Η συνεχής αύξηση του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα είναι πολύ μεγαλύτερη από την ικανότητα των ωκεανών και των δασών να το απορροφήσουν με φυσικό τρόπο, προειδοποιεί η NASA. Ενόψει της Συνόδου για το Κλίμα που θα γίνει στο Παρίσι, τα δεδομένα από την υπηρεσία καταγράφουν τις χώρες που είναι οι χειρότεροι ρυπαντές και πώς οι εκπομπές από το έδαφος τους κυκλοφορούν και επηρεάζουν όλο τον πλανήτη. Από την άλλη, τα στατιστικά δείχνουν μια συνεχή επιδείνωση, σε σημείο ώστε η όποια παρέμβαση να είναι πιο δύσκολο να ανατρέψει έγκαιρα την πορεία.

Αυτή η αδυναμία απορρόφησης είναι μια πηγή ανησυχίας για το μέλλον λιγότερο ίσως γνωστή από την αύξηση της θερμοκρασίας λόγω των αερίων του θερμοκηπίου. Οι αναφορές έρχονται μερικές ημέρες πριν από την έναρξη της Συνόδου για το Κλίμα στο Παρίσι (30 Νοεμβρίου-11Δεκεμβρίου) όπου για άλλη μια φορά θα αναζητηθούν τρόποι αντιμετώπισης (και πιθανόν δικαιολογίες για την αδράνεια). Το ότι ηγέτες από όλο τον κόσμο θα παραστούν στις εργασίες της Συνόδου δεν προοιωνίζεται απαραίτητα κάτι θετικό για την αλλαγή των πολιτικών. Σε μια τέτοια περίπτωση οι εικόνες μπορεί να προσφέρουν κάτι περισσότερο.

Σε βίντεο που έχει δώσει στη δημοσιότητα η NASA δείχνει δορυφορικές μετρήσεις της ποσότητας του διοξειδίου του άνθρακα και, μέσα από προσομοιώσεις σε υπερυπολογιστή, πώς εκπέμπεται, από πού και πώς κυκλοφορεί το διοξείδιο στην ατμόσφαιρα το 2006. Δύο είναι οι βασικές πηγές, η καύση δασών κυρίως στην κεντρική Αφρική και το διοξείδιο που εκπέμπεται από μεγάλες πόλεις και βιομηχανικά κέντρα, όπως την Κίνα, την Ιαπωνία, τη Δυτική Ευρώπη και τις βορειοανατολικές ΗΠΑ.

Αν αυτές οι ανεξέλεγκτες εκπομπές είναι ένα πρόβλημα, η απορρόφησή τους από τα δάση και από τους ωκεανούς, δύο φυσικούς ταμιευτήρες διοξειδίου του άνθρακα τίθενται πλέον εν αμφιβόλω. Και τα δύο συστήματα είναι στα όρια τους και έχουν αρχίσει να αντιμετωπίζουν τις συνέπειες της ανθρώπινης παρέμβασης στην λειτουργία τους.

Η φυσική ανάσα του πλανήτη

Τα δάση στον πλανήτη, όπως και οι ωκεανοί, λειτουργούν σαν φυσικοί μηχανισμοί απορρόφησης και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα: τα μεν δάση γιατί το μετατρέπουν σε οξυγόνο, οι ωκεανοί γιατί το κατακρατούν στο νερό. Αυτή η διαδικασία «αναπνοής» μπορεί να απορροφήσει το μισό από το διοξείδιο που παράγει η ανθρώπινη δραστηριότητα. Έχει όμως κάποιο όριο αφού τα δάση τείνουν να μειώνονται-και ειδικά τα τροπικά που απειλούνται από την υλοτομία και τις πυρκαγιές.

Και οι ωκεανοί όμως δεν μπορούν να απορροφούν συνεχώς διοξείδιο: όσο περισσότερο το κάνουν τόσο πιο δύσκολη γίνεται η διαδικασία απορρόφησης γιατί αυξάνεται η οξύτητα και ο φυσικός μηχανισμός σταματά ή υπολειτουργεί. Εν τω μεταξύ η ποσότητα του διοξειδίου αυξάνεται σταθερά. Το 2015 ξεπέρασαν για πρώτη φορά τα 400 μέρη στο εκατομμύριο -τα μεγαλύτερα εδώ και εκατοντάδες χιλιάδες χρόνια- ενώ ανεβαίνουν κατά περίπου 2 μέρη το χρόνο.

Περισσότερο διοξείδιο στους ωκεανούς σημαίνει σταδιακά περισσότερη οξύτητα, αφενός, και αφετέρου μεγαλύτερη συγκέντρωση ουσιών όπως το ανθρακικό ασβέστιο, το οποίο είναι απαραίτητο για τα όστρακα και άλλους θαλασσίους οργανισμούς. Από εκεί και πέρα οι θετικές συνέπειες για μια μορφή θαλάσσιας ζωής γίνονται αρνητικές για μιαν άλλη και η συνολική υγεία του ωκεανού κινδυνεύει. Περισσότερο ανθρακικό ασβέστιο μπορεί, για παράδειγμα, να είναι θετικό για όστρακα ή κοράλλια, και περισσότερο διοξείδιο για φύκη που φωτοσυνθέτουν και το μετατρέπουν σε οξυγόνο. Ωστόσο, περισσότερη οξύτητα σημαίνει προβλήματα για όλη τη θαλάσσια ζωή.

Και τώρα τι;

Όλα αυτά φέρνουν τον πλανήτη μπροστά σε ένα διπλό αδιέξοδο και οι φυσικές μέθοδοι που θα κρατούσαν σε ισορροπία τις ποσότητες του διοξειδίου μπλοκάρονται. Το αέριο αυξάνεται, η θερμότητα παγιδεύεται στην ατμόσφαιρα και οι μέσες θερμοκρασίες ανεβαίνουν. Το αποτέλεσμα ορατό: ο Οκτώβριος του 2015 ήταν ο θερμότερος όλων των εποχών και το 2015 μάλλον θα είναι το έτος όπου ο μέσος όρος παγκόσμια θα είναι ένα βαθμό πάνω από τα επίπεδα της προβιομηχανικής εποχής. Αν κρίνουμε από τη φωτογραφία, στην Ελλάδα η μέση θερμοκρασία ήταν γύρω στους 2 βαθμούς μεγαλύτερη από το μέσο όρο του διαστήματος 1951-1980.

Επειδή δεν μπορεί να την ελέγξει ο άνθρωπος με κάποιο τρόπο, η απορρόφηση του διοξειδίου στους ωκεανούς και τα δάση μπορεί να ξαναγίνει αποδοτική μόνο όταν πέσουν τα όρια του αερίου του θερμοκηπίου. Και αυτό χρειάζεται ρεαλιστική και αποδοτική ανθρώπινη παρέμβαση—το μέγα ζητούμενο των συνόδων για το κλίμα

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News