Οι όρκες, γνωστές και ως «φάλαινες – δολοφόνοι», είναι ένα συνηθισμένο θέαμα στον βορειοανατολικό Ειρηνικό Ωκεανό. Σπανίως, όμως, εντοπίζονται στον βορειοδυτικό Ατλαντικό, όπου οι επιστήμονες γνωρίζουν ελάχιστα πράγματα για τα κοπάδια που κολυμπούν ήσυχα – πόσο μάλλον για το μοναχικό κήτος που, ενάντια στις πιθανότητες, εμφανίζεται εκεί κάθε χρόνο.

Τις τελευταίες δύο δεκαετίες, ψαράδες και θαλάσσιοι επιστήμονες βλέπουν σποραδικά τον «Γερο-Τομ» να κολυμπά στον Κόλπο του Μέιν – το τμήμα του Ατλαντικού Ωκεανού που εκτείνεται από το Κέιπ Κοντ μέχρι τη Νέα Σκωτία. Σύμφωνα με δημοσίευμα του περιοδικού Smithsonian, είναι η μόνη φάλαινα – δολοφόνος που είναι γνωστή για τα τακτικά ταξίδια της σε αυτά τα νερά, συχνά συνοδευόμενη από ένα κοπάδι δελφινιών.

Τέσσερα συναπτά έτη εμφανίσεων του «Γερο-Τομ» τον έχουν κάνει διάσημο στους ντόπιους, σε μια περιοχή της Νέας Αγγλίας (στην οποία ανήκει το Μέιν) όπου η αναζήτηση ενός διαφορετικού θαλάσσιου θηρευτή, του μεγάλου λευκού καρχαρία, αποτελεί θερινή ιεροτελεστία. Η φαινομενικά μοναχική όρκα προβληματίζει τους επιστήμονες, που εδώ και καιρό θεωρούν τις φάλαινες – δολοφόνους εξαιρετικά κοινωνικά πλάσματα.

Μέρος της σύγχυσης πηγάζει από την αβεβαιότητα σχετικά με τη συμπεριφορά  των πληθυσμών των φαλαινών στον βορειοδυτικό Ατλαντικό. Σε άλλα μέρη του κόσμου οι αρσενικές όρκες που τρέφονται με θηλαστικά, σποραδικά εγκαταλείπουν τα κοπάδια τους για κυνήγι, αλλά επιστρέφουν πάντα στις μητέρες τους, με τις οποίες ζουν όλη τους τη ζωή.

Η μοναξιά του «Γερο-Τομ» γίνεται ακόμα πιο ανεξήγητη καθώς, σύμφωνα με τους ερευνητές, τρέφεται με ψάρια, δεδομένης της ειρηνικής συνύπαρξης του με δελφίνια και άλλα θαλάσσια θηλαστικά. Αλλά οι όρκες που τρέφονται με ψάρια σπανίως εγκαταλείπουν τα κοπάδια των οικογενειών τους. Το αναπάντητο ερώτημα είναι πού βρίσκεται η οικογένεια του «Γερο-Τομ».

Μέχρι σήμερα δεν υπήρξαν ενδείξεις πληθυσμών φαλαινών – δολοφόνων που κινούνται κατά μήκος των βορειοανατολικών Ηνωμένων Πολιτειών. Μια έρευνα του 2012 για τις θεάσεις όρκας στον βορειοδυτικό Ατλαντικό διαπίστωσε ότι μόνο ένα πολύ μικρό ποσοστό από τις 836 εμφανίσεις τους που καταγράφηκαν μεταξύ 1758 και 2012 είχαν συμβεί στην περιοχή.

Οι φάλαινες – δολοφόνοι έχουν καταγραφεί να επιδεικνύουν ένα ευρύ φάσμα εντυπωσιακών συμπεριφορών – από την επιστροφή στα κοπάδια τους μέχρι τις εξορμήσεις στις ακτές για κυνήγι. Ωστόσο, βορειότερα, ορισμένα στοιχεία υποδηλώνουν ότι τουλάχιστον δύο πληθυσμοί τους ζουν εποχιακά κατά μήκος του ανατολικού Καναδά. Μια τρίτη ομάδα πιθανώς κολυμπά γύρω από το καναδικό νησί της Νέας Γης – και ίσως σε αυτήν ανήκει ο «Γερο-Τομ».

Οι επιστήμονες θα χρειαστούν δείγμα ιστών του κύτους για να διερευνήσουν την προέλευσή του. Η όρκα εντοπίστηκε για πρώτη φορά τον Αύγουστο του 2005 στον κόλπο Φάντι, ανάμεσα στο Μέιν και τις καναδικές επαρχίες Νιου Μπράνσγουικ και Νέα Σκωτία, στο πλαίσιο μιας έρευνας θαλασσίων ειδών σε αυτό το υδάτινο σώμα, που είναι γνωστό για το τεράστιο παλιρροϊκό του εύρος.

Το σκούρο ραχιαίο πτερύγιό του ήταν πιο κοντό τότε, υποδεικνύοντας ότι βρισκόταν στην εφηβεία. Μια εγκοπή, περίπου στο ένα τρίτο κάτω από το προεξέχον πτερύγιο, είναι το πιο αναγνωρίσιμο χαρακτηριστικό του «Γερο-Τομ», ο οποίος πήρε το όνομα μιας άλλης όρκας που βοηθούσε ψαράδες στο κυνήγι γαλάζιων φαλαινών στα ανοιχτά των ακτών της Αυστραλίας στις αρχές του 1900.

Η πρώτη καταγραφή με βίντεο της όρκας έγινε το 2008 στον Κόλπο Φάντι από τη φυσιοδίφη Σέλι Λόνεργκαν, η οποία τον είχε βρει με το σκάφος της. Ο «Γερο-Τομ» έπαιζε, περιστρέφοντας το σώμα του και χτυπώντας την ουρά του στο νερό. Για ένα διάστημα η φάλαινα εμφανιζόταν σποραδικά ανά διετία στα νερά του κόλπου, αλλά τα τελευταία τρία χρόνια, κάθε Αύγουστο, κολυμπάει νότια, κατά μήκος των ακτών των βορειοανατολικών ΗΠΑ.

Συνήθως κολυμπάει παρέα με δελφίνια, αλλά όχι πάντα. Οι επιστήμονες εμφανίζονται επιφυλακτικοί απέναντι στη θεωρία ότι ο «Γερο-Τομ» έχει υιοθετήσει νέα οικογένεια. Η όρκα μπορεί να μιμηθεί τους ήχους άλλων θαλάσσιων θηλαστικών και, καθώς ανήκει στην κατηγορία των δελφινιών, μοιράζεται μαζί τους τρόπους επικοινωνίας και κυνηγιού. Ωστόσο, ακόμη και ομάδες του ίδιου είδους όρκας μιλούν θεμελιωδώς διαφορετικές γλώσσες.

Κάποιοι ερευνητές εικάζουν ότι η συνύπαρξη του «Γερο-Τομ» με τα δελφίνια σχετίζεται με την κοινή διατροφή τους, καθώς, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, κυνηγά αποκλειστικά ψάρια, όπως και εκείνα. Η θεωρία τους είναι ότι η όρκα έχει χάσει τη μητέρα της, η οποία πιθανώς έχει πεθάνει, και έτσι αναγκάστηκε να κάνει αυτό το ασυνήθιστο ταξίδι στον βορειοατλαντικό ωκεανό, όπου συνάντησε τα δελφίνια και άρχισε να κυνηγά ψάρια μαζί τους.

Οι επιστήμονες επιθυμούν διακαώς να μελετήσουν τον «Γερο-Τομ» για να αντλήσουν συμπεράσματα σχετικά με τη μοναχική ζωή και τη συμπεριφορά του, αλλά οι έρευνές τους στην περιοχή αποδίδουν ελάχιστες θεάσεις του κήτους. Ωστόσο, ακόμα κι αν καταφέρουν να πάρουν γενετικά χαρακτηριστικά του –μέσω των κοπράνων του– θα είναι δύσκολο να τον συνδέσουν με κάποια ομάδα φαλαινών, λόγω έλλειψης μελετών για τις φάλαινες – δολοφόνους στον δυτικό Ατλαντικό.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News