μόνο επειδή ο ηθοποιός καταλάβαινε τόσο καλά τον χαρακτήρα που υποδυόταν. «Οταν ήμουν πιο νέος, είχα ένα παρόμοιο σενάριο στο μυαλό μου, για έναν τύπο που είναι απομονωμένος, μοναχικός όπως είναι ο Τράβις, κάτι που δεν είχα συνειδητοποιήσει μέχρι που διάβασα το σενάριο», λέει ο ίδιος ο ηθοποιός 40 χρόνια μετά.

Η αλήθεια είναι ότι καθένας από τα μεγάλα ονόματα που συμμετείχαν στην παραγωγή του «Ταξιτζή», ο Σρέιντερ, ο Ντε Νίρο και σκηνοθέτης Μάρτιν Σκορσέζε, έβλεπε μέρος του εαυτού του στην παθολογική μοναξιά του Τράβις. Ηταν η ιδανική συγκυρία στη ζωή τους για να γυρίσουν αυτήν την ταινία, όπως συμφώνησαν στην ομαδική συνέντευξη που έδωσαν επί σκηνής, τον περασμένο Απρίλιο, ύστερα από την επετειακή προβολή της ταινίας, στο Tribeca Film Festival, 2016. Ακόμη και ο σπουδαίος μουσικός Μπέρναρντ Χέρμαν που συμφώνησε να συνθέσει τη μουσική υπόκρουση της ταινίας -μόνο πνευστά για να ταιριάζουν στον εσωτερικό κόσμο του Τράβις- δελεάστηκε από μία μικρή παραξενιά του χαρακτήρα που έτρωγε τα δημητριακά του με μπράντι ροδάκινο.

Ο Χέρμαν δεν έζησε για να δει την πρεμιέρα -πέθανε δύο μήνες πριν το άνοιγμα της ταινίας στις ΗΠΑ τον Φεβρουάριο του 1976- και την απήχηση που είχε στο κοινό. Ο Σκορσέζε όμως ήταν μόλις 34 ετών, σκηνοθετούσε την τέταρτη μεγάλου μήκους ταινία του. Οπως περιέγραψε αργότερα, ο «Ταξιτζής» ήταν η κατ’ εξοχήν φεμινιστική του ταινία: «Παίρνει την ιδέα του ‘μάτσο’ και την οδηγεί στο λογικό της επακόλουθο».

Η ιδέα είναι ότι ο καλύτερος άνδρας είναι ο άνδρας που μπορεί να σε σκοτώσει. Και το αποτέλεσμα είναι ο εγκλωβισμός κάποιων ανδρών στη διπλή εικόνα που έχουν για τη γυναίκα: θεά και πόρνη. Αυτή ήταν η αντίφαση που οδηγούσε τον Τράβις από τη μία στις αίθουσες όπου προβάλλονταν πορνογραφικές ταινίες και από την άλλη στην εμμονή του με την ξανθιά θεά (Σίμπιλ Σέπερντ) ή στην ιδέα του να σώσει τη 12χρονη θεά-πόρνη (Τζόντι Φόστερ) πυροβολώντας τον νταβατζή της (Χάρβεϊ Καϊτέλ).

«Η ταινία είναι ένας μεγαλοφυής, μαύρος ύμνος στην άσχημη δύναμη της ματαίωσης», περιέγραψε πριν από χρόνια ο κριτικός ταινιών Στίβεν Χάντερ. Πολλοί δεν το είδαν έτσι. Η παραγωγή μπορεί να κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα στο Φεστιβάλ των Καννών αλλά ο τότε προεδρεύων της κριτικής επιτροπής -δεν ήταν άλλος από τον αμερικανό θεατρικό συγγραφέα Τενεσί Ουίλιαμς- είχε δηλώσει ότι δεν του άρεσε, γιατί είχε πολλή βία. Μάλιστα όταν ανακοινώθηκε ο νικητής στη νότια Γαλλία, το μισό κοινό ζητοωκραύγασε και το άλλο μισό αποδοκίμασε με γιουχαρίσματα.

Η ίδια η πραγματικότητα δικαίωσε τον Χάντερ. Απέδειξε ότι ο Τράβις μπορεί να είναι οποιοσδήποτε. Ο ταξιτζής που απομονώνεται στο αυτοκίνητό του, ο βετεράνος πολέμου που ζει έναν μετα-τραυματικό εφιάλτη, ο 27χρονος σεναριογράφος στις πιο μαύρες μέρες της ζωής του, ακόμη και ένας ψυχολογικά διαταραγμένος χαρακτήρας, που αναζητεί τη διέξοδο σε μία σχεδιασμένη δολοφονία. Ο αμερικανός Τζον Χίνκλεϊ Τζούνιορ ταυτίστηκε με την παθολογική μοναξιά του ήρωα και κυριεύτηκε από μία εμμονή με την πραγματική, 13χρονη, ηθοποιό που υποδύθηκε την νεαρή Αϊρις. Την ακολούθησε μέχρι και στο Πανεπιστήμιο του Γέιλ, και λόγω της αδυναμίας του να την προσεγγίσει επέλεξε να την «εντυπωσιάσει» επιχειρώντας να σκοτώσει τον πρόεδρο των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρέιγκαν, στις 30 Μαρτίου 1981. Το πιο παράλογο επακόλουθο του «μάτσο».

Ο Χίνκλεϊ άφησε ένα σημείωμα απευθυνόμενο στη «θεά του», Τζόντι Φόστερ. «Τους τελευταίους επτά μήνες έχω γράψει δεκάδες ποιήματα, γράμματα και ερωτικά μηνύματα στην ισχνή ελπίδα ότι θα ενδιαφερθείς για μένα. Παρότι μιλήσαμε στο τηλέφωνο μερικές φορές δεν είχα ποτέ το σθένος να σε προσεγγίσω και να συστηθώ… Ο λόγος που επιχειρώ αυτήν την απόπειρα τώρα είναι επειδή δεν μπορώ να περιμένω παραπάνω για να σε εντυπωσιάσω». Οπως λέει και ο Τράβις στην πρώτη σκηνή της ταινίας, «είσαι όσο υγιής αισθάνεσαι».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News