Μπορεί το Αγιον Ορος να υπάγεται διοικητικά στο υπουργείο Εξωτερικών, το ελληνικό κράτος όμως δεν υπεισέρχεται σε ζητήματα του καθεστώτος και του τρόπου λειτουργίας των 20 Ιερών Μονών και των εξαρτημάτων τους. Πνευματικά, δε, το Αγιον Ορος τελεί υπό την ανώτατη εποπτεία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Παρ’ όλα αυτά, η επιμονή της Μόσχας –τόσο δια του προέδρου Πούτιν όσο και δια του Πατριάρχη Κυρίλλου– να χρησιμοποιεί την υφιστάμενη ρωσική επιρροή στη χερσόνησο του Αθω ως μέσο αμφισβήτησης της πρωτοκαθεδρίας του Οικουμενικού Πατριαρχείου, μόνο απαρατήρητη δεν περνά από την Αθήνα.

Το ζήτημα έχει διογκωθεί στον μέγιστο βαθμό, αφενός μετά την απονομή καθεστώτος Αυτοκεφαλίας στην Εκκλησία της Ουκρανίας από το Οικουμενικό Πατριαρχείο και αφετέτρου, φυσικά, μετά την έναρξη της ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία.

Οπως διαμηνύουν ανώτερες διπλωματικές πηγές, η επίσκεψη του Νίκου Δένδια στο Αγιο Ορος –πρώτη του ως υπουργού Εξωτερικών– είναι καθαρά εθιμοτυπική και ουδόλως διακρίνεται από διπλωματική πτυχή, πολλώ δε μάλλον σε σχέση με την προσπάθεια της Ρωσίας να εργαλειοποιήσει μερίδα της Μοναστικής Πολιτείας. Πάντως, ο επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας φτάνει στο Αγιο Ορος εν μέσω μιας ταραχώδους για τα δεδομένα της μοναστικής κοινότητας περιόδου.

Λίγους μήνες μετά το ταξίδι του Βαρθολομαίου στον Αθω, η άποψη που επικρατεί στο Φανάρι είναι ότι η Ρωσία δρα υπονομευτικά έναντι του Οικουμενικό Πατριαρχείου. Την ίδια ώρα, τα δημοσιεύματα που έκαναν την εμφάνισή τους την περασμένη άνοιξη σε ευρωπαϊκά και ελληνικά Μέσα περί εισροής ρωσικού χρήματος στο Αγιο Ορος, με στόχο τη διεύρυνση των γεωπολιτικών ερεισμάτων της Μόσχας δια της Ορθοδοξίας, συνεχίζουν να προκαλούν προβληματισμό, ποικιλοτρόπως και προς πολλές κατευθύνσεις.

Είναι γεγονός ότι η «προαιώνια» ρωσική μοναστική παρουσία στο Αγιο Ορος αποτελεί αναπόσπαστο τμήμα της ορθόδοξης παράδοσης στον Αθω και δεν περιορίζεται στη Μονή του Αγίου Παντελεήμωνος, της οποίας ο ηγούμενος Ευλόγιος εξελέγη το 2016 με την ευθεία στήριξη του Πατριαρχείου της Μόσχας, παρακάμπτοντας ουσιαστικά την ψήφο των δεκάδων ουκρανών μοναχών. Εκεί, άλλωστε, τα πράγματα είναι αρκετά «διαυγή», καθώς οι ανάγκες των μοναχών καλύπτονται από το Ιδρυμα Υποστήριξης της Μονής Παντελεήμωνος, το οποίο ιδρύθηκε στις αρχές της περασμένης δεκαετίας από τον τότε ρώσο πρωθυπουργό Ντμίτρι Μεντβέντεφ και χρηματοδοτείται από μεγάλες εταιρείες και Ρώσους ολιγάρχες.

Οι γνωρίζοντες επισημαίνουν ότι υπό ρωσική επιρροή βρίσκονται επίσης οι Μονές Βατοπεδίου, Σίμωνος Πέτρας και Φιλοθέου. Οι σχέσεις, άλλωστε, του ηγούμενου Εφραίμ με τον Κύριλλο είναι εξαιρετικές, όπως εξαιρετικές θεωρούνται και οι σχέσεις του πολυπράγμονος ιεράρχη απευθείας με το Κρεμλίνο. Ο δε ρώσος πρωθυπουργός Μιχαήλ Μισούστιν διατηρεί απευθείας επαφές με τον ηγούμενο της Μονής Φιλοθέου, Αρχιμανδρίτη Νικόδημο.

Εκεί, όμως, που δεν μπορεί να παραβλεφθεί η διαβρωτική προσπάθεια της Μόσχας στον Αθω, είναι στην περίπτωση των φανατικών παλαιοημερολογιτών της Μονής Εσφιγμένου. Την περασμένη άνοιξη, ο ηγούμενος της Εσφιγμένου, το κεντρικό κτίριο της οποίας τελεί υπό κατάληψη από τους λεγόμενους «νεοζηλωτές», ήταν ξεκάθαρος: «Το ότι η Μόσχα χρησιμοποιεί το Αγιο Ορος ως δούρειο ίππο για να βάλει πόδι στην Ευρώπη και να υπονομεύσει την ΕΕ, αποτελούσε πάντοτε κοινό μυστικό. Αλλά αυτή η υπονόμευση έχει λάβει τρομακτικές διαστάσεις. Ρώσοι και φιλορώσοι έχουν καταλάβει το μοναστήρι μας εδώ και χρόνια και καμία κυβέρνηση ή Αρχή δεν τολμά να κάνει κάτι», είπε στη γερμανική Bild ο Αρχιμανδρίτης Βαρθολομαίος. Σύμφωνα, πάντως, με τους καταληψίες, η μοναδική διαφορά που έχουν με το Οικουμενικό Πατριαρχείο περιορίζεται στα θέματα πίστης. Το δε θέμα εκκένωσης της Εσφιγμένου ανήκει στις αρμοδιότητες του ελληνικού κράτους.

Αυτή είναι η πραγματικότητα στο Αγιο Ορος, λίγες ώρες πριν από την επίσκεψη του Νίκου Δένδια, με το Οικουμενικό Πατριαρχείο, πάντως, να αποφεύγει τους τελευταίους μήνες οποιονδήποτε δημόσιο σχολιασμό όσον αφορά τα περί της ρωσικής επιρροής. Την ίδια ώρα, οι πολυέξοδες ανάγκες συντήρησης των μοναστηριακών εγκαταστάσεων, αλλά και η ανάδειξη των ζωντανών θησαυρών του Αγίου Ορους, εξακολουθούν να αποτελούν προτεραιότητα, τόσο της Αθωνικής όσο και της ελληνικής Πολιτείας. Για παράδειγμα, τα οθωμανικά έγγραφα που υπάρχουν στις βιβλιοθήκες των Μονών είναι οι πλέον αξιόπιστες αρχειακές πηγές τεκμηρίωσης της Βυζαντινής Ιστορίας.

Ο υπουργός Εξωτερικών θα γίνει δεκτός στις Καρυές από την Ιερά Κοινότητα, η οποία και θα συνεδριάσει παρουσία του. Ο Νίκος Δένδιας θα επισκεφθεί το κτίριο της Διοίκησης του Αγίου Ορους, καθώς και τις Ιερές Μονές Παντοκράτορος και Ξενοφώντος, στην οποία και θα φιλοξενηθεί. Η παραθαλάσσια Μονή Ξενοφώντος βρίσκεται στη νοτιοδυτική πλευρά της χερσονήσου του Αγίου Ορους και είναι αφιερωμένη στον Αγιο Μεγαλομάρτυρα Γεώργιο τον Τροπαιοφόρο. Η Μονή χτίστηκε πριν από 998 μ.Χ. από τον πρώτο ηγούμενο Ξενοφώντα. Ο υπουργός Εξωτερικών θα επισκεφθεί και τις Μονές Διονυσίου και Δοχειαρίου.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News