Σε κάθε αρχαιολογικό χώρο τώρα πια σου δίνουν ένα μικρό έντυπο στο χέρι, δυο σελίδες με τις βασικές πληροφορίες. Εκεί διαβάζω για την αρχαία Μεσσήνη, καθώς ξεκινάμε την επίσκεψη: την έχτισε ο Επαμεινώνδας όταν νίκησε τους Σπαρτιάτες, και την κατοίκησαν οι απελευθερωμένοι είλωτες.

Ξεχασμένα κεφάλαια της σχολικής Ιστορίας, καθόλου δημοφιλή. Θυμάμαι τον τίτλο, «ηγεμονία των Θηβαίων». To βιβλίο μας ανέφερε ένα στιγμιότυπο, ο  Επαμεινώνδας πεθαίνοντας είπε ότι αφήνει θυγατέρες τις νίκες του στα Λεύκτρα και τη Μαντινεία. Προσπαθούσα να καταλάβω πώς βλέπει κανείς τις μάχες ως θυγατέρες, κι έτσι κόλλησε η φράση ανεξίτηλα στο μυαλό μου, με τα δυο αυτά ονόματα.

Μαζεύτηκαν τότε πολλοί απελευθερωμένοι είλωτες και σχεδίασαν, έφτιαξαν και κατοίκησαν αυτή την πόλη. Ήρθαν από τη νικημένη Σπάρτη, αλλά και παλιότεροι απελεύθεροι, και ορισμένοι της διασποράς, φευγάτοι από καιρό για να γλιτώσουν τη σκληρή δουλεία. Γύρω στο 370 π.Χ. ιδρύθηκε η Μεσσήνη και το 390 μ.Χ. λεηλατήθηκε από τους Γότθους, κι εγκαταλείφθηκε σταδιακά. Έζησε δηλαδή σχεδόν οκτώ αιώνες. 

Κατηφορίζουμε από την κύρια είσοδο προς το θέατρο, ή μήπως να πάμε στην Αγορά πρώτα; Μεγάλοι, επιβλητικοί χώροι, σειρές από κολώνες, σχέδιο Ιπποδάμειο, από την αρχή την έφτιαξαν την πόλη τους ευάερη και άνετη οι πρώην δούλοι. Κάθετες γραμμές και οριζόντιες, στοές και περίπατοι, όλα μεγάλα, απλόχωρα, να ανασαίνεις και να χορταίνει το μάτι σου. Δεν τους δέσμευαν σχέδια του παρελθόντος, οικοδόμησαν κάτι σαν ιδανική πολιτεία, ανοιχτή και απολαυστική. Και δεν χόρταιναν δημόσιους χώρους. Θα ήθελαν να μπουν και στο μάτι των πρώην αφεντάδων τους, των Σπαρτιατών, φημισμένων για τη λιτότητα της δικής τους πόλης.

Περπατάμε ώρες στο ανοιξιάτικο τοπίο, στην ήπια φύση που έχει κατακτήσει την πόλη. Ήπια φαίνεται τώρα, μετά από χρόνια αναστηλώσεων. Κάτω απο την Αγορά και το θέατρο, άλλες κερκίδες σε ημικύκλιο. Είναι το Εκκλησιαστήριο, για την Εκκλησία του Δήμου. Κι όλα δίπλα σε ναούς, ποικιλία ναών, Ασκληπιός και Όσιρις, και διάφοροι ακόμα τοπικοί ήρωες, μυθικοί βασιλιάδες  και οι θυγατέρες τους, να στοιχειώσουν συνειδητά με το ντόπιο παραμύθι, πλην χωρίς φόβο και για τον αιγύπτιο θεό, που θα ήρθε πολύ αργότερα υποθέτω.

Όλο γύρω-γύρω είχε αγάλματα και επιγραφές, έχουν μείνει οι βάσεις τους. Να περπατάς και να διαβάζεις. Κάτι σαν facebook δηλαδή, αλλά όχι για τον καθένα. Δεκάδες αγάλματα βρέθηκαν στην ανασκαφή, μερικά είναι στα μουσείο, άλλα θα στήριξαν τα σπίτια και τις εκκλησίες των ντόπιων τους επόμενους αιώνες, μετά τον Αλάριχο, ή και λίγο πριν, με τον χριστιανισμό και τις ιδέες του να καταστρέφει τις παλιές παραστάσεις.

Πολύ περπάτημα. Η επίσκεψη χρειάζεται χρόνο και φαντασία. Κάθε τόσο ανακαλύπτεις νέα μέρη, πάντα με αυτή την αίσθηση της αφθονίας του χώρου, των μεγάλων μεγεθών. Κάτω από κερκίδες και δίπλα σε ναούς τρέχει και το νερό που δροσίζει, και θα πρέπει να βασανίζει πολύ τους αρχαιολόγους. Μερικά σημεία δεν είναι προσβάσιμα, τα νερά λιμνάζουν.

Τελευταίο βλέπουμε το στάδιο, έχουν κι εδώ οι αρχαιολόγοι διορθώσει τις κερκίδες. Το περιβάλλουν σειρές  κολώνες του γυμνασίου, οι νέοι έτρεχαν ανάμεσα, προπονούνταν, και στις γυμναστικές επιδείξεις δεν χρειάζονταν μεταφορικό μέσο.

Εμείς που έχουμε μεταφορικό μέσο, περνάμε μέσα από την αρχαία πύλη του αρχαίου τείχους αναχωρώντας. Το οποίο τείχος σκαρφαλώνει στο βουνό με πύργους κάθε τόσο, σαν το Σινικό τείχος σε μικρογραφία. Αν μαθευτεί αυτό το μέρος, θα έχει εδώ ουρές αυτοκινήτων που θα θέλουν να πραγματοποιήσουν αυτή την ηρωική έξοδο.

Δυο μέρες μετά, πετυχαίνω σε τηλεοπτική εκπομπή τον αρχαιολόγο Πέτρο Θέμελη να εξηγεί τις αναστηλωτικές εργασίες που συνεχίζονται στην αρχαία Μεσσήνη. Γοητευτικές λεπτομέρειες προστίθενται στην εντυπωσιακή εικόνα. Η πόλη είναι κατά κάποιο τρόπο νέο απόκτημα, ακόμα συντηρείται και συναρμολογείται. Αργότερα, ίσως, θα είναι ακόμα πιο ξεκάθαρα τα κτίρια και οι λειτουργίες τους. Σε λίγο καιρό πλήθη θα γεμίζουν την πόλη και θα ανεβοκατεβαίνουν τις κερκίδες της, προβλέπω.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News