Μια μεγάλη νίκη στην ιατρική μάχη κατά του AIDS θεωρείται η έγκριση ενός νέου πανίσχυρου φαρμάκου το οποίο χορηγείται σε μόλις δύο δόσεις τον χρόνο και ουσιαστικά μπλοκάρει τον πολλαπλασιασμό του ιού HIV στον οργανισμό των ασθενών – επομένως μπλοκάρει και τη μετάδοση του ιού.

Πρόκειται για το φάρμακο με την ονομασία Yeztugo και δραστική ουσία τη (λενακαπαβίρη) lenacapavir, που παρασκευάζεται από την Gilead Sciences και το οποίο έλαβε την Τετάρτη έγκριση από τον αμερικανικό Οργανισμό Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA).

Το σκεύασμα χορηγείται ήδη σε πολλές χώρες του κόσμου ως θεραπεία για πολυανθεκτικά στελέχη του HIV (που δεν ανταποκρίνεται σε άλλα αντιρετροϊκά φάρμακα), ενώ τώρα εγκρίθηκε και ως προφύλαξη πριν από την έκθεση στον ιό HIV (PrEP) για την πρόληψη της λοίμωξης. Προς το παρόν η έγκριση αφορά μόνον τις Ηνωμένες Πολιτείες, καθώς το φάρμακο δεν έχει αδειοδοτηθεί ως PrEP από κανέναν άλλο ρυθμιστικό φορέα.

Στις κλινικές δοκιμές στις οποίες βασίστηκε η έγκριση, η λενακαπαβίρη ξεπέρασε τις προσδοκίες: Εως και 100% των ατόμων που έλαβαν το φάρμακο παρέμειναν προστατευμένοι έναντι του ιού.

«Είναι μια ιστορική στιγμή στον αγώνα δεκαετιών κατά του HIV. Το Yeztugo είναι μία από τις σημαντικότερες επιστημονικές ανακαλύψεις της εποχής μας και προσφέρει μια πραγματική ευκαιρία για τον τερματισμό της επιδημίας του HIV», δήλωσε ο Ντάνιελ Ο’ Ντέι, πρόεδρος και διευθύνων σύμβουλος της Gilead Sciences. «Πρόκειται για ένα φάρμακο που χρειάζεται να χορηγείται μόνον δύο φορές το χρόνο και έχει δείξει αξιοσημείωτα αποτελέσματα στις κλινικές μελέτες, πράγμα που σημαίνει ότι θα μπορούσε να μεταμορφώσει την πρόληψη του HIV. Οι επιστήμονες της Gilead έχουν κάνει σκοπό της ζωής τους να δώσουν τέλος στον HIV και τώρα, με την έγκριση του Yeztugo από τον FDA και σε συνεργασία με τους πολλούς εταίρους μας, μπορούμε να βοηθήσουμε να γίνει αυτός ο στόχος πραγματικότητα».

Ωστόσο, ακόμη και αυτή η πρόοδος μπορεί να εμποδιστεί από τις πολιτικές του αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ ο οποίος έχει ήδη περικόψει σημαντικά κονδύλια που αφορούσαν την αντιμετώπιση της HIV λοίμωξης και του AIDS.

«Οι πολιτικές των τελευταίων πέντε μηνών κινδυνεύουν να τινάξουν στον αέρα τις προσπάθειες των τελευταίων 44 ετών, μαζί και την διάθεση του νέου προληπτικού φαρμάκου, το οποίο αποτελεί την καλύτερη επιλογή πρόληψης που είχαμε μέχρι σήμερα», είπε χαρακτηριστικά στους New York Times ο Μίτσελ Γουόρεν, εκτελεστικός διευθυντής της διεθνούς οργάνωσης AVAC για την πρόληψη του ιού HIV.

Με τα διαθέσιμα κονδύλια να έχουν λιγοστέψει δραματικά, οι ειδικοί εκτιμούν ότι οι κυβερνήσεις ανά τον κόσμο πιθανώς να δώσουν προτεραιότητα στη θεραπεία των ασθενών και όχι στην πρόληψη νέων λοιμώξεων.

Η λενακαπαβίρη ως προφυλατική αγωγή θα κοστίζει 28.218 δολάρια (τιμή για δύο δόσεις ετησίως), σύμφωνα με τους New York Times

Η Gilead υποστηρίζει ότι οι περισσότεροι άνθρωποι δεν θα χρειαστεί να πληρώσουν για το φάρμακο, είτε λόγω ασφαλιστικής κάλυψης, είτε μέσω προγραμμάτων βοήθειας ασθενών. Αλλά οι φορείς που ασχολούνται με το AIDS ανησυχούν ότι οι ασφαλιστικοί φορείς μπορεί να εγείρουν εμπόδια στην ευρεία διαθεσιμότητα της προφυλακτικής αγωγής.

Η ανάγκη πρόληψης είναι, φυσικά, πιο επιτακτική σε χώρες όπου η λοίμωξη παραμένει επιδημία (βλ. Αφρική, όπου ζει το 65% των ασθενών με HIV).

Σύμφωνα με τους NYT, πέρυσι, η Gilead δήλωσε ότι θα επιτρέψει σε έξι εταιρείες παγκοσμίως να παρασκευάζουν και να πωλούν προσιτή λενακαπαβίρη σε 120 χώρες χαμηλού εισοδήματος. Μέχρι οι εταιρείες αυτές να είναι σε θέση να καλύψουν τη ζήτηση, σε δύο έως τρία χρόνια, η Gilead θα παρέχει το προληπτικό φάρμακο σε «μη κερδοσκοπικό κόστος» σε δύο εκατομμύρια ανθρώπους στις χώρες αυτές, δήλωσε ο Ο’ Ντέι.

Προς το παρόν τα παραπάνω δεν αφορούν χώρες μεσαίου εισοδήματος, όπως η Βραζιλία, στις οποίες συνολικά καταγράφεται σχεδόν μία στις τέσσερις νέες μολύνσεις από τον ιό H.I.V.

Η PrEP χορηγείται σε σεξουαλικά ενεργά άτομα που διατρέχουν σημαντικό κίνδυνο μόλυνσης με τον HIV. Στη χώρα μας –και όχι μόνο– υψηλού κινδύνου θεωρούνται τα άτομα που έρχονται σε σεξουαλική επαφή με οροθετικό σύντροφο σύντροφο, οι χρήστες ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών και άτομα που παρέχουν επ’ αμοιβή σεξουαλικές υπηρεσίες.

Μερικοί αριθμοί για το AIDS

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ) ο HIV παραμένει ένα μείζον παγκόσμιο πρόβλημα Δημόσιας Υγείας, καθώς η μετάδοσή του συνεχίζεται σε όλον τον κόσμο. Από την ταυτοποίησή του μέχρι σήμερα έχει στοιχίσει περίπου 42,3 εκατομμύρια ζωές.

Στο τέλος του 2023, υπολογίζεται ότι οι νέες διαγνώσεις HIV λοίμωξης ήταν 1,3 εκατομμύρια. Συνολικά 39,9 εκατομμύρια άνθρωποι ζούσαν με τον ιό HIV, εκ των οποίων το 65% στην αφρικανική περιφέρεια, και 630 000 πέθαναν από αιτίες που σχετίζονται με τον ιό

Μέχρι σήμερα δεν υπάρχει οριστική θεραπεία για τη λοίμωξη από τον ιό HIV, ούτε βέβαια και εμβόλιο. Ωστόσο, με τα σύγχρονα εργαλεία έγκαιρης διάγνωσης και τα διαθέσιμα αντιρετροϊκά φάρμακα η λοίμωξη HIV έχει γίνει μια διαχειρίσιμη χρόνια κατάσταση υγείας, επιτρέποντας στους ασθενείς να ζουν πολλά και υγιή χρόνια.

Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει και σήμερα ένα αξιοσημείωτο ποσοστό αδιάγνωστων λοιμώξεων και ένα εξίσου σημαντικό ποσοστό ασθενών που δεν έχουν πρόσβαση στις κατάλληλες θεραπείες. Το 2023, από το σύνολο των ατόμων που ζούσαν με HIV, το 86% γνώριζε την κατάστασή του, το 77% λάμβανε αντιρετροϊκή θεραπεία και το 72% είχε κατεσταλμένο ιικό φορτίο.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News