Στη Ρωσία τον τελευταίο καιρό διεξάγεται ένας παράλληλος, εσωτερικός πόλεμος: το Κρεμλίνο στρέφεται εναντίον των προπαγανδιστών του πολέμου στην Ουκρανία, των ανθρώπων, δηλαδή, που το στήριξαν όσο κανείς. Οι Z-bloggers, όπως αποκαλούνται, οι οποίοι υπήρξαν πολύτιμο εργαλείο νομιμοποίησης του πολέμου, βρίσκονται τώρα στο στόχαστρο μιας εξουσίας που φοβάται ακόμη και τους δικούς της συμμάχους.

Η κατασταλτική μηχανή της ρωσικής δικαιοσύνης, η οποία συνήθως στρέφεται εναντίον διανοουμένων, πολιτικών της αντιπολίτευσης και ΛΟΑΤΚΙ ακτιβιστών, έχει προσωρινά αλλάξει στόχο και κοιτάζει προς τα μέσα. Τις τελευταίες εβδομάδες, στο στόχαστρο του καθεστώτος μπήκαν οι ίδιοι οι πολεμικοί προπαγανδιστές του, γνωστοί ως «Z-bloggers», από το γράμμα Ζ επάνω στα ρωσικά άρματα εισβολής στην Ουκρανία. Τον Σεπτέμβριο, ο Ρομάν Αλιόχιν, με 151.000 συνδρομητές στο Telegram, χαρακτηρίστηκε «ξένος πράκτορας» επειδή άσκησε κριτική στον ρωσικό στρατό. Τον Οκτώβριο, η Τατιάνα Μοντιάν, με 400.000 συνδρομητές, έγινε η πρώτη Z-blogger που χαρακτηρίστηκε επισήμως ως «τρομοκράτισσα». Τον Νοέμβριο, η Οξάνα Κομπέλεβα συνελήφθη από την αστυνομία. Και οι τρεις είχαν επικρίνει υψηλόβαθμους αξιωματούχους ή άλλους προπαγανδιστές.

Οι εκκλήσεις τους για επιείκεια δεν εισακούστηκαν. Αντιθέτως, στις 13 Νοεμβρίου, ο Απτι Αλαουντίνοφ, ανώτατος αξιωματούχος του ρωσικού υπουργείου Αμυνας, δήλωσε ότι δεν πρόκειται για παρεξήγηση: προανήγγειλε ακόμη πιο αυστηρή καταστολή, αν οι «ατίθασοι» μπλόγκερ δεν ζητήσουν συγγνώμη. Μίλησε μάλιστα για μια ευρύτερη εκστρατεία εναντίον «εσωτερικών εχθρών» και προειδοποίησε ότι όσοι δεν ευθυγραμμιστούν «θα καταστραφούν», καθώς «ο μηχανισμός θα κινηθεί σε τέτοιο βαθμό, που όλοι θα μείνουν άφωνοι».

Οπως εξηγεί στον Economist ο αναλυτής Ιβάν Φίλιποφ, η αναταραχή αυτή μοιάζει με «σύγκρουση φυλών» στον κόσμο των Z-bloggers: οι μπλόγκερ της βάσης συγκρούονται με τους ισχυρότερους παίκτες των κρατικών ΜΜΕ. Καθ’ όλη τη διάρκεια του πολέμου, πολλοί από αυτούς κατήγγειλαν τη διαφθορά του υπουργείου Αμυνας, το οποίο καθυστερεί την προμήθεια εξοπλισμού στο μέτωπο. Ακόμη και ο Βλαντίμιρ Σολόβιοφ, βασικός τηλεοπτικός προπαγανδιστής του Πούτιν, είχε δεχτεί σφοδρή κριτική. Οσο όμως οι Z-bloggers βοηθούσαν στη δημιουργία της εντύπωσης ότι η κοινωνία στηρίζει τον πόλεμο και παράλληλα οργάνωναν ιντερνετικούς μαραθωνίους για την αγορά εξοπλισμού, το Κρεμλίνο ανεχόταν τις επιθέσεις τους. Τώρα, αυτή η «άτυπη συμφωνία» φαίνεται να έχει καταρρεύσει.

Η πραγματική συμβολή των Z-bloggers στις πολεμικές επιχειρήσεις της Ρωσίας παραμένει αμφιλεγόμενη. Το ρωσικό κράτος πράγματι επένδυσε μαζικά στην παραγωγή όπλων: πυραύλων, βομβών και drones μεγάλης εμβέλειας. Ομως ο λιγότερο «θεαματικός» εξοπλισμός, όπως παρεμβολείς και ιατρικό υλικό, εξασφαλίζεται συχνά μέσω δωρεών που οργανώνουν οι μπλόγκερ ή οι ίδιοι οι στρατιώτες. Μία πιθανή εξήγηση, λέει ο Φιλίποφ, είναι ότι το υπουργείο Αμυνας επιδιώκει να κατευθύνει αυτές τις δωρεές προς φιλοκυβερνητικούς παράγοντες που ελέγχει.

Η αντιπαράθεση, γράφει ο Economist, θυμίζει αμυδρά την ανταρσία του 2023 από τον Γεβγκένι Πριγκόζιν, επικεφαλής της παραστρατιωτικής ομάδας Βάγκνερ, ο οποίος ξεκίνησε επικρίνοντας το υπουργείο Αμυνας και κατέληξε να κατευθύνει τις δυνάμεις του προς τη Μόσχα, πριν σκοτωθεί όταν το αεροπλάνο του ανατινάχθηκε.

Ωστόσο, η σημερινή σύγκρουση είναι πολύ μικρότερης κλίμακας και δεν υπάρχει καμία ένδειξη επικείμενης εξέγερσης. Οι μπλόγκερ έχουν μικρή πραγματική δύναμη: συμβάλλουν στο να διατηρείται η ψευδαίσθηση λαϊκής στήριξης, αλλά μέχρι εκεί. Επιπλέον, αποφεύγουν να περάσουν κάποιες «κόκκινες γραμμές»: δεν επικρίνουν άμεσα τον Πούτιν ούτε αναφέρουν τις πραγματικές απώλειες της Ρωσίας. Την ίδια στιγμή, το Κρεμλίνο καταγράφει ορισμένες επιτυχίες στο μέτωπο, καθώς η Ουκρανία δυσκολεύεται στο Ντονέτσκ και στο νοτιοανατολικό μέτωπο.

Παράλληλα, οι Z-bloggers δεν αμφισβητούν τους πολεμικούς στόχους του Κρεμλίνου. Αντιθέτως, πολλοί ζητούν από τον Πούτιν να εντείνει την πίεση και να προχωρήσει σε δεύτερο κύμα επιστράτευσης, γράφοντας ότι η «νίκη» χωρίς μια τέτοια κίνηση δεν είναι εφικτή. Πηγή της ουκρανικής στρατιωτικής υπηρεσίας πληροφοριών υποστηρίζει ότι η Ρωσία μπορεί να κρατήσει την Ουκρανία σε αμυντική θέση έως και το 2026 χρησιμοποιώντας μόνο εθελοντές.

Η φετινή εκστρατεία στρατολόγησης στη Ρωσία πλησιάζει τον στόχο των 403.000 νέων εθελοντών, αριθμός σχεδόν ίσος με τους 420.000 του προηγούμενου έτους. Παρά τις βαριές απώλειες στα μέτωπα, οι νέες στρατολογήσεις υπολογίζεται ότι είναι περίπου διπλάσιες από τις απώλειες.

Οι ίδιοι οι μπλόγκερ, σύμφωνα με τον Economist, δείχνουν μπερδεμένοι για το ποιος ευθύνεται για την κατάστασή τους. Ο Αλιόχιν, για παράδειγμα, απορρίπτει την ιδέα ότι η κρατική μηχανή έχει ξεφύγει από τον έλεγχο του Κρεμλίνου. Υποστηρίζει ότι τα προβλήματά του δεν πηγάζουν από τη «δικτατορία» του Πούτιν, την οποία δηλώνει ότι συμπαθεί, αλλά από την «υπερβολική φιλελευθεροποίηση» του συστήματος, που επιτρέπει σε «κάποιους ανθρώπους να αποσπούν την εξουσία από τον πρόεδρο».

Παραδόξως, παραπονέθηκε ότι μια «δυτικού τύπου» ανεξάρτητη δικαιοσύνη ίσως θα τον είχε προστατεύσει από τη «δυσφήμηση», θυμίζοντας τη φράση που θα έλεγε ένα παλιότερο θύμα εκκαθάρισης: «Σύντροφε Στάλιν, πρόκειται για τρομερή παρεξήγηση».

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News