«Δύο άνθρωποι που είναι μια ζωή μαζί, μοιάζουν με δέντρα, με ξεχωριστές τις ρίζες τους, μα τα κλαδιά  αχώριστα, πλεγμένα μεταξύ τους». Την Αντι Λάνγκφορντ, κλινική διευθύντρια του Cruse, του βρετανικού φιλανθρωπικού οργανισμού για το πένθος, θυμήθηκα όταν είδα το στεφάνι της Αννας Μαρίας, από μιγκέ – λουλούδι της νυφικής της ανθοδέσμης : «Η Αγαπημένη σου Αννα – Μαρία». Η Λάνγκφορντ επέλεξε κάποτε ένα απόσπασμα από το βιβλίο του Λουί ντε Μπερνιέρ «Το μαντολίνο του λοχαγού Κορέλι», για να κάνει σαφή τη συντριβή, τη θλίψη ενός τέτοιου αποχωρισμού. Πενήντα οκτώ χρόνια ήταν παντρεμένη με τον τέως βασιλιά Κωνσταντίνο, η Αννα – Μαρία. Ακόμη περισσότερα γνωρίζονταν, από την εποχή που συναντήθηκαν – στα 13 της – στο Φρέντερικσμπεργκ, τοποθεσία πανέμορφη λίγο έξω από την Κοπεγχάγη.

Η ανθρώπινη διάσταση μοιάζει να συγκινεί τον κόσμο – κι όχι μόνο όσους είχαν στηθεί τη Δευτέρα έξω από τη Μητρόπολη. Οι επευφημίες και τα χειροκροτήματα με τα οποία υποδέχθηκε το πλήθος την χήρα του Κωνσταντίνου, δεν έχουν μόνο χροιά συμπαράστασης στο πένθος της. Η Άννα Μαρία είναι «είδωλο» στα φιλοβασιλικά chats, σύμβολο «γλυκύτητας» και «σεμνότητας», «αξιοπρέπειας» και «υπομονής», σε «όλα τα χτυπήματα της μοίρας», τις δεκαετίες που χρειάστηκε για να γίνει μητέρα και γιαγιά μιας οικογένειας με 19 μέλη.

Η ιστορία αγάπης φαίνεται ότι έχει τη δύναμη να παγώνει και τον χρόνο. Νάτη, καλλονή, «royal beauty» που λένε οι ειδήμονες, τα ασπρόμαυρα επίκαιρα τη δείχνουν στο μπαλκόνι των δανέζικων ανακτόρων του Αμαλίενμποργκ να χαιρετά, στο πλευρό του Κωνσταντίνου, μετά τον αρραβώνα τους. Νάτη και πάλι, άλλοτε ντυμένη βασίλισσα Αμαλία, κι άλλοτε νιόνυφη στα 18 της. Δεν έχει περάσει πολύς καιρός που ο γιατρός του βασιλιά Παύλου, Θωμάς Δοξιάδης, έχει δείξει στον νεαρό διάδοχο φωτογραφίες της (γυναίκα πια…) σε ένα κοσμικό περιοδικό, κεντρίζοντας του το ενδιαφέρον. Το πορτρέτο του πιο νεαρού βασιλικού ζεύγους στον κόσμο θα κοσμήσει τοίχους και τοίχους, μέχρι και σε προσωπικές κάμαρες θα μπει, πάνω από σιδερένια κρεβάτια. Τα πρόσωπα τους, εξώφυλλα στο περιοδικό «Ρομάντσο» και εικόνες σε παιδικά view master, θα χαμογελούν παντοτινά σε μπαούλα – αρχεία ζωντανά για νοσταλγούς της εποχής.

Τις φωτογραφίες της νιότης της, συνεκδοχικά και της δικής του, κράδαινε ο κόσμος τη Δευτέρα στο κέντρο της Αθήνας. Σβήνοντας τα χρόνια που μεσολάβησαν, τις περιπέτειες της χώρας, τις κακουχίες του πολιτεύματος. Και η Αννα – Μαρία υποκλίθηκε, με πλήρη συνείδηση του ρόλου της και του προσωπικού γκελ της. Με βασιλικό-εκθαμβωτικό σταυρό στο λαιμό, και πίκρα στα μάτια. Χωρίς πολλά δάκρυα, όπως ορίζει η βασιλική ανατροφή της. Σε μια κηδεία σχεδόν «άχρονη» για κάποιους, μια ανάσα από τη βόλτα με την γαμήλια άμαξα που έκανε στην πόλη τον Σεπτέμβριο του ’64 – και τότε την είχαν αφήσει άφωνη οι θερμές εκδηλώσεις του κόσμου.

Θα της άρεσε αυτή τη δύσκολη –γι’ αυτήν- ώρα, να άκουγε ένα τραγούδι μελαγχολικό του Μάνου Χατζιδάκι, που πάντα της άρεσε πολύ, το «Ο ταχυδρόμος πέθανε»: «Ποιος θα σου δώσει αγάπη μου, το τελευταίο φιλί μου…». Η Αννα Μαρία ήταν πάντα, με την αθωότητα της όψης της, η πιο άσπιλη μορφή μιας εποχής μιαρής για τη χώρα. Και ίσως η πιο συμπαθής περίπτωση στους κόλπους της ελληνικής πρώην βασιλικής οικογένειας, με μέλη που ενίοτε ραδιουργούσαν. Το μικρό της παραπάτημα, συγκίνησης και ταραχής, μπροστά στο φέρετρο του Κωνσταντίνου, την κάνει και την πιο εύθραυστα ανθρώπινη.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News