Οι εκτιμήσεις είναι ότι το ψηφιακό ευρώ θα εισαχθεί πλήρως το 2028. Η είδηση της έλευσης του ψηφιακού ευρώ, όσο ελκυστική και αν ακούγεται, θα μπορούσε να αποτελεί άσχημα νέα. Η πρόεδρος της ΕΚΤ ανακοίνωσε ότι η νομοθεσία της ΕΕ θα πρέπει να έχει οριστικοποιηθεί τον Οκτώβριο, για να διασφαλιστεί ότι τίποτα δεν θα σταθεί εμπόδιο στο ψηφιακό ευρώ.

Φαίνεται υποσχόμενο, οι επιδράσεις όπως και οι συνέπειες όμως θα μπορούσαν να είναι πολύ εκτεταμένες. Το ερώτημα είναι αν οι Αρχές θα μπορέσουν να αντισταθούν στη δελεαστική ευκαιρία να «προγραμματίσουν» το ψηφιακό χρήμα. Αυτός ο προγραμματισμός, ή καλύτερα η χειραγώγηση, θα μπορούσε να γίνει χρησιμοποιώντας το ψηφιακό ευρώ για την τόνωση της οικονομίας ή την πολιτική για το κλίμα.

Μπορούμε βέβαια να προσθέσουμε και την αμυντική πολιτική σε αυτή τη λίστα. Φυσικά, αυτό διαψεύδεται έντονα, αλλά έχει δοθεί ελάχιστη προσοχή στη νέα μορφή δημιουργίας χρήματος που θα είναι δυνατή. Η δημιουργία χρήματος από την ΕΚΤ εξακολουθεί να αποτελεί ένα φαινόμενο νομίσματος (κέρματα και χαρτονομίσματα).

Με το ψηφιακό ευρώ, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν θα χρειάζεται πλέον να παρακαλάει για ευρωομόλογα, άλλες μορφές κοινού χρέους, αύξηση της συνεισφοράς των κρατών-μελών ή των ιδίων εσόδων της, ούτε φόρους της ΕΕ. Η Επιτροπή θα μπορεί στη συνέχεια απλώς να δίνει εντολή στην ΕΚΤ να «εκτυπώσει» ψηφιακά ευρώ, ή μάλλον να τα δημιουργήσει από το πουθενά.

Τυπικά αυτό δεν είναι δυνατό, επειδή η ΕΚΤ είναι ανεξάρτητη, σύμφωνα με το καταστατικό της. Ωστόσο, ανεπίσημα, οι σχέσεις μεταξύ της Επιτροπής και της ΕΚΤ έχουν γίνει ολοένα και πιο στενές τα τελευταία χρόνια. Η ΕΚΤ, με τη σιωπηρή συγκατάθεση της Επιτροπής, παρεμβαίνει τώρα στην πολιτική και στην άμυνα για το κλίμα.

Τα χρήματα που δημιουργούνται μπορούν να δαπανηθούν από την ίδια την Επιτροπή ή να διοχετευθούν στα κράτη-μέλη. Οι άμεσες κρατικές δαπάνες με τη δημιουργία νέου χρήματος δεν επιτρέπονται επίσημα, αλλά ο πειρασμός για την Επιτροπή θα είναι μεγάλος. Οι πολίτες θα πληρώσουν το τίμημα γι’ αυτό με τη μορφή πληθωρισμού, επειδή αυτό συμβαίνει μόλις διοχετευθούν περισσότερα χρήματα στο σύστημα από ό,τι αγαθά σε αντάλλαγμα.

Το ψηφιακό ευρώ θα πρέπει να συμβάλει στη μείωση του κατακερματισμού σε επίπεδο ΕΕ και σε παγκόσμιο επίπεδο. Yπάρχει μια ποικιλία διαφορετικών συστημάτων και μεθόδων πληρωμών σε παγκόσμιο και ευρωπαϊκό επίπεδο. Η τεκμηρίωση της ΕΚΤ κάνει διάκριση μεταξύ μη συστημικών και συστημικών συστημάτων πληρωμών. Σε παγκόσμιο επίπεδο απαιτείται συντονισμός και δημιουργία μιας κοινής πλατφόρμας ή διαλειτουργικότητας μεταξύ των πλατφορμών.

Σε ευρωπαϊκό επίπεδο η λύση θα πρέπει να ενσωματωθεί στις υπάρχουσες πλατφόρμες, ειδικά σε εκείνες που δεν βρίσκονται απαραίτητα στην Ευρώπη. Οι ρυθμιστικές αρχές θα είναι το κλειδί για την επιτυχία οποιασδήποτε πλατφόρμας. Το εγχειρίδιο κανόνων του ψηφιακού ευρώ θα πρέπει να δημιουργήσει μια πλατφόρμα που να είναι συνεκτική και διαλειτουργική, ώστε να εξαλείφεται ο κατακερματισμός και οι επακόλουθες αυξημένες χρεώσεις και να συντείνει στη διατήρηση επαρκούς ανταγωνισμού εντός του ευρωπαϊκού τοπίου που επακόλουθα θα ενισχύσει την ευρωπαϊκή αυτονομία.

Για να συμβάλει πλήρως στη στρατηγική αυτονομία της Ευρώπης, το ψηφιακό ευρώ πρέπει να τοποθετηθεί προσεκτικά στο τοπίο των μεθόδων πληρωμής και των υποδομών. Προκλήσεις υπάρχουν στην προσαρμογή του χρήματος των κεντρικών τραπεζών στην ψηφιακή εποχή και τις λιανικές πληρωμές της ΕΕ, και αναμφίβολα οι τράπεζες θα κληθούν να αναλάβουν τον ρόλο του διευκολυντή.

Συμπερασματικά, η καινοτομία και η πολυπλοκότητα του ψηφιακού ευρώ είναι τέτοιες, που η δημιουργία του ρυθμιστικού του νομικού πλαισίου θα απαιτήσει συζήτηση εις βάθος και προσαρμογή στις πιθανές αλλαγές στη συμπεριφορά, χωρίς να δημιουργηθεί αβεβαιότητα.

Ο Γιώργος Κατοστάρης είναι επενδυτής κεφαλαίων, με MBA, MSc in International Business 

Ακολουθήστε το Protagon στο Google News