Η χρονιά μετά τις επιθέσεις της Χαμάς στις 7 Οκτωβρίου 2023 σηματοδότησε μία από τις πιο έντονες, πολυεπίπεδες και τεχνολογικά εξελιγμένες περιόδους δράσης για τις ισραηλινές μυστικές υπηρεσίες. Το σοκ και η ταπείνωση που προκάλεσε η αιφνιδιαστική εισβολή της Χαμάς στο νότιο Ισραήλ, η οποία άφησε πίσω της εκατοντάδες θύματα, αποτέλεσε το εναρκτήριο λάκτισμα μιας επιθετικής και ευφυώς οργανωμένης αντεπίθεσης εκ μέρους του Ισραήλ.

Αυτό που ακολούθησε δεν ήταν απλώς μια σφοδρή –και συχνά ασύμμετρη– στρατιωτική απάντηση, αλλά και μια επίδειξη του εύρους, της διείσδυσης και της ακρίβειας των ισραηλινών υπηρεσιών πληροφοριών. Μέσα σε λιγότερο από έναν χρόνο, γράφουν οι Times του Λονδίνου, οι ισραηλινές επιχειρήσεις κατάφεραν να επιφέρουν καίρια πλήγματα στο εσωτερικό του Ιράν, να υπονομεύσουν τη στρατιωτική δομή της Χεζμπολάχ στον Λίβανο και να δολοφονήσουν στοχευμένα ηγετικές μορφές του λεγόμενου «Αξονα της Αντίστασης».

Διπλό Χτύπημα: Βηρυτός και Τεχεράνη

Το βράδυ της 30ής Ιουλίου 2024, ισραηλινοί πύραυλοι έπληξαν ένα κατοικημένο κτίριο στα νότια προάστια της Βηρυτού. Ο απολογισμός ήταν τραγικός: έξι νεκροί, μεταξύ αυτών δύο παιδιά και τρεις γυναίκες, και περισσότεροι από 70 τραυματίες. Ο βασικός στόχος όμως ήταν ένα και μοναδικό πρόσωπο: ο Φουάντ Σουκρ, ένας από τους ιδρυτές της Χεζμπολάχ και ανώτατο στέλεχος της οργάνωσης. Ηταν τόσο καλά κρυμμένος, που τα αρχικά ρεπορτάζ των λιβανέζικων ΜΜΕ δημοσίευσαν φωτογραφίες λάθος ατόμου.

Σχεδόν ταυτόχρονα, εκατοντάδες χιλιόμετρα μακριά, στην Τεχεράνη, έγινε μία ακόμη έκρηξη. Αυτή τη φορά σε έναν μυστικό ξενώνα των Φρουρών της Επανάστασης, στην περιοχή Νεσάτ. Το χτύπημα είχε ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα, καθώς κόστισε τη ζωή στον πολιτικό ηγέτη της Χαμάς, Ισμαήλ Χανίγια. Το μήνυμα του Ισραήλ ήταν σαφές: «Είμαστε παντού, ακόμη και στα πιο ασφαλή κτίριά σας».

Οπως εξηγεί στους Times ο ταξίαρχος εν αποστρατεία Γιακόβ Αμιντρόρ, πρώην επικεφαλής των αναλυτών στρατιωτικών πληροφοριών του Ισραήλ, η επίθεση αυτή «ήταν καίρια και είχε ως αποτέλεσμα να κατανοήσουν οι Ιρανοί και οι ηγέτες της Χαμάς ότι δεν είναι άτρωτοι».

Η εξουδετέρωση του Χανίγια δεν ήταν αποτέλεσμα μιας απλής επίθεσης. Ηταν το αποκορύφωμα μηνών, ίσως και ετών, παρακολούθησης, υποκλοπών και εν τέλει μιας σύνθετης επιχείρησης διείσδυσης. Οι πρώτες πληροφορίες για την παρουσία του στον ξενώνα προήλθαν από την Υπηρεσία Στρατιωτικών Πληροφοριών, μέσω υποκλοπής επικοινωνιών. Ομως η εκτέλεση της αποστολής απαιτούσε ανθρώπινη παρουσία στο πεδίο, σημειώνουν οι Times. Μια πηγή ισχυρίζεται ότι μόνο ένας πράκτορας της Μοσάντ μπορούσε να τοποθετήσει τη βόμβα εντός του κτιρίου, η οποία πυροδοτήθηκε από απόσταση.

Ακολούθησε μια σειρά από εντυπωσιακές επιχειρήσεις: εκρηκτικές συσκευές τοποθετημένες σε συσκευές επικοινωνίας, στοχευμένες εκτελέσεις ηγετών της Χεζμπολάχ, και ένας πόλεμος 12 ημερών εναντίον του Ιράν, ο οποίος εξέθεσε την αδυναμία της αεράμυνάς του.

Από την αποτυχία στην υπέρβαση

Η επιτυχία αυτών των επιχειρήσεων δεν επισκιάζει την οδυνηρή αποτυχία της 7ης Οκτωβρίου, επισημαίνουν οι Times. Οπως παραδέχεται και ο Αμιντρόρ, το πρόβλημα ήταν η ιεράρχηση των απειλών. «Το Ιράν και η Χεζμπολάχ θεωρούνταν οι κυριότερες απειλές, οπότε όλο το βάρος δόθηκε εκεί. Η Γάζα παραμελήθηκε». Ετσι, αν και υπήρχαν κάποιες ενδείξεις για την επικείμενη επίθεση της Χαμάς, αυτές αγνοήθηκαν ή υποτιμήθηκαν. Η εσφαλμένη πεποίθηση ότι η οικονομική ενίσχυση μέσω Κατάρ και η πρόσβαση εργατών από τη Γάζα στο Ισραήλ είχαν «ηρεμήσει» τη Χαμάς αποδείχτηκε καταστροφική.

Η επακόλουθη πολιτική απόφαση να εξαλειφθεί πλήρως η Χαμάς, μαζί με την αποδοχή σημαντικών παράπλευρων απωλειών μεταξύ των αμάχων της Γάζας, συνέβαλαν στο να καταστεί ο πόλεμος στον παλαιστινιακό θύλακα όχι απλώς παρατεταμένος, αλλά και εξαιρετικά αιματηρός.

Τεχνολογία και ανθρώπινο δίκτυο: Το νέο δόγμα

Οι ισραηλινές υπηρεσίες πληροφοριών έχουν εξελιχθεί σε κάτι πολύ περισσότερο από απλοί κατασκοπευτικοί μηχανισμοί, γράφουν οι Times. Η Μοσάντ, η στρατιωτική υπηρεσία ΑΜΑΝ (ιδιαίτερα η περίφημη Μονάδα 8200) και η Σιν Μπετ (ή Σαμπάκ) συνεργάζονται πλέον σε ένα δικτυωμένο και τεχνολογικά ενισχυμένο περιβάλλον. Η συλλογή πληροφοριών γίνεται όλο και περισσότερο μέσω κυβερνοεπιθέσεων, τηλεπικοινωνιακών υποκλοπών και προηγμένων συστημάτων ΤΝ.

Η τεχνολογία έχει αλλάξει και τον τρόπο στρατολόγησης πρακτόρων. Οι πρώτες επαφές με πράκτορες μπορεί πλέον να ξεκινούν εξ αποστάσεως, μέσω εφαρμογών ή ακόμη και τηλεφωνικώς. Στις περισσότερες περιπτώσεις η φυσική παρουσία περιορίζεται στο ελάχιστο, διατηρώντας την ασφάλεια σε υψηλά επίπεδα.

Μία από τις πλέον χαρακτηριστικές επιχειρήσεις των ισραηλινών υπηρεσιών που αποκαλύφθηκαν ήταν η «υπονόμευση» του δικτύου επικοινωνίας της Χεζμπολάχ. Μέσω μιας υποτιθέμενης εταιρείας τηλεπικοινωνιών με έδρα την Ουγγαρία, η Μοσάντ κατάφερε να προωθήσει στη Χεζμπολάχ παρτίδες ασυρμάτων και συσκευών pager, οι οποίες ήταν παγιδευμένες.

Η επίθεση πραγματοποιήθηκε τον Σεπτέμβριο του 2024, προκαλώντας τραυματισμούς σε περίπου 3.000 μέλη της Χεζμπολάχ. Ηταν τόσο στοχευμένη, που ελάχιστοι αθώοι επλήγησαν, σε αντίθεση με τις βαριές απώλειες αμάχων που καταγράφονται στη Γάζα.

Οταν τα στελέχη της Χεζμπολάχ κατέφυγαν και πάλι σε παλιότερους ασυρμάτους, αυτοί αποδείχτηκε ότι είχαν παγιδευτεί με παρόμοιο τρόπο, προκαλώντας περαιτέρω απώλειες. Ακολούθησε μια μαζική επιχείρηση της ισραηλινής αεροπορίας με βομβαρδισμό του υπόγειου αρχηγείου της Χεζμπολάχ, κατά την οποία φέρεται να σκοτώθηκε ο ηγέτης της οργάνωσης Χασάν Νασράλα.

Η κλιμάκωση συνεχίστηκε με επιθέσεις σε στρατιωτικές και πυρηνικές υποδομές του Ιράν, γράφουν οι Times. Πυραυλικά πλήγματα, στοχευμένες δολοφονίες και κυβερνοεπιθέσεις συνέθεσαν μια μαζική επίθεση κατά της ιρανικής αποτρεπτικής ικανότητας. Χάρη σε πληροφορίες από τη Μονάδα 8200 και τη Μοσάντ, οι Ισραηλινοί γνώριζαν όχι μόνο τις κινήσεις των ιρανών επιστημόνων, αλλά ακόμη και τις προσωπικές τους συνήθειες.

Η εκτέλεση του ιρανού πυρηνικού επιστήμονα Μοχσέν Φαχριζαντέχ, το 2020, θεωρείται πρότυπο αυτής της τεχνολογικής επανάστασης. Πραγματοποιήθηκε χωρίς φυσική παρουσία ισραηλινών πρακτόρων, με τη χρήση ενός τηλεκατευθυνόμενου οπλισμένου οχήματος. Ανάλογη μεθοδολογία χρησιμοποιήθηκε και στις πρόσφατες επιθέσεις κατά των ιρανικών πυραυλικών συστημάτων, με drones που είχαν εισαχθεί εντός Ιράν από τρίτες χώρες.

Το τίμημα της επιτυχίας

Η επιτυχία φέρνει και αντιζηλίες. Μετά τις εντυπωσιακές επιχειρήσεις στο Ιράν, η Μοσάντ και η ΑΜΑΝ επιδόθηκαν σε δημόσιο ανταγωνισμό για την ανάληψη της «πίστωσης» των επιτυχιών. Ο διευθυντής της Μοσάντ, Νταβίντ Μπαρνέα, δήλωσε ότι το Ισραήλ είναι πλέον «πιο ασφαλές και τολμηρό», ενώ ανώτατοι αξιωματικοί της ΑΜΑΝ ισχυρίστηκαν ότι όλα τα δεδομένα στόχων είχαν προετοιμαστεί από αυτούς.

Ο πρώην πράκτορας της Μοσάντ, Ζοχάρ Πάλτι, λέει στους Times ότι αυτή η διαμάχη είναι δημιουργική: «Ο ανταγωνισμός κάνει τις υπηρεσίες καλύτερες». Ομως κάποιοι προειδοποιούν ότι η υπερβολική εξάρτηση από την τεχνολογία μπορεί να αποβεί επικίνδυνη. Ο Οφέρ Γκούτερμαν, πρώην αναλυτής, τονίζει: «Η τεχνολογία μάς οδηγεί στην ψευδαίσθηση ότι ξέρουμε τα πάντα. Ομως ο εχθρός δεν είναι ποτέ ανοιχτό βιβλίο».

Παρά τις τεχνολογικές κατακτήσεις και τις τακτικές νίκες, δεν έχει επιτευχθεί ο στρατηγικός στόχος του Ισραήλ: ούτε η υποταγή της Χαμάς ούτε η αποτροπή του ιρανικού πυρηνικού προγράμματος. Οι όμηροι στη Γάζα δεν έχουν επιστρέψει και οι μαξιμαλιστικοί στόχοι του Μπενιαμίν Νετανιάχου παραμένουν ανεκπλήρωτοι.

Το συμπέρασμα είναι απλό αλλά καίριο, καταλήγουν οι Times: η ανώτερη τεχνογνωσία και η επιθετική στρατηγική δεν αρκούν από μόνες τους. Η επιτυχία εξαρτάται από το αν οι τακτικές νίκες συνοδεύονται από ρεαλιστικούς και επιτεύξιμους πολιτικούς στόχους. Διαφορετικά, ακόμη και η πιο επιδέξια υπηρεσία πληροφοριών κινδυνεύει να κερδίζει μάχες αλλά να χάνει τον πόλεμο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News