744
Ο Μπέρνι Σάντερς, εκφραστής της αμερικανικής Αριστεράς. Ποιες είναι οι διαφορές του με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία; | REUTERS/Lucas Jackson/File Photo

Κι όμως, η Αμερική μοιάζει να χρειάζεται –και να θέλει– λίγη ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία

Protagon Team Protagon Team 12 Μαρτίου 2020, 16:08
Ο Μπέρνι Σάντερς, εκφραστής της αμερικανικής Αριστεράς. Ποιες είναι οι διαφορές του με την ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία;
| REUTERS/Lucas Jackson/File Photo

Κι όμως, η Αμερική μοιάζει να χρειάζεται –και να θέλει– λίγη ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία

Protagon Team Protagon Team 12 Μαρτίου 2020, 16:08

Μπορεί ο Μπέρνι Σάντερς να θεωρείται «σχεδόν τελειωμένος», μετά την ήττα του στις τέσσερις από τις έξι Πολιτείες όπου στήθηκαν κάλπες την Τρίτη για την ανάδειξη του προεδρικού υποψηφίου των Δημοκρατικών, αλλά μήπως λίγη «σκανδιναβική σοσιαλδημοκρατία» θα ωφελούσε πράγματι την Αμερική και τους πολίτες της; Μήπως ήρθε η ώρα οι Αμερικανοί να πάψουν να αντιμετωπίζουν τον σοσιαλισμό –του Σάντερς στην προκειμένη περίπτωση– με τόση δυσπιστία, εστιάζοντας στο κοινωνικό και οικονομικό μοντέλο των σκανδιναβικών χωρών; Σύμφωνα με τον Μάρτιν Σάντμπου, η απάντηση είναι «ναι».

Ο επικεφαλής σχολιαστής επί οικονομικών ζητημάτων των Financial Times, πέρα από ένας από τους διακεκριμένους οικονομικούς αναλυτές στον κόσμο, που σπούδασε και μετά δίδαξε σε μερικά από τα καλύτερα πανεπιστήμια των ΗΠΑ και της Ευρώπης, είναι επίσης Νορβηγός, οπότε, ο ιδανικός άνθρωπος για να εκφέρει γνώμη επί του ζητήματος.

Δίχως να είναι απαραίτητα υποστηρικτής του, ο Σάντμπου ξεκινάει την ανάλυσή του από τον Σάντερς. Επειδή ακόμα και στην περίπτωση που, όπως φαίνεται, το προεδρικό χρίσμα του Δημοκρατικού Κόμματος το κερδίσει τελικά ο Τζο Μπάιντεν, οι ψήφοι υπέρ του ριζοσπάστη γερουσιαστή από το Βερμόντ που θέλει να αλλάξει την Αμερική (μαζί με τις ψήφους που έλαβε και η Ελίζαμπεθ Γουόρεν) αποδεικνύουν ξεκάθαρα ότι πάρα πολλοί ψηφοφόροι των ΗΠΑ υποστηρίζουν με θέρμη «μια ριζοσπαστική ατζέντα για την οποία πολλοί Αμερικανοί ακούν συχνά πως θα καταστρέψει τις ευκαιρίες τους για οικονομική επιτυχία μέσω της θέσπισης ισχυρότερων κανονιστικών πλαισίων, της υψηλότερης φορολογίας για φυσικά πρόσωπα και επιχειρήσεις και της αύξησης του κυβερνητικού παρεμβατισμού σε τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση και οι πράσινες επενδύσεις».

Στην πραγματικότητα, ωστόσο, αυτές οι πολιτικές κάθε άλλο παρά παρεμποδίζουν τον πλουτισμό, δεδομένου ότι ανά εκατομμύριο κατοίκους οι ΗΠΑ έχουν αναλογικά λιγότερους δισεκατομμυριούχους από όσους έχει η Νορβηγία, η Σουηδία και η Ισλανδία, χώρες στις οποίες εφαρμόζονται παρόμοιες πολιτικές. Αλλά ακόμη και σε κατώτερες εισοδηματικές κλίμακες η κατάσταση δεν αλλάζει, γιατί αναλογικά με τον πληθυσμό της η Νορβηγία έχει διπλάσιους πολίτες με περιουσία μεγαλύτερη των 100 χιλιάδων δολαρίων και τετραπλάσιους με περιουσία άνω των 30 χιλιάδων δολαρίων σε σχέση με την Αμερική.

Οπότε, τα σκανδιναβικά κράτη προσφέρουν περισσότερες ευκαιρίες στους πολίτες τους να πλουτίσουν. Συγχρόνως, όμως, χώρες όπως η Νορβηγία, η Σουηδία και η Ισλανδία είναι πολύ λιγότερο άνισες από τις ΗΠΑ, καθώς έχουν λιγότερους φτωχούς πολίτες, ενώ οι ζάπλουτοι Σκανδιναβοί κατέχουν μικρότερο ποσοστό του ΑΕΠ σε σχέση με τους αμερικανούς δισεκατομμυριούχους.

Υπάρχουν, φυσικά, διαφορές ανάμεσα στην ατζέντα του Σάντερς και τη σοσιαλδημοκρατία όπως αυτή ορίζεται και εφαρμόζεται στη Σκανδιναβία. Αλλά σίγουρα αξίζει τον κόπο –υπογραμμίζει ο Σάντμπου– τουλάχιστον να αναλογιστούν οι πλούσιοι Αμερικανοί που εναντιώνονται στις προτάσεις του τα εξής:

1) Οτι «τα δημόσια αγαθά αποτελούν ευλογία για το ιδιωτικό κέρδος», καθώς οι καλές συγκοινωνίες, η δημόσια υγεία και οι εξειδικευμένοι και καλοπληρωμένοι από το κράτος πληθυσμοί συμβάλλουν «στη μείωση του κόστους των ιδιωτικών επιχειρήσεων».

2) Οτι «η μισθολογική ισότητα ενθαρρύνει τις επιχειρήσεις να υιοθετούν τεχνολογίες ενίσχυσης της παραγωγικότητας». Δεδομένου ότι η χαμηλής ειδίκευσης εργασία είναι σχετικά δαπανηρή, ενώ η υψηλής εξειδίκευσης εργασία σχετικά φθηνή, οι σκανδιναβικές επιχειρήσεις επιλέγουν να επενδύουν στην αποδοτικότητα, εξηγεί ο Σάντμπου, επικαλούμενος τον συμπατριώτη του κοινωνιολόγο και κωμικό Χάραλντ Εϊα, ο οποίος είχε αναφέρει πως «το εργατικό κίνημα επιδοτεί τους καπιταλιστές».

3) Οτι «ένα γενναιόδωρο δίχτυ ασφαλείας ενισχύει την εμπιστοσύνη και η εμπιστοσύνη είναι εξαιρετικά πολύτιμη». Συμβάλλει, για παράδειγμα, στη μείωση του κόστους επίλυσης εργασιακών διαφορών, λόγω της εμπιστοσύνης των πολιτών στους κοινωνικούς κανόνες, και περιορίζει τον εργασιακό ανταγωνισμό προς όφελος της τεχνολογικής αναβάθμισης των επιχειρήσεων.

Λαμβάνοντας τα παραπάνω υπόψη, οι πλούσιοι και οι ζάπλουτοι Αμερικανοί θα πρέπει τουλάχιστον να σταματήσουν να πιστεύουν πως στην περίπτωση που κερδίσει ο Μπέρνι Σάντερς το προεδρικό χρίσμα των Δημοκρατικών θα επέλθει η καταστροφή. Θα πρέπει επίσης να αντιληφθούν ότι η επανεκλογή του Ντόναλντ Τραμπ στην προεδρία των ΗΠΑ κάθε άλλο παρά επωφελής θα είναι για τις επιχειρήσεις τους και τους τραπεζικούς τους λογαριασμούς.

Ολοκληρώνοντας, όμως, το άρθρο του ο Σάντμπου δεν παραλείπει να επισημάνει ότι και ο Μπέρνι Σάντερς θα πρέπει να αναγνωρίσει το ταχύτερο δυνατό πως η επιτυχία του κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου των σκανδιναβικών χωρών οφείλεται σε μεγάλο βαθμό και στο γεγονός πως τάσσονται σθεναρά υπέρ του ελεύθερου εμπορίου και των ανοιχτών αγορών. Και οι πολίτες τους δεν εναντιώνονται στο γεγονός αυτό, επειδή τους παρέχεται από τις κυβερνήσεις τους ένα ισχυρό δίχτυ ασφαλείας.

Αντί, οπότε, να μιμείται τον Ντόναλντ Τραμπ, βάλλοντας κατά του ελεύθερου εμπορίου, ο Σάντερς θα πρέπει να αρχίσει να εξηγεί –ιδανικά ξεκινώντας από την ερχόμενη Κυριακή, κατά τη διάρκεια της τηλεοπτικής αντιπαράθεσης του με τον Τζο Μπάιντεν στο Φίνιξ– πώς θα το καταστήσει ασφαλές και επωφελές για τους πιο αδύναμους και ευάλωτους αμερικανούς πολίτες.

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News

Διαβάστε ακόμη...

Διαβάστε ακόμη...