Το πρώτο «πακέτο» για προσιτή στέγαση (House affordability Plan) ετοίμασε η Ευρωπαϊκή Ενωση, καθώς το στεγαστικό πρόβλημα έχει καταστεί οξύ σε αρκετά κράτη-μέλη.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από το 2013 οι τιμές των κατοικιών στην ΕΕ έχουν αυξηθεί κατά περισσότερο από 60%,  τα ενοίκια κατά μέσο όρο έχουν εμφανίσει άνοδο κατά περίπου 20%, ενώ στις αστικές περιοχές έχουν αυξηθεί ακόμα περισσότερο.

Ως αποτέλεσμα, η έλλειψη προσιτής στέγασης και το αυξανόμενο κόστος εξελίσσονται σε μείζον κοινωνικό ζήτημα για τους πολίτες στα περισσότερα κράτη-μέλη. Οι έρευνες των ειδικών της Κομισιόν έδειξαν ότι μόλις το 6-7% του στεγαστικού αποθέματος της ΕΕ είναι κοινωνική στέγαση, ενώ το 20% των κατοικιών παραμένει κενό και οι βραχυχρόνιες μισθώσεις έχουν αυξηθεί σχεδόν κατά 70% μεταξύ 2019 -2024.

Οπως επισήμανε ο Επίτροπος Ενέργειας και Στέγασης, Νταν Γιέρενσεν, «το σχέδιο αυτό καθορίζει συγκεκριμένες δράσεις ώστε να γίνει η στέγαση πιο προσιτή, μέσω της κινητοποίησης επενδύσεων, της ρύθμισης των βραχυχρόνιων μισθώσεων, της μείωσης της γραφειοκρατίας και της στήριξης όσων πλήττονται περισσότερο στην κοινωνία μας. Η στέγαση δεν είναι απλώς ένα εμπόρευμα. Είναι θεμελιώδες δικαίωμα. Πρέπει να κινητοποιήσουμε κάθε ευρώ και να κάνουμε ό,τι περνά από το χέρι μας ώστε, στην Ευρώπη, όλοι να μπορούν να αντέξουν οικονομικά έναν αξιοπρεπή χώρο που θα τον αποκαλούν σπίτι τους».

Τι προβλέπει το σχέδιο

Το σχέδιο που παρουσίασε η Κομισιόν προβλέπει:

• ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών μέσω νέων κατασκευών και ανακαινίσεων
• στήριξη της καινοτομίας στον κατασκευαστικό τομέα
• προσέλκυση και επανακατάρτιση εργαζομένων
• αντιμετώπιση των βραχυχρόνιων μισθώσεων σε περιοχές με στεγαστική πίεση
• μείωση του κόστους και των διοικητικών βαρών
• στήριξη της ενεργειακής απόδοσης και μείωση των λογαριασμών
• κινητοποίηση δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων
• προστασία των ομάδων που πλήττονται περισσότερο, συμπεριλαμβανομένων των νέων και των μειονεκτουσών ομάδων

Αύξηση της προσφοράς κατοικιών και προώθηση της καινοτομίας

Η Επιτροπή εκτιμά ότι η Ευρώπη θα χρειαστεί να κατασκευάζει περισσότερες από δύο εκατομμύρια κατοικίες κάθε χρόνο για να καλύψει τη σημερινή ζήτηση – περίπου 650.000 επιπλέον κατοικίες ετησίως, πέραν των 1,6 εκατομμυρίων που κατασκευάζονται σήμερα. Η υλοποίηση αυτών των επιπλέον κατοικιών θα απαιτούσε επενδύσεις ύψους περίπου 153 δισ. ευρώ ετησίως.

Για την αντιμετώπιση αυτής της πρόκλησης η Κομισιόν έχει αναπτύξει τη νέα Ευρωπαϊκή Στρατηγική για την Κατασκευή Κατοικιών, με στόχο την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της παραγωγικότητας και της καινοτομίας του κλάδου. Η στρατηγική αποσκοπεί:

♦ στην απλούστευση και ψηφιοποίηση των διαδικασιών αδειοδότησης
♦ στην εφαρμογή του ψηφιακού διαβατηρίου προϊόντος (από το 2028) και των ψηφιακών μητρώων κτιρίων
♦ στην επιτάχυνση της ανάπτυξης εναρμονισμένων προτύπων για καινοτόμα κατασκευαστικά προϊόντα, υλικά και μεθόδους

Επιπλέον, στο πλαίσιο του Νέου Ευρωπαϊκού Bauhaus, η Επιτροπή θα ενισχύσει την έρευνα και θα αναπτύξει και θα κλιμακώσει καινοτόμες λύσεις δόμησης.

Στήριξη περιοχών που πλήττονται από στεγαστικές ελλείψεις

Η στέγαση σε πόλεις και τουριστικές περιοχές είναι συχνά ιδιαίτερα δαπανηρή, γεγονός που δυσχεραίνει την εύρεση κατάλληλης κατοικίας για τους μόνιμους κατοίκους. Στο πλαίσιο της Πράξης για την Προσιτή Κατοικία, η οποία αναμένεται να εγκριθεί το 2026, η Επιτροπή θα στηρίξει τις εθνικές, περιφερειακές και τοπικές αρχές στην αντιμετώπιση αυτών των ζητημάτων, ιδίως όσων συνδέονται με τις βραχυχρόνιες μισθώσεις. Θα αντιμετωπίσει επίσης ανησυχίες σχετικά με κερδοσκοπικές πρακτικές και θα βοηθήσει τα κράτη-μέλη να προωθήσουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις.

Στήριξη όσων πλήττονται περισσότερο από την κρίση

Η έλλειψη προσιτής στέγασης πλήττει ιδιαίτερα τα χαμηλού εισοδήματος και τα μειονεκτούντα στρώματα της κοινωνίας. Η Επιτροπή σκοπεύει να στηρίξει τους νέους, τους φοιτητές και τους ασκούμενους, για παράδειγμα μέσω πιλοτικής εφαρμογής ενός συστήματος εγγυήσεων για τη μείωση ή την κατάργηση της ανάγκης για εγγύηση ενοικίου, καθώς και τους εργαζόμενους κρίσιμων υπηρεσιών που δεν μπορούν να ζουν στις κοινότητες που εξυπηρετούν. Προτίθεται επίσης να στηρίξει περαιτέρω δράσεις για την αντιμετώπιση των επίμονων και σύνθετων ζητημάτων της έλλειψης στέγης.

Ταχύτερες διαδικασίες αδειοδότησης και ανακαίνισης

Το σχέδιο αποσκοπεί στη μείωση του κόστους μέσω της περικοπής των διοικητικών βαρών που συνδέονται με τους κανόνες της ΕΕ για τη στέγαση. Θα προωθήσει επίσης βέλτιστες πρακτικές, όπως ο ψηφιακός χωροταξικός σχεδιασμός και η ψηφιακή αδειοδότηση, σε όλα τα επίπεδα διακυβέρνησης.

Επενδυτική στήριξη και απλούστεροι κανόνες κρατικών ενισχύσεων

Το σχέδιο θα ενισχύσει τις επενδύσεις στην κοινωνική και προσιτή στέγαση, μεταξύ άλλων μέσω μιας νέας πανευρωπαϊκής επενδυτικής πλατφόρμας για τη στέγαση. Θα απλουστεύσει επίσης τους κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις, καθιστώντας ευκολότερο για τα κράτη-μέλη να στηρίζουν την προσιτή στέγαση.

Το σχέδιο περιλαμβάνει την πρώτη στην ιστορία σύνοδο κορυφής των αρχηγών κρατών ή κυβερνήσεων της ΕΕ για τη στέγαση, η οποία θα πραγματοποιηθεί το 2026. Η σύνοδος θα εγκαινιάσει μια νέα Ευρωπαϊκή Συμμαχία για τη Στέγαση, φέρνοντας κοντά πόλεις, περιφέρειες, εθνικά και ενωσιακά θεσμικά όργανα, καθώς και βασικούς φορείς του τομέα της στέγασης.

Το 2026 η Επιτροπή θα παρουσιάσει επίσης ένα πακέτο χρηματοδοτικής στήριξης για την ενεργειακή απόδοση και ένα πακέτο για την ενέργεια των πολιτών, με στόχο την περαιτέρω μείωση των λογαριασμών ενέργειας και με ιδιαίτερη έμφαση στην αντιμετώπιση της ενεργειακής φτώχειας. Επιπλέον, η Επιτροπή θα παρουσιάσει τη στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση της φτώχειας, η οποία θα αντιμετωπίζει την έλλειψη στέγης και τις βαθύτερες αιτίες της φτώχειας.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News