Ο σκηνοθέτης Φρανσουά Τριφό είναι ο τελευταίος θρύλος του σινεμά που κατηγορείται για σεξουαλική κακοποίηση, καθώς η κρίση στη γαλλική κινηματογραφική βιομηχανία εντείνεται. Η δημοσιοποίηση, δε, του ονόματος ενός υποτιθέμενου «αρπακτικού» στον κινηματογραφικό κόσμο της Γαλλίας, τον έχει στοχεύσει με καθυστέρηση το κίνημα #MeToo, προκάλεσε μεν απογοήτευση αλλά όχι μεγάλη έκπληξη, αναφέρει στους Times του Λονδίνου ο Τσαρλς Μπρέμνερ, ανταποκριτής της βρετανικής εφημερίδας στο Παρίσι.

Ο αείμνηστος Φρανσουά Τριφό, ένας από τους πιο σημαντικούς εκπροσώπους του γαλλικού σινεμά, ο οποίος πέθανε τον Οκτώβριο του 1984 σε ηλικία 52 ετών, χαρακτηρίστηκε ως «αρπακτικό» από την ηθοποιό Μάσα Μέριλ: «Ο τόσο σεβαστός Φρανσουά Τριφό δεν εξαιρείται από τη λίστα των κινηματογραφιστών που κακοποίησαν γυναίκες» είπε η Μερίλ.

Η 83χρονη ηθοποιός αποκάλυψε ότι ο πρωτοπόρος της Nouvelle Vague των δεκαετιών του 1960 και 1970 τη «στρίμωξε» όταν ήταν νεαρή ηθοποιός για να εκδικηθεί τον μεγάλο αντίπαλό του, Ζαν-Λικ Γκοντάρ, επειδή ο ελβετός σκηνοθέτης τού την είχε πάρει με το έτσι θέλω για έναν ρόλο σε δικό του φιλμ.

Η Μάσα Μέριλ, κόρη ρώσων αριστοκρατών που κατέφυγαν στη Γαλλία μετά την επανάσταση του 1917, αρνήθηκε να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, αλλά πιθανότατα αναφερόταν στον πρωταγωνιστικό ρόλο της στην όγδοη ταινία του Γκοντάρ, το «Μια Παντρεμένη Γυναίκα» του 1964, όταν ήταν 23 ετών. «Είχαν βγάλει τα μαχαίρια. Ο Τριφό έπρεπε να του πάρει την ηθοποιό» είπε η Μερίλ στην εφημερίδα Le Parisien, προσθέτοντας ότι «αυτά τα παιχνίδια εξουσίας πρέπει να σταματήσουν».

Η ηθοποιός δεν έπαιξε ποτέ σε ταινία του Τριφό, αλλά είπε ότι στο παρελθόν είχε μια σύντομη σχέση μαζί του. Σε ραδιοφωνική συνέντευξή της τον περασμένο Οκτώβριο, όταν ρωτήθηκε αν ο Τριφό ήταν ευγενικός μαζί της, απάντησε μόνο: «Αν υπήρχε το #MeToo εκείνη την εποχή, θα είχε βρεθεί στο εδώλιο».

Καμία έκπληξη

Ο νέος ισχυρισμός δεν αποτελεί έκπληξη, δεδομένου ότι ο Φρανσουά Τριφό ήταν υπέρμαχος της αποπλάνησης στο όνομα της τέχνης. Μάλιστα, το δόγμα του χρησιμοποιείται σήμερα ως δικαιολογία από μια γενιά της οποίας οι υποτιθέμενες αμαρτίες μόλις έχουν αρχίσει να βγαίνουν στο φως, γράφει ο Μπρέμνερ στους Times.

«Oταν δουλεύω, γίνομαι σαγηνευτικός και εκμαυλιστής» έγραψε κάποτε ο Τριφό. «Απέναντί μου υπάρχει συνήθως μια νεαρή κοπέλα σε κατάσταση συγκίνησης, φοβισμένη και υπάκουη, που με εμπιστεύεται και είναι έτοιμη να αφεθεί». Η άποψη του Τριφό για τον σκηνοθέτη σε ρόλο πυγμαλίωνα που χειραγωγεί μια έφηβη λολίτα βρισκόταν στην καρδιά της Nouvelle Vague και της γενιάς των κινηματογραφιστών που ακολούθησαν.

Επανεμφανίστηκε το 2024, μετά την απόφαση της ηθοποιού Ζουντίθ Γκοντρές να καταγγείλει τον δικό της υποτιθέμενο πυγμαλίωνα, τον 77χρονο σκηνοθέτη Μπενούα Ζακό. Ακριβώς, δε, στο δόγμα της αποπλάνησης του Τριφό και στο Νέο Κύμα του γαλλικού σινεμά αποδίδει η Γκοντρές το φαινόμενο της κακοποίησης των νεαρών ηθοποιών από τους γάλλους σκηνοθέτες.

Οπως πρώτη ανέφερε η γαλλική Le Monde, η 51χρονη ηθοποιός, που έχει αναδειχθεί σε ηγετική φυσιογνωμία του γαλλικού #MeToo, κατέθεσε αγωγή κατά του Ζακό, κατηγορώντας τον ότι τη βίασε όταν ήταν 14 ετών –και εκείνος 39– και παρέμεινε «υπό τον έλεγχό του» για έξι χρόνια, ενώ κατήγγειλε και τον καλλιτεχνικό κόσμο της χώρας επειδή κάλυπτε την κακοποίησή της. Δήλωσε ακόμη ότι αποφάσισε να μιλήσει όταν ανακάλυψε ότι ο Ζακό περηφανευόταν πως η σχέση τους ήταν «παράνομη» και ο «χώρος» τον κάλυπτε.

Στο εδώλιο και ο Ζακ Ντουαγιόν

Επιπλέον, κατήγγειλε ότι δέχτηκε σεξουαλική επίθεση και από τον Ζακ Ντουαγιόν στα γυρίσματα της ταινίας «La Fille de 15 Ans» του 1989. Εκεί η Γκοντρές υποδυόταν μια έφηβη την οποία ερωτεύεται ο πατέρας του φίλου της. Σύμφωνα με όσα υποστήριξε η ηθοποιός σε ραδιοφωνική συνέντευξή της στο France Inter, ο Ντουαγιόν απέλυσε τον ηθοποιό που είχε προσλάβει για τον ρόλο του πατέρα, πήρε τη θέση του και «ξαφνικά αποφάσισε ότι υπάρχει μια ερωτική σκηνή στην ταινία, μια σκηνή σεξουαλικής επαφής ανάμεσα σε εκείνον και σε μένα. Κάναμε 45 πρόβες. Βγάζω το νυχτικό μου, είμαι γυμνή, με χαϊδεύει και κάνει σεξ».

Oλα αυτά, αναφέρει σε άλλο δημοσίευμά της η εφημερίδα Le Monde, έγιναν μπροστά στην Τζέιν Μπίρκιν, η οποία εκείνη την εποχή ήταν σύντροφος του Ντουαγιόν, μετά τον χωρισμό της από τον Σερζ Γκενσμπούργκ (απέκτησαν μαζί και μια κόρη, τη Λου Ντουαγιόν), και εργαζόταν ως βοηθός στο πλατό. Αναφέρθηκε μάλιστα στο συμβάν στα απομνημονεύματά της με τίτλο «Munkey Diaries», που δημοσιεύθηκαν το 2018. Λίγο μετά τη συνέντευξη της Γκοντρές, δε, άλλες δύο ηθοποιοί, η Ισίλντ λε Μπεσκό και η ελληνικής καταγωγής Αννα Μουγκλαλίς, κατηγόρησαν επίσης τον Ντουαγιόν για σεξουαλικές επιθέσεις.

Οι δύο σκηνοθέτες είναι τώρα υπόλογοι στην Εισαγγελία, που ερευνά την υπόθεση, ενώ τόσο ο 77χρονος Ζακό όσο και ο 79χρονος Ντουαγιόν έχουν αρνηθεί τις κατηγορίες ως ψευδείς. Στο πλαίσιο αυτό, μάλιστα, οι παραγωγοί της ταινίας «CE2 (Third Grade)» (2022), σε σκηνοθεσία του Ντουαγιόν, η οποία επρόκειτο να βγει στους κινηματογράφους στις 27 Μαρτίου, ανακοίνωσαν ότι η προβολή της αναβάλλεται «μέχρι νεωτέρας».

Στο πλαίσιο του αγώνα της κατά των αρπακτικών της βιομηχανίας του κινηματογράφου, η Ζουντίθ Γκοντρές παρέθεσε και μια συγκλονιστική ομιλία στην τελετή απονομής των βραβείων Σεζάρ –τα γαλλικά Οσκαρ– τον περασμένο μήνα, αναγκάζοντας το κινηματογραφικό κατεστημένο να αντιμετωπίσει την αλήθεια. Κατηγόρησε δημόσια τους δύο σκηνοθέτες για βιασμό και ζήτησε από τη Γερουσία τη δημιουργία ειδικής επιτροπής που θα διερευνήσει τα σεξουαλικά εγκλήματα και τον σεξισμό της γαλλικής κινηματογραφικής βιομηχανίας.

Οταν ξέσπασε η θύελλα

Στον απόηχο της χολιγουντιανής υπόθεσης Γουάινσταϊν, που ξεκίνησε το 2017 και κατέληξε με την ατιμωτική πτώση του κινηματογραφικού παραγωγού και την καταδίκη του τρία χρόνια αργότερα, στα Σεζάρ του 2020, προκλήθηκε θύελλα αντιδράσεων για τις 12 υποψηφιότητες του «Κατηγορώ…!» του Ρομάν Πολάνσκι. Η ταινία έφυγε τελικά με τρία βραβεία (ο Πολάνσκι δεν ήταν παρών, φοβούμενος λιντσάρισμά του), ενώ η Αντέλ Ενέλ (όπως και άλλες γυναίκες) αποχώρησε θεαματικά από την αίθουσα δηλώνοντας πως οι υποψηφιότητες ήταν σαν να «φτύνεις στο πρόσωπο όλων των γυναικών». Η ηθοποιός είχε αποκαλύψει την προηγούμενη χρονιά πως όταν ήταν παιδί είχε κακοποιηθεί σεξουαλικά από έναν άλλο σκηνοθέτη, τον Κριστόφ Ρουτζιά.

Εκτοτε, όμως, μεγάλο μέρος του κινηματογραφικού κόσμου απέφευγε την Ενέλ, κάτι που την ανάγκασε να εγκαταλείψει το σινεμά, κατηγορώντας –σε συνέντευξή της στο γερμανικό περιοδικό FAQ– τη γαλλική κινηματογραφική βιομηχανία ως «απολύτως αντιδραστική, ρατσιστική και πατριαρχική».

Πολλοί τάχθηκαν στο πλευρό της Κατρίν Ντενέβ και άλλων μεγαλύτερων σε ηλικία ηθοποιών, που αντιτάχθηκαν στον εισαγόμενο αμερικανικό πουριτανισμό, στον οποίο υποστήριξαν ότι δεν πρέπει να υποκύψει η Γαλλία.

Ωστόσο, οι αποκαλύψεις και οι ισχυρισμοί περί σεξουαλικής κακοποίησης συνεχίστηκαν, γκρεμίζοντας κάποια μεγάλα ονόματα του γαλλικού σινεμά, με πρώτο και σημαντικότερο τον Ζεράρ Ντεπαρντιέ. Ο 75χρονος γάλλος ηθοποιός έχει κατηγορηθεί για τον βιασμό μιας νεαρής συναδέλφου του, της Σαρλότ Αρνούλ, ενώ ερευνώνται επίσης οι δημόσιες κατηγορίες άλλων 15 γυναικών για επιθετική σεξουαλική συμπεριφορά του. Ο ίδιος αρνείται τα πάντα, τον υπερασπίζονται μάλιστα ισχυρές προσωπικότητες, ακόμη και ο πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν, ο οποίος τον Δεκέμβριο τον αποκάλεσε «θύμα κυνηγιού μαγισσών».

«Μπροστάρισσα» η Γκοντρές

Το ρεύμα άλλαξε, όμως, τον Νοέμβριο, με την κυκλοφορία της μίνι σειράς «Icon of French Cinema», του γαλλογερμανικού δικτύου Arte, σε σκηνοθεσία της Ζουντίθ Γκοντρές, η οποία και πρωταγωνιστεί: η Γκοντρές αφηγείται ανάλαφρα την ιστορία της επιστροφής της στη Γαλλία μετά από μια δεκαετία στο Λος Αντζελες, για να αντιμετωπίσει το παρελθόν της ως θύμα ενός κακοποιού του σινεμά.

Αφού είδε μια συνέντευξη όπου ο Ζακό καυχιόταν για την εξουσία που δίνεται στους σκηνοθέτες να αποπλανούν έφηβες, κατονόμασε τον άνδρα που άρχισε να ζει μαζί της όταν εκείνη ήταν μόλις 14 και εκείνος 39, και έβαλε σκοπό να τον καταστρέψει. «Κατέληξα μαζί του στο κρεβάτι και ήμουν το παιδί-γυναίκα του» είπε, «Είχα πειστεί, ήταν σαν να είχα ενταχθεί σε μια σέχτα». Ο Ζακό, από τη πλευρά του, έχει αρνηθεί όλους τους ισχυρισμούς. Επιδιώκοντας, μάλιστα, να δικαιολογήσει τις ενέργειές του στην εφημερίδα Le Monde, παρέθεσε το δόγμα του Τριφό για τη δημιουργική αποπλάνηση.

Με τη βιομηχανία σε άμυνα και τη νεότερη γενιά ηθοποιών στο πλευρό της, η Γκοντρές καταχειροκροτήθηκε στην τελετή απονομής των βραβείων Σεζάρ: «Γιατί να δεχτούμε ότι αυτή η τέχνη που αγαπάμε τόσο πολύ… μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως κάλυψη για παράνομο τράφικινγκ νεαρών γυναικών;» είπε στην ομιλία της. «Μπορούμε να αποφασίσουμε ότι οι άνδρες που κατηγορούνται για βιασμό δεν θα κυβερνούν πλέον τον κινηματογράφο».

Ακόμη, απευθυνόμενη στη Γερουσία, ζήτησε μεταρρυθμίσεις στον κλάδο, που θα επικεντρώνονται στην προστασία των ανηλίκων. «Ολοι γνωρίζουν ότι στη βιομηχανία του κινηματογράφου ένας κακοποιός μεταμφιεσμένος σε σκηνοθέτη κάνει τα μικρά κορίτσια να υποφέρουν και να κλαίνε. Στη συνέχεια κανονίζει να τον συναντήσουν σε μια σοφίτα και τα παίρνει υπό την κατοχή του» είπε η Γκοντρές στους γερουσιαστές.

#MeTooGarçons, για τους άνδρες-θύματα

Ακόμη, απαίτησε την απομάκρυνση του Ντομινίκ Μπουτονά, του 54χρονου προέδρου του Εθνικού Κέντρου Κινηματογράφου (CNC), του παντοδύναμου κρατικού φορέα που διαχειρίζεται μεγάλο μέρος της τεράστιας οικονομικής βοήθειας χάρη στην οποία η γαλλική κινηματογραφική βιομηχανία είναι η πιο παραγωγική της Ευρώπης.

Ο Μπουτονά συνελήφθη μετά από τις κατηγορίες του 22χρονου βαφτισιμιού του για απόπειρα βιασμού και σεξουαλική κακοποίηση, αλλά αφέθηκε ελεύθερος και επανήλθε στη θέση του «χωρίς να έχει κουνηθεί βλέφαρο. Είναι τρελό αυτό που συμβαίνει στη Γαλλία» είπε η Γκοντρές. Η δίκη του θα γίνει τον Ιούνιο και, φυσικά, ο ίδιος αρνείται τους ισχυρισμούς.

Να σημειωθεί ότι οι άνδρες που έχουν πέσει θύματα κακοποίησης από ισχυρούς άνδρες, μόλις δημιούργησαν το δικό τους κίνημα, που ονομάζεται #MeTooGarçons, γράφει ο Μπρέμνερ στους Times. «Τα αγόρια του κινηματογράφου ξυπνούν» δήλωσε ο 43χρονος Ορελιέν Βικ, αποκαλύπτοντας πως όταν ήταν νέος ηθοποιός τού είχαν προταθεί ρόλοι ως αντάλλαγμα για σεξουαλικές χάρες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News