Σαν σήμερα πριν από διακόσια χρόνια ήρθε στον κόσμο ο Φρανκενστάιν. Η σύλληψή του, ωστόσο, έλαβε χώρα τον Ιούνιο του 1816, με αφορμή τον περίφημο (άτυπο ή μάλλον φιλικό) λογοτεχνικό διαγωνισμό στον οποίο συμμετείχαν ο Λόρδος Βύρων, ο Πέρσι Σέλλεϋ, ο Τζον Γουίλιαμ Πολιντόρι αλλά και η Μαίρη Γουολστόουνκραφτ. Μετέπειτα κυρία Σέλλεϋ. Τελικά αυτός ο «Σύγχρονος Προμηθέας» άρχισε να παίρνει σάρκα και οστά τον Ιούνιο του 1817. Ξεκίνησε να τρομάζει τους κατοίκους της Γηραιάς Αλβιώνας την Πρωτοχρονιά του 1818 ενώ από τότε έχει στοιχειώσει εκατομμύρια ανθρώπους ανά την υφήλιο.

Αλλά το τέρας δεν είναι ο Φρανκενστάιν. Ο Φρανκενστάιν είναι ο επιστήμονας, ο φαουστικός βαρώνος Βίκτωρ, πατέρας ενός πλάσματος ανώνυμου, ενός δαίμονα. Ο Φρανκενστάιν, τελικά, γεννήθηκε για να αποτελέσει το όνειδος της ανθρωπότητας.

Αλλά το δημιούργημά του απέκτησε μια σύζυγο και έναν γιο -σύμφωνα, τουλάχιστον, με την ιστορία του κινηματογράφου- και ήρθε αντιμέτωπο με τον Λυκάνθρωπο, με τον Κόμη Δράκουλα και με την Μούμια. Και το παγκόσμιο (περισσότερο κινηματογραφικό παρά λογοτεχνικό) κοινό κατέληξε, τελικά, να λατρέψει τον Φρανκενστάιν. Γιατί όμως;

Τη δική του, ξεχωριστή, ερμηνεία δίνει στις σελίδες της La Repubblica o Μικέλε Μάρι. Ο μιλανέζος ακαδημαϊκός, μυθιστοριογράφος και ποιητής αιτιολογεί την λατρεία του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού για τον Φρανκενστάιν στη βάση μιας «δικαιοσύνης» που εκφράζεται μέσω της επιθυμίας του τραγικού ήρωα να εκδικηθεί τον επιστήμονα πατέρα του, ο οποίος τον απαρνήθηκε με απέχθεια την στιγμή, μάλιστα, που τον είδε να έρχεται στη ζωή.

Το εμβληματικό μυθιστόρημα της Σέλλεϋ, αρχικά μάς παρουσιάζει έναν ανύπαρκτο χαρακτήρα, έναν αφανή πρωταγωνιστή που δεν μετέχει ενεργά στην πλοκή έως τη στιγμή που η συγγραφέας τον σκοτώνει. Επειδή είναι ένα τέρας. Αλλά την ίδια στιγμή τον καθιστά ανθρώπινο, παρέχοντάς του τη δυνατότητα να εκφραστεί «ως ένας βαθυστόχαστος ουμανιστής», υποστηρίζει ο Μάρι. Ο Φρανκενστάιν παραμένει ένα «τέρας» καθότι (ανα)γνωρίζει πως δολοφόνησε. Κατά βάθος, ωστόσο, είναι ένας πολιτισμένος «άνθρωπος» που αφηγείται τη ζωή του στον δημιουργό – πατέρα του, που μιλάει για τα ταξίδια του και για τα αναγνώσματά του (για τον Πλούταρχο, τον Μίλτον και τον νεαρό Βέρθερο), που αντιλαμβάνεται απόλυτα το υπαρξιακό του αδιέξοδο.

Αλλά εξακολουθεί να είναι ένα «τέρας», ένας εχθρός της ανθρωπότητας, εξαιτίας της κατεξοχήν ανθρώπινης επιθυμίας που τον διακατέχει: να αποκτήσει μια σύντροφο ώστε να αισθάνεται λιγότερο μόνος. Το όνειρό του, ωστόσο, δεν πραγματοποιείται και το πλάσμα που έχει εξανθρωπιστεί γνωρίζει πως έτσι δεν μπορεί να συνεχίσει να ζει. Επιλέγει οπότε να καεί στην πυρά. Μακριά από τα ανθρώπινα βλέμματα.

Έως το τέλος, όμως, ο Βίκτωρ Φρανκενστάιν μας υπενθυμίζει πως το προπατορικό, «προμηθεϊκό», παράπτωμα διαιωνίζεται. Γιατί, αντίθετα με όσα ορίζει η λογική της ανταπόδοσης, την τελευταία του πνοή στην πυρά θα έπρεπε να αφήσει ο αλαζόνας επιστήμονας και όχι ένα πλάσμα που δεν ζήτησε να έρθει στον κόσμο δίχως να έχει τη δυνατότητα να ζει.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News