Ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης Γιώργος Φλωρίδης σχετίζεται –αν δεν το ξέρετε– με τον ποιητή Κώστα Βάρναλη, με την έννοια της μονοκαλλιέργειας, και έχει ταλανιστεί στην αρχή της πολιτικής καριέρας του από τις μεταπτώσεις που γεννά ο σκληρός αυτός στίβος. Ιδιαίτερες συνάφειες και περιπέτειες κρύβονται πίσω από τις γραμμές του λιτού βιογραφικού του, και όποιος προσπαθήσει να σκιαγραφήσει το προφίλ του βορειοελλαδίτη –γεννήθηκε στο Κιλκίς το 1956– κυβερνητικού αξιωματούχου, δεν πρέπει να τις παραλείψει. Ισως έτσι κατανοήσει πιο βαθιά τα βιώματα που τον διαμόρφωσαν, προσδίδοντάς του ενίοτε τον χαρακτηρισμό του «δύσκολου», του «αμετακίνητου» από τις προσωπικές του θέσεις/αξίες.

Γέννημα θρέμμα της Μεταπολίτευσης, στοιχείο που καθόρισε και την ανάμειξή του στα κοινά, έρχεται σήμερα να ηγηθεί ενός ευαίσθητου μα πολύπαθου τομέα που θεωρείται κομβικός για τον εκσυγχρονισμό της χώρας, την εμπέδωση της ασφάλειας δικαίου του πολίτη, ακόμη και για την οικονομική της ανάπτυξη.

Η συγκυρία θεωρείται ιδανική για τη μεταρρύθμιση που χρόνια τώρα ευαγγελίζεται για τη Δικαιοσύνη η Πολιτική. Για δικαστικές υποθέσεις που θα εκκαθαρίζονται σε εύλογους χρόνους, για αλλαγές στον δικαστικό χάρτη, για φρένο και φραγμό σε ιλαροτραγικές καταστάσεις. Το σίγουρο είναι –από μια πρώτη συζήτηση με τον υπουργό– ότι ο ίδιος θέλει να πάει την ιστορία αυτή πέντε βήματα παρακάτω. Θα μιλάμε άραγε κάποτε για τη μεταρρύθμιση Φλωρίδη; Θα δείξει…

Βρέθηκε άλλωστε σε θέση υπουργού χωρίς να το επιδιώξει. Αλλά και δίχως ατζέντα μέλλοντος, που θα πει: καμία αγωνία εκλογής. Το πιο ενδιαφέρον, δε, στο συγκεκριμένο στοίχημα είναι ότι η ανάθεση του θώκου δεν προέκυψε στο πλαίσιο προσωπικής γνωριμίας ή φιλίας με τον Πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη. Η επιλογή του ανάγεται, έτσι, σε λόγους αμιγώς πολιτικούς, παίρνοντας χαρακτηριστικά πρόκλησης – μάλλον για αμφότερους.

Ο Βάρναλης και το αναπάντεχο

Ο Γιώργος Φλωρίδης ανήκει στους πρώτους φοιτητές της Νομικής Σχολής στην Κομοτηνή, στο Δημοκρίτειο Πανεπιστήμιο της Θράκης. Τον καιρό που πρωτοάνοιξε τις θύρες της. Σε μια εποχή που μόνο οι πέτρες δεν ήταν πολιτικοποιημένες. Μετά την πτώση της χούντας, το 1974. Παρατάξεις δεν υπήρχαν ακόμη στη Σχολή.

Οι πρώτοι εκείνοι φοιτητές έφτιαξαν τον δικό τους σύλλογο με την επωνυμία «Κώστας Βάρναλης», για να διοχετεύσουν μέσα από αυτόν τον ρομαντισμό της ηλικίας, το πάθος που υπέβαλλαν οι καιροί για δημιουργία, ρήξη με το παρελθόν, αλλαγή. Τον επόμενο χρόνο οι δραστηριότητες θα εμπλουτιστούν, αφού καταφθάνει στη Σχολή ο Λάκης Λαζόπουλος, που θα στήσει όμιλο καλλιτεχνικό ανεβάζοντας παραστάσεις.

Οταν έρχεται η στιγμή των εκλογών, τα ονόματα των υποψηφίων γράφονται με κιμωλία στον μαυροπίνακα. Χωρίς συσχετισμούς, με μία και μοναδική συμφωνία: ο πρώτος σε ψήφους θα είναι και επικεφαλής. Πρόεδρος: Γιώργος Φλωρίδης. Σήμερα, τόσες δεκαετίες μετά, σε κάθε σύναξη-reunion, ο Φλωρίδης είναι παρών με αυτή την ιδιότητα, ως ο πρώτος πρόεδρος εκείνου του συλλόγου φοιτητών.

Η μεταγραφή του δύο χρόνια αργότερα στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης είναι υπεύθυνη για τη γνωριμία του με τον Βαγγέλη Βενιζέλο –τον οποίο και θα στηρίξει όταν θα διεκδικήσει την προεδρία του ΠΑΣΟΚ απέναντι στον Γιώργο Παπανδρέου–, αλλά και τον Χάρη Καστανίδη. Ο Ανδρέας Λοβέρδος δεν εξαιρείται, από τα φοιτητικά έδρανα γνωρίζονται οι δυο τους.

«Δικηγόρος» είναι το πρώτο του επάγγελμα. Και για 15 συναπτά έτη. Δεν είναι εύκολο να φτιάξει όνομα. Και μόλις το φτιάξει, να το αφήσει πίσω του για τα μάτια της γητεύτρας Πολιτικής. Η μετάπτωση, ακόμη και σε ψυχολογικό επίπεδο, είναι τεράστια. Από εκεί που είναι ακριβοθώρητος και παρέχει πολύτιμες υπηρεσίες, βρίσκεται στο έλεος του ψηφοφόρου, που ενίοτε κουνά το δάχτυλο απειλητικά.

Το μικρόβιο της Πολιτικής, βλέπετε – άμα το κολλήσεις εξ απαλών ονύχων, δεν έχει γιατρειά. Θα τον κάνει στην αρχή νομάρχη. Στη συνέχεια, μόλις πάρει –το 1996– τα ηνία του ΠΑΣΟΚ ο Κώστας Σημίτης, βουλευτή. Η υπουργοποίησή του δύο χρόνια αργότερα θα φέρει εμπειρίες υψηλής πολιτικής αξίας. Υπουργείο Εσωτερικών, με τον Αλέκο Παπαδόπουλο, υπουργείο Αθλητισμού, υπουργείο Δημόσιας Τάξης.

Το υπουργείο Δικαιοσύνης είναι αυτό που «δεν περίμενε με τίποτε». Πού να φανταζόταν μια τέτοια επιστροφή και χωρίς να είναι πια βουλευτής; Δώδεκα-δεκατρία ολόκληρα χρόνια μετά την παραίτησή του (αποχώρησε από την Κοινοβουλευτική Ομάδα του κόμματος το 2010).

Στα πλεονεκτήματα τού πιστώνεται ότι γνωρίζει τον τομέα. Και όχι μόνο επειδή είναι δικηγόρος.

Η μονοκαλλιέργεια και η ευθύνη

Ο νέος υπουργός Δικαιοσύνης ανήκει σε οικογένεια που θυμίζει «μονοκαλλιέργεια». Ο αδελφός του, Βασίλης Φλωρίδης, είναι αντεισαγγελέας του Αρείου Πάγου. Η σύζυγος του, Παναγιώτα Μαυράκη, είναι πρόεδρος Εφετών Θεσσαλονίκης. Οι δυο γιοι του είναι κι αυτοί νομικοί – έχουν μάλιστα κάνει το δικό τους πέρασμα από τη Νομική Σχολή στην Κομοτηνή. Ο πρωτότοκος είναι αντεισαγγελέας Πρωτοδικών, ο δευτερότοκος δικηγόρος στην Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, στη Φρανκφούρτη.

Η γνώση του πεδίου δεν έχει όμως μόνο μία όψη. Συνεπάγεται ευθύνη για τον ίδιο, προσδοκίες από το περιβάλλον. Στη φάση αυτή θα πρέπει να κάνει δικαστές, εισαγγελείς, δικηγόρους, συμβολαιογράφους και δικαστικούς υπαλλήλους να δώσουν τα χέρια, σε άτυπες συμφωνίες που μπορούν να οδηγήσουν σε μεγάλες αλλαγές.

Η ατζέντα του είναι ήδη γεμάτη από τα ραντεβού μαζί τους. Και ο ίδιος είναι πεπεισμένος ότι τα σημεία σύγκλισης είναι περισσότερα από αυτά της απόκλισης – κι ας έχει δείξει η εμπειρία ότι έριδες, πόλεμοι και πάθη εμφιλοχωρούν με περισσή ευκολία στη Δικαιοσύνη. Ο κόσμος της διέπεται άλλωστε από την περίφημη ανεξαρτησία του, δεν χωράει άνωθεν βίαιη επιβολή νέου status αν οι ίδιοι οι λειτουργοί δεν το θέλουν, κατά βάση.

Κοινώς, ο Γιώργος Φλωρίδης θα πρέπει να σχοινοβατήσει. Πρώτα από όλα στο όνομα του στοιχήματος για την επιτάχυνση απονομής της δικαιοσύνης. Το βασικό σκεπτικό του θέλει μεγάλο όγκο της δικαστικής ύλης να μεταφέρεται από τα πρωτοδικεία σε συμβολαιογράφους και δικηγόρους. Θεωρεί την κίνηση κλειδί. Τα πρωτοδικεία θα πάψουν να αγκομαχούν, οι δικηγόροι τη θέλουν, αν δεν την έχουν και ανάγκη. Ο πολίτης θα κλείνει την υπόθεσή του χωρίς να αγανακτεί. Θα λειτουργήσει; «Θα λειτουργήσει».

Ο υπουργός δηλώνει επίσης διατεθειμένος να αξιοποιήσει το έμψυχο δυναμικό της Ειδικής Νομικής Υπηρεσίας του υπουργείου, μα και πλείστα όσα πορίσματα επιτροπών που μένουν στο συρτάρι, με σκοπό την απλοποίηση και τη συντόμευση διαδικασιών σε κάθε κλίμακα.

Οσο για τον δικαστικό χάρτη, ζώνη διακεκαυμένη σε όσους γνωρίζουν εκ των έσω τον χώρο: η πρότασή του ταυτίζεται με αυτή της Παγκόσμιας Τράπεζας, που έχει ρόλο συμβούλου της κυβερνητικής εξουσίας στον χώρο της Δικαιοσύνης, με σκοπό να μεταλαμπαδεύσει εμπειρία και τεχνογνωσία από άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η αλλαγή θα έχει να κάνει με τον εξορθολογισμό και τη δίκαιη κατανομή του έργου των δικαστικών λειτουργών σε επίπεδο ευρείας περιφέρειας.

Κατά τρόπον ώστε να μην υπάρχουν δικαστικοί σχηματισμοί, Πρωτοδικεία φέρ’ ειπείν, με δικαστές που λυγίζουν από τον φόρτο εργασίας και το αντίθετο. Περισσότεροι λειτουργοί που θα καταλαμβάνουν οργανικές θέσεις σε δικαστικούς πυρήνες – κεντρικά σημεία εκτιμάται ότι θα συνεισφέρουν καθοριστικά στην ισότιμη κατανομή της δικαστικής ύλης.

Οι αβάσιμες μηνύσεις και οι τράπεζες

Ως φαίνεται, η θητεία Φλωρίδη θα κοστίσει ακριβά σε καθ’ έξιν μηνυτές και εν γένει δικομανείς. Ο υπουργός έχει καταστήσει σαφές ότι μπορεί να μη δυσχεραίνεται η πρόσβαση στη Δικαιοσύνη, η έξοδος όμως από αυτή θα έχει τίμημα στις περιπτώσεις αβάσιμων μηνύσεων και αναφορών που μπαίνουν στο αρχείο. Πρόθεσή του είναι να τεθεί φραγμός σε όλους όσοι βαραίνουν αδικαιολόγητα τα γρανάζια του θεσμού, με ποσά που εκτιμάται ότι δεν πρέπει να είναι μικρά, και πάντως –χωρίς να προδικάζεται προς το παρόν τίποτα– να μην είναι κάτω των 1.000 ευρώ.

Αν κάτι προσδιόρισε πάντως την ομιλία του υπουργού από βήματος της Βουλής κατά τις προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης, ήταν η προαναγγελλόμενη αλλαγή στον Ποινικό Κώδικα περί τα τραπεζικά στελέχη και το αδίκημα της απιστίας. Η αναφορά του ήταν ως εξής:  «Πρέπει να αποκαθάρουμε τον Ποινικό Κώδικα από διατάξεις που είναι περίεργες. Προστατεύουν συγκεκριμένους. Και μην έχετε καμία αμφιβολία ότι θα το κάνουμε. Εχει πολλή δουλειά εκεί να κάνουμε. Ο ελληνικός λαός δικαίως διαμαρτύρεται, διότι σου λέει ότι “εγώ με το παραμικρό οδηγούμαι σε ένα δικαστήριο, ενώ κάποιοι άλλοι πώς καταφέρνουν και τη γλιτώνουν;”».

Το Protagon επέμεινε στο σημείο αυτό, αφού μεγάλος ήταν και ο θόρυβος που προκλήθηκε μετά τις δηλώσεις του κυβερνητικού εκπροσώπου Παύλου Μαρινάκη για «πάγιες» απόψεις Φλωρίδη που «δεν έχουν συζητηθεί στο υπουργικό συμβούλιο».

«Τι σημαίνει πάγιες απόψεις;» αντέτεινε ο υπουργός. «Σημαίνει διαχρονικές, σημαίνει γνωστές απόψεις. Ουδόλως κρυφές. Που δεν συζητήθηκαν στο υπουργικό συμβούλιο. Σωστό. (σ.σ.: Στην πρώτη συνεδρίαση παραδόθηκαν μόνον οι μπλε φάκελοι με τους στόχους της κυβέρνησης, δεν υπήρξε διεξοδική συζήτηση για κανένα ζήτημα, καθώς η κυβέρνηση δεν είχε λάβει ακόμη ψήφο εμπιστοσύνης από το Κοινοβούλιο). Ελαβε ψήφο εμπιστοσύνης η κυβέρνηση, άρα θα συζητηθεί».

Και συμπλήρωσε: «Οταν η χώρα μπαίνει σε χρεοκοπία, έχεις να καθαρίσεις έναν βούρκο. Εκεί θα χρειαστείς νομοθεσία έκτακτη. Και θα την κάνεις. Υπάρχουν υποθέσεις που πρέπει να εκκαθαριστούν για να φύγεις από αυτό το φρικτό περιβάλλον.

»Οταν αυτή η έκτακτη περίοδος τελειώνει και έρχεται η κανονικότητα, πρέπει να κοιτάξεις πάλι τη νομοθεσία. Δεν μπορεί η νομοθεσία μιας έκτακτης περιόδου να είναι ίδια με αυτή μιας κανονικής. Δεν μπορεί να μην την ξαναδούμε. Αυτό έγινε για να εξυπηρετήσει ζωτικές ανάγκες μιας περιόδου εκκαθαρίσεων με το παρελθόν. Ολη η έκτακτη νομοθεσία πρέπει να επανεξεταστεί, κι αν υπάρχουν κάποια σημεία με διαχρονική αξία ας μείνουν. Τα υπόλοιπα ας αλλάξουν. (…) Οχι μόνο για τις τράπεζες, για όλα».

Ο υπουργός είναι κατηγορηματικός. «Το υπουργείο Δικαιοσύνης είναι θεματοφύλακας αξιών. Ο προορισμός του τού δίνει αυτόν τον ρόλο. Ο φορέας που υπηρετεί εδώ θα πρέπει να υπηρετεί αυτές τις αξίες. Πρέπει να εξασφαλίζει μέσα από τις νομοθετικές πρωτοβουλίες την ισονομία. Ειδάλλως τι υπουργείο είναι; Δικαιοσύνης ή μήπως αδικίας;».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News