Η Νάο, ένα μικρό ανθρωποειδές ρομπότ, επιχειρεί να πει ένα παραμύθι στην 85χρονη Μπόνα Πόλι, που ζει σε έναν οίκο ευγηρίας στο Κάπρι. Το ρομποτάκι ζητά από την ηλικιωμένη γυναίκα να του δώσει μια λέξη, ώστε να ξεκινήσει το παραμύθι του. Εκείνη του λέει «βοσκός», εκείνο παρακούει αρχικά, η Πόλι επαναλαμβάνει τη λέξη και η Νάο αρχίζει με το «μια φορά κι έναν καιρό».

Ακούγεται σαν σκηνή από ταινία επιστημονικής δυστοπίας, αλλά για τους συγγενείς των ηλικιωμένων στον οίκο ευγηρίας της γραφικής ιταλικής πόλης είναι ευλογία. Ελπίζουν σε ένα όχι και πολύ μακρινό μέλλον, όπου τα ανθρωποειδή θα μπορούσαν να βοηθήσουν τις συρρικνούμενες οικογένειες να μοιράζονται το βάρος της φροντίδας του γηραιότερου πληθυσμού του Δυτικού κόσμου να παραμένει αισιόδοξος, δραστήριος και υγιής.

«Καθίστε οκλαδόν και τεντωθείτε» λέει το γαλλικής κατασκευής ρομπότ Νάο, στεκώμενο στα πόδια του και κάνοντας ασκήσεις στάσης. «Ας κουνήσουμε τα χέρια μας και ας τα σηκώσουμε ψηλά» συνεχίζει. Οι επί το πλείστον γυναίκες στο δωμάτιο κοιτούν, άλλες με ελαφρά χαμόγελα, άλλες επιφυλακτικά, αλλά όλες απελπισμένες να μάθουν πώς η νέα τεχνολογία θα μπορούσε να τις βοηθήσει να φροντίσουν τους ηλικιωμένους συγγενείς τους.

Μαζί ακούν την ήρεμη, αυτοματοποιημένη φωνή του ρομπότ και προσφέρουν τη γνώμη τους σε μια ομάδα εστίασης που οργανώθηκε από μια μη κερδοσκοπική εταιρία που αντιπροσωπεύει τους λεγόμενους οικογενειακούς φροντιστές. Ο στόχος είναι να βοηθήσουν τους προγραμματιστές της Νάο να σχεδιάσουν ένα πιο ελκυστικό και χρήσιμο μηχάνημα, που θα μπορούσε μια μέρα να ελαφρύνει το φορτίο των ιταλικών οικογενειών.

Η Ιταλία, που έχει ένα από τα χαμηλότερα ποσοστά γεννήσεων στην Ευρώπη, προετοιμάζεται για μια έκρηξη του γηραιού πληθυσμού της. Ηδη, περισσότερα από επτά εκατομμύρια από τους σχεδόν 60 εκατομμύρια κατοίκους της χώρας είναι άνω των 75 ετών, και 3,8 εκατομμύρια θεωρούνται μη αυτοεξυπηρετούμενοι. Ασθένειες όπως η άνοια και οι χρόνιες παθήσεις επιβαρύνουν το Σύστημα Υγείας και τις οικογένειες.

Τα ρομπότ αλληλεπιδρούν ήδη με τους ηλικιωμένους στην Ιαπωνία και έχουν χρησιμοποιηθεί σε οίκους ευγηρίας στις Ηνωμένες Πολιτείες. Αλλά στην Ιταλία, αυτό το πρωτότυπο ρομπότ είναι η πιο πρόσφατη απόπειρα να εξυπηρετηθεί ένας απόηχος της παραδοσιακής οικογενειακής δομής, που κρατά τους ηλικιωμένους Ιταλούς στο σπίτι, αναφέρουν οι New York Times.

Τα χαμηλά ποσοστά γεννήσεων και η φυγή πολλών νεαρών ενηλίκων για οικονομικές ευκαιρίες στο εξωτερικό έχουν αποδεκατίσει τις τάξεις των πιθανών φροντιστών. Εκείνες που επιβαρύνονται με τη φροντίδα των ηλικιωμένων είναι συχνά γυναίκες, οι οποίες απομακρύνονται από το εργατικό δυναμικό προκαλώντας φθορά στην εθνική οικονομία και, σύμφωνα με τους ειδικούς, μειώνοντας περαιτέρω τα ποσοστά των γεννήσεων.

Ωστόσο, η κατ’ οίκον φροντίδα παραμένει κεντρική στην αντιμετώπιση της γήρανσης σε μια χώρα όπου, παρότι υπάρχουν οίκοι ευγηρίας, οι Ιταλοί προτιμούν σε μεγάλο βαθμό να κρατούν τους ηλικιωμένους μαζί τους. Για δεκαετίες η χώρα απέφευγε μια σοβαρή αναμόρφωση του τομέα της μακροχρόνιας περίθαλψης, καλύπτοντας το κενό με φθηνούς και συχνά αδήλωτους εργαζομένους, που ζουν μέσα στο σπίτι, πολλοί από τη μετα-σοβιετική Ανατολική Ευρώπη – και ιδιαίτερα την Ουκρανία.

Τον Ιανουάριο, τα συνδικάτα που εκπροσωπούν τους νόμιμους Badanti, όπως αποκαλούνται οι εσωτερικοί εργαζόμενοι στην Ιταλία, κέρδισαν μια αύξηση μισθού που προσέθεσε έως και 145 ευρώ τον μήνα στο μισθό τους για κατ’ οίκον φροντίδα. Οι Ιταλοί, που ζορίζονται να τα βγάλουν πέρα οικονομικά, λένε ότι οι μισθοί και οι συνταξιοδοτικές παροχές τους δεν συμβαδίζουν με τις αυξήσεις των μισθών των φροντιστών, με αποτέλεσμα πολλοί να αναγκάζονται να φροντίζουν του ηλικιωμένους μόνοι τους.

Οσον αφορά στο θέμα των φροντιστών εντός οικογένειας, η Ιταλία παρέχει εδώ και δεκαετίες κρατικά επιδόματα σε ένα μόνο άτομο μιας οικογένειας με βαριά άρρωστο άτομο. Αργότερα εφέτος, η άδεια μετ’ αποδοχών και άλλες ελαφρύνσεις θα επιτραπεί στα μέλη μιας οικογένειας με ηλικιωμένο, κάτι που στην πράξη σημαίνει ότι περισσότεροι άνδρες θα μπορούν να βοηθήσουν στην περίθαλψη.

Για την Εμίλια-Ρομάνα, την περιοχή που περιλαμβάνει το Κάπρι, υπάρχουν επίσης σχέδια να δημιουργηθεί ένα εργατικό δυναμικό από άτομα με εμπειρία στη φροντίδα των μελών της οικογένειάς τους, τα οποία να μπορούν τελικά, όταν φύγουν τα αγαπημένα τους πρόσωπα, να απασχοληθούν με τη φροντίδα άλλων ηλικιωμένων.

Αλλά η συνάντηση στο Κάπρι κατέστησε σαφές ότι πολλοί Ιταλοί δεν ζουν απαραιτήτως με τους γονείς και τους παππούδες που φροντίζουν. Μερικές από αυτές τις γυναίκες ήδη ψάχνουν πέρα από τις κρατικές παροχές για βοήθεια – ακόμα κι αν αυτή προέρχεται από μηχανές.

Καθώς η Νάο, το ρομπότ από τη Γαλλία, εκτελεί σωματικές ασκήσεις κάνοντας σπασμωδικές κινήσεις πάνω στο γραφείο, ο Λεονάρντο Σαποράνο, ένας φοιτητής ψυχολογίας που διευθύνει την ομάδα εστίασης και ο παππούς του έξω από τη Ρώμη πάσχει από άνοια, εξηγεί ότι το ρομπότ δεν αποτελεί «αντικατάσταση της κοινωνικοποίησης με άλλους ανθρώπους. Μπορεί, ωστόσο, να είναι μια παρέα για τον ηλικιωμένο».

Οι χειριστές του ρομπότ διαβεβαιώνουν τους φροντιστές ότι το ανθρωποειδές μπορεί να προσφέρει βοήθεια, αλλά κυρίως στον τομέα της ψυχικής διέγερσης. Η Nάο παίζει ένα τραγούδι και ζητά από μια φροντιστή να αναγνωρίσει τον τραγουδιστή. «Είναι το τιραμισού γλυκό ή αλμυρό;» ρωτάει μια άλλη. «Ο Ρωμύλος ή ο Ρώμος ήταν ο πρώτος βασιλιάς της Ρώμης;».

Οταν αντιμετωπίζει προβλήματα στην αποκρυπτογράφηση των απαντήσεων, κάτι που οι χειριστές αποδίδουν στις διαφορετικές διαλέκτους, μια φροντιστής φωνάζει: «Πρέπει να του δώσουμε ένα ακουστικό»! Μέχρι το τέλος της συνεδρίας έχει εμφανώς κερδίσει ορισμένους από τους φροντιστές. «Θες να το αγκαλιάσεις» ψιθυρίζει μία εξ αυτών.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News