Καθώς ο πόλεμος του Ισραήλ με το Ιράν μαινόταν για τρίτη ημέρα την Κυριακή 15 Ιουνίου, το χάος άρχισε να κατακλύζει την Τεχεράνη. Μια πανύψηλη πύρινη λαίλαπα έκαιγε εκεί που κάποτε βρισκόταν η κύρια δεξαμενή πετρελαίου της πόλης, βρωμιά ξεχύθηκε στους δρόμους από μια μυστηριώδη ρήξη στους αγωγούς αποχέτευσης, αυτοκίνητα εξερράγησαν, καθώς οι περαστικοί ούρλιαζαν έντρομοι και πολλοί κάτοικοι έκαναν ουρές έξω από βενζινάδικα, προσπαθώντας απεγνωσμένα να βρουν καύσιμα.

Οποιοι και αν ήταν οι στρατιωτικοί στόχοι του Ισραήλ, γράφει η Telegraph, η επιχείρησή του έχει πάρει πλέον ευρύτερη διάσταση, στοχεύοντας όχι μόνο τις υποδομές της χώρας, αλλά και το ηθικό του λαού της.

Εδώ και χρόνια, το Ισραήλ ξέρει ότι ο πληθυσμός του Ιράν στρέφεται όλο και περισσότερο εναντίον των ισλαμιστών που τον κυβερνούν. Τώρα, σπέρνει τους σπόρους του χάους, με την ελπίδα να εξωθήσει τους Ιρανούς στα όριά τους.

Η αλλαγή καθεστώτος, όπως έχει παραδεχθεί ο ίδιος ο Νετανιάχου, είναι ένα από τα πράγματα που επιδιώκει Ισραήλ.

Κανείς δεν γνωρίζει με βεβαιότητα πίσω από ποιες δολιοφθορές κρύβεται το Ισραήλ. Ισως οι αγωγοί αποχέτευσης απλώς έπαθαν ζημιά. Ισως κάποια άγνωστη ομάδα εκμεταλλεύτηκε την κατάσταση για να ανατινάξει αυτοκίνητα.

Ωστόσο, γράφει η Telegraph, μπορούμε να περιμένουμε τα πάντα από μια χώρα της οποίας οι κατάσκοποι πυροδότησαν εξ αποστάσεως χιλιάδες τηλε-ειδοποιητές της Χεζμπολάχ στον Λίβανο.

Μόνο ένα πράγμα μπορεί να αποδοθεί τελεσίδικα στο Ισραήλ: μια σειρά επιθέσεων στις εγκαταστάσεις πετρελαίου και φυσικού αερίου του Ιράν. Το κίνητρο είναι προφανές.

Περνώντας μεγάλο μέρος του περασμένου χειμώνα στο κρύο και το σκοτάδι, οι εξοργισμένοι Ιρανοί εκφράζουν όλο και πιο δυνατά την οργή τους προς το καθεστώς, τους τελευταίους μήνες.

Είναι, πράγματι, σκανδαλώδες το γεγονός ότι μια χώρα με το ένα έκτο του φυσικού αερίου του κόσμου και το 10% του πετρελαίου του, μπορεί να βυθιστεί σε μια τόσο μεγάλη ενεργειακή κρίση, που ακόμη και οι μεγάλοι δρόμοι ήταν χωρίς φως λόγω έλλειψης ηλεκτρικού ρεύματος.

Καθώς οι κυβερνητικές υπηρεσίες έκλειναν και οι μαθητές σχολείων διάβαζαν μόνοι τους στα σπίτια τους, οργισμένοι Ιρανοί βγήκαν στους δρόμους σε περισσότερες από 150 πόλεις και κωμοπόλεις για να καταγγείλουν τη διαφθορά και την κακοδιαχείριση που πιστεύουν ότι βρίσκεται πίσω από την κρίση. Οι διαμαρτυρίες συνεχίστηκαν και αυτόν τον μήνα.

Δεν είναι περίεργο, λοιπόν, που τις τελευταίες 24 ώρες, το Ισραήλ έπληξε όχι μόνο τις πυρηνικές εγκαταστάσεις και τις πυραυλικές βάσεις του Ιράν, αλλά και τους σταθμούς ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου του.

Την Κυριακή 15 Ιουνίου, πυρκαγιές μαίνονταν στο κοίτασμα φυσικού αερίου στο νότιο Παρς και σε ένα διυλιστήριο πετρελαίου στη νότια επαρχία Μπουσέρ. Δώδεκα δεξαμενές στην κύρια αποθήκη καυσίμων της Τεχεράνης εξερράγησαν η μία μετά την άλλη.

Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους οι ενεργειακές υποδομές του Ιράν δέχονται επίθεση, εξηγεί η Telegrpah. Το Ισραήλ ελπίζει να στερήσει από το Ιράν τα καύσιμα που χρειάζεται για τις στρατιωτικές επιχειρήσεις του. Ελπίζει, επίσης, να παρακινήσει το Ιράν να προβεί σε αντίποινα εναντίον ενεργειακών εγκαταστάσεων της Σαουδικής Αραβίας ή των Εμιράτων, σύροντας τις ΗΠΑ στον πόλεμο.

Ομως, το πιο σημαντικό είναι ότι το Ισραήλ φαίνεται να έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αν πρόκειται να πολεμήσει μόνο του, η καλύτερη ευκαιρία του να διαλύσει το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν δεν έγκειται στον βομβαρδισμό βαθιά θαμμένων εγκαταστάσεων εμπλουτισμού ουρανίου, αλλά στην αποσταθεροποίηση του καθεστώτος που τις κατασκεύασε. Η ανατροπή του καθεστώτος από το εσωτερικό της χώρας μπορεί, πιστεύουν ορισμένοι αξιωματούχοι, να είναι ο μόνος τρόπος που έχει το Ισραήλ προκειμένου να επιβιώσει.

Ο ενεργειακός τομέας του Ιράν, σημειώνει η Telegraph, είναι αναμφισβήτητα το πιο ευάλωτο σημείο του. Η χώρα βράζει. Οι περιορισμοί του ρεύματος έχουν κλείσει εργοστάσια, έχουν αφήσει τους εργάτες απλήρωτους, εμποδίζουν τους αρτοποιούς να φτιάχνουν ψωμί, τους φοιτητές να δίνουν εξετάσεις και τους αγρότες να ποτίζουν τις καλλιέργειές τους.

Πολλοί κατηγορούν τους μουλάδες και την ελίτ των Φρουρών της Επανάστασης, οι οποίοι ελέγχουν μεγάλο μέρος της παραγωγής και διανομής ενέργειας του Ιράν.

Η οργή για τις αναφορές ότι η ηλεκτρική ενέργεια εκτρέπεται σε τεράστιες επιχειρήσεις εξόρυξης Bitcoin, που συνδέονται με τους Φρουρούς, έχει πυροδοτήσει ένα δημοφιλές σύνθημα στις πόλεις του Ιράν: «Κρυπτονομίσματα για τους Φρουρούς· Μπλακάουτ για τον Λαό!»

Ο Νετανιάχου πιστεύει ότι ο λαός του Ιράν μπορεί να πειστεί να ανατρέψει ο ίδιος το καθεστώς του. Οι ισραηλινές επιθέσεις στη χώρα τους, τους είπε την Παρασκευή, θα «άνοιγαν τον δρόμο για να επιτύχουν την ελευθερία τους».

Οπως είπε στο Fox News, «δεν μπορούμε να αφήσουμε το πιο επικίνδυνο καθεστώς του κόσμου να έχει τα πιο επικίνδυνα όπλα του κόσμου».

Συσπείρωση γύρω από τη σημαία

Ωστόσο, δεν είναι βέβαιον ότι η στρατηγική θα λειτουργήσει, γράφει η Telegraph. Στην πραγματικότητα, θα μπορούσε να αποτύχει παταγωδώς, συμβάλλοντας στην αναζωογόνηση της υποστήριξης για ένα αντιδημοφιλές καθεστώς, όπως εξηγεί  η Σανάμ Βακίλ, διευθύντρια Μέσης Ανατολής στο Chatham House, ένα think tank διεθνών υποθέσεων στο Λονδίνο.

«Οι Ιρανοί είναι αρκετά εθνικιστές και καθώς τα θύματα μεταξύ των αμάχων αυξάνονται και η ζωή γίνεται πιο δύσκολη, είναι πιθανό να συσπειρωθούν “γύρω από τη σημαία”. Η συνέπεια θα είναι η εκ νέου νομιμοποίηση της Ισλαμικής Δημοκρατίας, ένα καταστροφικό αποτέλεσμα για τους Ιρανούς και την ευρύτερη περιοχή, πόσο μάλλον για τον Νετανιάχου», λέει στην Telegraph.

Ο,τι κι αν πιστεύουν για το καθεστώς, οι Ιρανοί δεν θέλουν να καταστραφεί η πατρίδα τους, υπερθεματίζει ο Φαρζάν Σαμπέτ, ερευνητής ασφάλειας για τη Μέση Ανατολή στο Geneva Graduate Institute, ο οποίος κατάγεται από την ιρανική πόλη Σιράζ.

«Στην πόλη μου, η βιομηχανία ηλεκτρονικών που συνέβαλε στα συστήματα ραντάρ του στρατού έχει καταστραφεί. Ηταν ένας στρατιωτικός στόχος, αλλά και ένα κέντρο τεχνολογίας και μια σημαντική πηγή απασχόλησης. Πολλοί άνθρωποι που δεν ήταν ιδιαίτερα φιλοκυβερνητικοί είναι αναστατωμένοι με την καταστροφή. Αν το Ισραήλ συνεχίσει τις επιχειρήσεις, θα δούμε πολλούς ανθρώπους που δεν συμπαθούν την κυβέρνηση να της προσφέρουν υποστήριξη. Μπορεί να μην τους αρέσει η κυβέρνηση, αλλά δεν τους αρέσει και αυτό που συμβαίνει στη χώρα», λέει.

Πριν από την έναρξη της επιχείρησης, δεν υπήρχε αμφιβολία για το πόσο αντιδημοφιλείς ήταν ο αγιατολάχ Αλί Χαμενεΐ, και οι συνάδελφοί του, σε ένα μεγάλο τμήμα του πληθυσμού. Οι φιλελεύθεροι της μεσαίας τάξης τους απεχθάνονταν.

Πριν από την Ισλαμική Επανάσταση του 1979, το Ιράν είχε έναν από τους πιο δυτικοποιημένους πληθυσμούς στη Μέση Ανατολή: γυναίκες χωρίς καλύμματα φορούσαν παντελόνια, χόρευαν σε νυχτερινά κέντρα, έπιναν κοκτέιλ και έκαναν σεξ με ανύπαντρους άνδρες.

Οι πρώτες σημαντικές αντικυβερνητικές διαδηλώσεις έγιναν το 2009, με επικεφαλής το λεγόμενο Πράσινο κίνημα. Αργότερα, κύματα αναταραχής προσέλκυσαν ένα ποικιλόμορφο φάσμα Ιρανών –ιδιαίτερα γυναικών– απογοητευμένων από τους αυστηρούς ισλαμικούς κώδικες του καθεστώτος, τη διαφθορά και το οικονομικό κόστος των κυρώσεων και της απομόνωσης.

Ωστόσο, επισημαίνει η Telegraph, ενώ αυτές οι διαμαρτυρίες ανησύχησαν το καθεστώς, τελικά άλλαξαν ελάχιστα. Οι μουλάδες κατάφεραν να καταστείλουν την πιο σοβαρή εξέγερση, που πυροδοτήθηκε στα τέλη του 2022, μετά τον θάνατο της Μάσα Αμίνι, επειδή ήταν ασκεπής.

Εν μέρει, το καθεστώς έχει επιβιώσει βασιζόμενο σε έναν φανατικά πιστό πυρήνα υποστηρικτών.

«Η δημοτικότητα του καθεστώτος έχει μειωθεί σταθερά με την πάροδο του χρόνου», λέει ο Σαμπέτ. «Ομως, η υποστήριξή του, τουλάχιστον από τον πυρήνα της βάσης του, παραμένει σχετικά ισχυρή».

Αυτός, όμως, δεν είναι ο μόνος λόγος για τον οποίο το Ισραήλ μπορεί να δυσκολευτεί να προκαλέσει αλλαγή καθεστώτος.

Καθώς οι ισραηλινές βόμβες άρχισαν να πέφτουν, ο Ρεζά Παχλεβί, ο εξόριστος γιος του σάχη που ανατράπηκε το 1979, προέτρεψε τους Ιρανούς να ανατρέψουν το καθεστώς, κατηγορώντας το ότι «έσυρε το Ιράν στον πόλεμο». Αν και πολλοί Ιρανοί νοσταλγούν τη μοναρχία, ο Παχλεβί ηγείται ενός από τα πέντε –έντονα διχασμένα μεταξύ τους– κινήματα της αντιπολίτευσης. Οι μουλάδες έχουν εκμεταλλευτεί με επιτυχία αυτόν τον διχασμό.

Μέχρι να υπάρξει μια πιο ενωμένη αντιπολίτευση, οι εκκλήσεις για λαϊκή εξέγερση, ιδίως από το εξωτερικό, είναι απίθανο να έχουν σημαντικό αντίκτυπο, υποστηρίζει ο Μέιρ Τζαβεντανφάρ, λέκτορας στο Πανεπιστήμιο Ράιχμαν του Ισραήλ: «Ολοι στο Ισραήλ θέλουν αλλαγή καθεστώτος και νομίζω ότι το 80% των ανθρώπων στο Ιράν θέλουν καλύτερους ηγέτες», εξηγεί στην Telegraph. «Ομως, δεν είμαι σίγουρος ότι η αλλαγή καθεστώτος μπορεί να υποκινηθεί από το εξωτερικό. Πρέπει να έλθει από μέσα. Χρειάζεται τοπική ηγεσία. Και δεν βλέπω την αντιπολίτευση στο Ιράν να οργανώνεται γύρω από έναν ηγέτη ή κόμμα».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News