Συντρίμμια πυραύλου της SpaceX έπεσαν το 2024 πάνω σε αγροκτήματα της πόλης Ρεγγίνα του Καναδά. Το περιστατικό είναι ενδεικτικό του αυξανόμενου προβλήματος των διαστημικών απορριμμάτων, όπως αναφέρει δημοσίευμα του περιοδικού Smithsonian που εκδίδει το ομώνυμο ερευνητικό κέντρο των ΗΠΑ.

Η αυξανόμενη συχνότητα εκτοξεύσεων πυραύλων προκαλεί συσσωρεύσεις στην περιοχή του Διαστήματος που βρίσκεται πλησιέστερα στον πλανήτη μας, γνωστή ως χαμηλή τροχιά της Γης. Πρόκειται για μια ζώνη που είναι ήδη γεμάτη με δεκάδες χιλιάδες συντρίμμια δεκαετιών, μερικά εκ των οποίων χρονολογούνται από την εποχή του Ψυχρού Πολέμου. Οι ειδικοί προειδοποιούν ότι ο κίνδυνος που θέτουν όλα αυτά τα διαστημικά απορρίμματα αυξάνεται έντονα.

Τα τελευταία χρόνια, συντρίμμια έχουν πέσει στην Αυστραλία, την Ινδονησία, την Ινδία, την Ακτή Ελεφαντοστού, την Ουγκάντα, την Κένυα, την Πολωνία και σε αρκετές πολιτείες των ΗΠΑ. Πέραν πιθανής πτώσης τους στη Γη, τα αντικείμενα κινδυνεύουν να συγκρουστούν μεταξύ τους σε τροχιά – όπως συνέβη το 2009, όταν δύο δορυφόροι επικοινωνιών, ο ένας εκ των οποίων ήταν εκτός λειτουργίας, συγκρούστηκαν περίπου 800 χιλιόμετρα πάνω από τη Σιβηρία.

Παράλληλα, ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός χρειάστηκε να αποφύγει διαστημικά απορρίμματα δύο φορές μέσα σε μία εβδομάδα το 2023 – και ξανά τον περασμένο Νοέμβριο. Οι επιστήμονες επισημαίνουν επίσης τον πιθανό κίνδυνο που συνιστούν για την εμπορική αεροπορία, καθώς και τη ρύπανση που προκαλείται από τα συντρίμμια που καίγονται στην ατμόσφαιρα.

Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος τον Απρίλιο σημείωσε ότι περίπου 1.200 αντικείμενα επανεισήχθησαν στην ατμόσφαιρα της Γης το 2024. Οι ειδικοί εκτιμούν ότι τουλάχιστον 120 από αυτές τις επανόδους ήταν ανεξέλεγκτες, που σημαίνει ότι χτύπησαν τη Γη σε κάποιο τυχαίο σημείο κατά την τροχιά τους. Πάνω από 50.000 αντικείμενα με διάμετρο μεγαλύτερη από 10 εκατοστά βρίσκονται αυτή τη στιγμή σε τροχιά.

Η έκθεση του οργανισμού διαπίστωσε ότι άθικτοι δορυφόροι και πύραυλοι επανεισέρχονται στην ατμόσφαιρά μας κατά μέσο όρο πάνω από τρεις φορές την ημέρα. Μεγάλο μέρος αυτής της δραστηριότητας προέρχεται από δορυφόρους που έχουν σχεδιαστεί για να μεταφέρουν ευρυζωνικό διαδίκτυο σε χρήστες σε όλο τον κόσμο. Η SpaceX πρωταγωνιστεί σε αυτήν την προσπάθεια μέσω των «αστερισμών» δορυφόρων της, Starlink – ενώ ακολουθούν η Amazon και η Κίνα.

Με τόσο πολύ υλικό σε τροχιά αυτή τη στιγμή, κομμάτια του συχνά πέφτουν στη Γη. Οταν το κάνουν, περνούν από μια άλλη περιοχή με συμφόρηση – τον εμπορικό εναέριο χώρο. Φετινή μελέτη υποδηλώνει ότι υπάρχει πάνω από 25% πιθανότητα τα συντρίμμια πυραύλων να πέσουν μέσα σε πολυσύχναστη περιοχή εμπορικών πτήσεων. Το 2022, Γαλλία και Ιταλία έκλεισαν τους εναέριους χώρους τους, όταν ένα κομμάτι κινεζικού πυραύλου βάρους 20 τόνων επανήλθε στην ατμόσφαιρα της Γης.

Οι συγγραφείς της μελέτης περιγράφουν ένα πιθανό σενάριο, σύμφωνα με το οποίο ένα απορριφθέν σώμα πυραύλου βρίσκεται σε τροχιά που θα το μεταφέρει πάνω από την ευρύτερη περιοχή της Νέας Υόρκης. Αναφέρουν ότι αν οι αρχές ελέγχου εναέριας κυκλοφορίας στις ΗΠΑ προβούν σε προληπτικό κλείσιμο του εναέριου χώρου, το κόστος για τις αεροπορικές εταιρείες, τους επιβάτες και την οικονομία της χώρας θα είναι σημαντικό.

Αλλά και η ατμόσφαιρα της Γης επηρεάζεται. Καθώς οι πύραυλοι αποτελούνται κυρίως από αλουμίνιο, όταν καίγονται απελευθερώνουν οξείδιο του αργιλίου, το οποίο μπορεί να συμβάλει στην εξάντληση του στρώματος του όζοντος. Επίσης, οι περισσότεροι πύραυλοι καίνε ορυκτά καύσιμα, προκαλώντας ρύπανση κατά τη φάση εκτόξευσης. Οι δορυφορικές εταιρείες, πάλι, προτιμούν την καύση του υλικού τους στην ατμόσφαιρα, από την πιθανότητα συντρίμμια τους να πέσουν στη Γη.

Η απόσυρση της πρώτης γενιάς δορυφόρων Starlink οδηγεί στην επάνοδο τουλάχιστον 1.000 μέχρι στιγμής στην ατμόσφαιρα. Πρόκειται για μια άνευ προηγουμένου εισαγωγή χρήσης της ανώτερης ατμόσφαιρας ως αποτεφρωτήρα, και προσθήκης υλικού σε αυτήν – κάτι που ούτε τα εργαστήρια πειραμάτων διαστημικής τεχνολογίας παίρνουν πολύ στα σοβαρά, θεωρώντας ότι η καύση των πυραύλων στην ατμόσφαιρα είναι μια φυσιολογική λύση.

Η διεθνής νομοθεσία για τη χρήση του Διαστήματος είναι τουλάχιστον ανεπαρκής. Η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για τις Ειρηνικές Χρήσεις του Διαστήματος, που συνεδριάζει ετησίως από το 1959, επέβλεψε τη σύνταξη της Συνθήκης για το Διάστημα το 1967 – η οποία παραμένει ο ακρογωνιαίος λίθος του διαστημικού δικαίου, αλλά χρειάζεται ενημέρωση, καθώς η πυραυλική τεχνολογία έχει προχωρήσει.

Εν τω μεταξύ, κάποια διαστημικά απορρίμματα βρίσκονται σε τροχιά σε αρκετά μεγάλο υψόμετρο ώστε να μην μπορούν να καούν, γεγονός που σημαίνει ότι απλώς παραμένουν σε τροχιά, θέτοντας σε συνεχή κίνδυνο διαστημόπλοια και δορυφόρους στο ίδιο υψόμετρο. Διάφορες στρατηγικές έχουν προταθεί για τον καθαρισμό της χαμηλής τροχιάς της Γης από όλα αυτά τα αντικείμενα.

Μια ιαπωνική εταιρεία με την επωνυμία Astroscale παρουσίασε πρόσφατα ένα πρωτότυπο είδος «διαστημικού απορριμματοφόρου», που ελπίζει ότι θα μπορεί να ανακτήσει ανενεργούς δορυφόρους σε τροχιά. Η ClearSpace, μια ελβετική εταιρεία που συνεργάζεται με τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Διαστήματος, σχεδιάζει παρόμοιες αποστολές ανάκτησης. Μια βραχυπρόθεσμη εναλλακτική, είναι η ώθηση αντικειμένων σε υψηλότερες τροχιές, όπου συνιστούν μικρότερο κίνδυνο.

Μια μακροπρόθεσμη λύση θα μπορούσε να περιλαμβάνει την ανακύκλωση τέτοιων αντικειμένων – και μέρος αυτής της ανακύκλωσης μπορεί να γίνει σε τροχιά, μέσω διαστημικών σταθμών που θα ανακυκλώνουν παλαιούς δορυφόρους – με τα εξαρτήματά τους να επαναχρησιμοποιούνται για την κατασκευή νέων, σε τροχιά γύρω από τη Γη. Η ιδέα αποκαλείται «κυκλική διαστημική οικονομία» – και ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Διαστήματος υποστηρίζει ότι μπορεί να υλοποιηθεί έως το 2050.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News